Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 06.09.1953, Qupperneq 15

Lesbók Morgunblaðsins - 06.09.1953, Qupperneq 15
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 501 Notkun kjurnorkunnur • ÞETTA er útdráttur úr grein í „United Nations World“, og er hún • eftir Robert Campbell, sem er meðritstjóri tímaritsins „Life“ og skrif- • ar þar um nýustu vísindi. — Hefur hann kynnt sér rækilega hvers • megi af notkun kjarnorkunnar vænta. KJARNORKAN mun aldrei verða notuð til þess að knýa bíla né hita upp einstök hús. Hvað sem blaða- menn segja þar um, þá er ólíklegt að kjarnorkan muni breyta lifnað- arháttum vorum, eða landslagi. — Sennilega mun almenningur, sem nú er uppi, ekki komast í nein náin kynni við kjarnorkuna, nema þá að hann verði fyrir sprengju. Það er nauðsynlegt að draga nokkuð úr þeim öfgum, sem fram hafa komið í bollaleggingum um notkun kjarnorkunnar. Ekki dettur mér þó í hug að gera lítið úr þeim áhrifum, sem kjarnorkan mun hafa á líf manna. Ef hún drepur oss eigi alla, þá mun hún bjarga lífi margra manna, gera menn hraustari, táp- meiri og líf þeirra að mörgu leyti betra en áður. Hvers vegna getum vér þá ekki vænzt þess, að kjarnorkan knýi bíla vora og hiti upp einstök hús? Menn munu skilja þetta ef þeir athuga hvernig kjarnorkustöð er, eða ofn- inn, þar sem kjarnorkan er fram- heimsmynd, því fleiri þurfa athug- anirnar að vera og ábyggilegri. Það er vel. Þetta þarf og á svo að vera. Hin svo nefndu dulrænu fyrir- bæri, sem ég nefni viðbæri til að- greiningar frá hinum venjulegu viðburðum daglega lífsins, eru í innsta eðli sínu ekkert dularfyllri en fjölmörg önnur fyrirbæri í ríki náttúrunnar. Þau vanlar aðeins tengslin við hina ríkjandi heims- mynd vísindanna. Þau falla ekki inn í hana svo vel fari á. Svo er nú. En þetta getur breyst. Og þá er allt í lagi. leidd. í þennan ofn er raðað á viss- an hátt molum af úraníum, sem í eru hinir svo kölluðu U 235 frum- eindakjarnar, er klofna stöðugt við keðjusprengingu. Við þetta skapast geislaútstreymi, langt um öflugra en úr öllum radíumlindum heims- ins. Með þessum geislum er hægt að hlaða ýmsa málma og önnur efni, sem geta haft stórkostlegri þýðingu fyrir læknavísindin en nokkuð annað. Auk þess framleið- ist geisimikill hiti, sem nota má til að framleiða gufuafl, og þannig er hér um orkustöð að ræða. En geislanirnar af kjarnaspreng- ingunum eru banvænar fyrir hvem mann. I hverri kjarnorkustöð verð- ur því að einangra þessa geisla með því að setja þykkt blýlag og stein- steypu után um ofninn. — Það er hægt að búa til jafn litla kjarn- orkustöð eins og bílhreyfill er. En þegar einangrunin bætist við, þá er þetta orðið 50 smálesta ferlíki — og það er allt of stórt íyrir bíl og jafn- vel fyrir íbúðarhús- En á öðrum sviðum er hægt að nota þennan orkugjafa, t. d. í skip- um, geimförum, kbfbátum og jafn- vel í stórum flugvélum. Þetta á þó sérstaklega við þar sem um hern- aðartæki er að ræða, er þurfa að liafa meðferðis orku til langs tíma. Þegar kjarnorkustöðinni hefur ver- ið komið fyrir í einhverju farar- tæki, þá er hún óþrotleg orkuupp- spretta og varla þarf að bæta úr- aníum á nema svo sem einu sinni á ári. í kafbátum og flugvélum sparar hún því geisimikið rúm, sem annars þarf til véla og olíugeymslu. Ekki á þetta síður við um stór skip. Fyrir geimför væri kjarnorkan líka ómissandi, þar sem hún getur enzt von úr viti, en slík geimför þyrfti meira af olíu heldur en þau geta borið. En þó verður að slá hér varnagla. Það er ekki komið að þessu. Þetta á yfirleitt langt í land. Nú er verið að smíða tvær kjarnorkustöðvar í kafbáta í Bandaríkjunum. Hver stöð kostar um 40 milljónir dollara. Það er eðlilegt að herstjórn leggi í slíkan kostnað, en hann mundi vera öðrum ofviða og ekki borga sig. Það er því enn mjög á huldu hvort einhvérn tíma muni takast að smíða kjarnorkustöðvar, er henti t. d. farþegaskipum. En á iðnsviði er þegar farið að nota kjarnorkuna á margvíslegan hátt og svo að segja í hverjum mánuði er fundin upp ný og ný aðferð til þess að hagnýta geisla- orkuna. Til dæmis má geta þess, að nýlega var fundið upp á því að hlaða bílhringa með kjarnageislum. Síðan voru þessir hringar reyndir. Og þótt slit sé lítið á þeim á mal- bikuðum vegum, þá losna samt alltaf agnir úr togleðrinu. Og þar sem þessar agnir voru nú geisla- virkar, var hægt að finna þær og ganga úr skugga um hve miklu slit á hringunum nemur, og þannig fundin ný aðferð til þess að ákveða endingu þeirra. Ég gat þess áðan að kjarnorku- geislarnir væri hættulegir fyrir menn og þeir eru hættulegir fyrir allax lifandi verui’. Þetta gelur orð- ið til þess að þeir verði mikið not- aðir til þess að geyma ávexti og matvæli óskemmd svo að segja endalaust. Skemmdir í matvælum stafa af gerlagróðri í þeim. Það er hægt að koma í veg fyrir þessar skemmdir með því að sjóða mat- væli niður, en þau skemmast alltaf við suðuna. — Með því að beina kjarnageislum að matvælunum, drepast allir gerlar undir eins, en

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.