Lesbók Morgunblaðsins - 31.01.1937, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBL AÐSIN S
27
Veisla í Viðey 1810.
Iferðabók George Macken-
zie, er hingað kom sum-
arið 1810, lýsir hann heim-
sókn þeirra fjelaga til Ólafs
Stephensen í Viðey, á þessa
leið:
Við töldum það skyldu okkar
að heimsækja Ólaf Stephensen
„geheime“-etasráð og fyrverandi
stiftamtmann, og þegar við frjett-
um að hann myndi taka því vel
að við kæmum, fórum við út í
eyna Viðey til hans...........
Hinn aldraði heiðursmaður tók
á móti okkur í dyrunum með
mikilli kurteisi, klæddur einkenn-
isbúningi danskra ofursta, og virt-
ist vera mjög ánægður yfir komu
vorri. Hann leiddi okkur inn í
stórt herbergi. Húsgögnin voru
þar leifar af gömlum skrautleg-
um húsbiinaði. Á hinum hrörlegu,
röku veggjum voru prentmyndir,
og allmargar skuggamyndir af
mönnum („silhouettur").
Næsta herbergið sem við kom-
um inn í var svefnherbergi hús-
ráðanda, sem var vel upphitað
með ofni í einu horninu.
Er við höfðum spjallað um eitt
og annað leiddi gamli maðurinn
talið að vanheilsu sinni, og virtist
því mjög feginn er við gátum gef-
ið honum bæði meðul, og hollráð.
Við fengum þá ánægju nokkrum
vikum seinna að heyra að fyrir-
mæli dr. Hollands hefðu borið
hinn hesta árangur.
Það var ekki ætlun okkar að
vera hjer til miðdagsmatar. En er
við orðuðum það, að við ætluðum
að fara, komumst við að raun um.
að því myndi vera mjög þunglega
tekið, ef við þæðum ekki góð-
gerðir.
Stephensen talaði mjög ástúð-
lega um Sir Joseph Banks, en
liann nýtur mikils álits á Islandi
að verðleikum. Hann sýndi okk-
ur, sýnilega ánægður, ýms heið-
ursskjöl er hann hafði fengið frá
ýmsum fjelögum.
Nú kom inn til okkar lagleg
stúlka í íslenskum búningi og
sagði, að maturinn væri fram-
reiddur. (Hjer lýsir höf. ísl. þjóð-
húningnum).
Þegar við komum fram í her-
bergið, þar sem okkur var fyrst
boðið inn í, var þar dúkað borð,
en það skaut okkur skelk í bringu
að flaska stóð við hvert sæti, svo
að við óttuðumst að húsbóndinn
ætlaði að dönskum sið að efna til
kappdrykkju. Ekkert var á borð-
inu nema skál ein með sagósúpu,
og tókum við að matast. Það
hækkaði á okkur brvínin er inn
kom steikt eða öllu heldur bakað
kjöt, og ljetum við tilleiðast eins
og við gátum, að taka til okkar
af þessum okkar geðþekka mat.
Við höfðum drukkið nokkur
glös af víni, þegar einkennileg
silfurskál var borin inn á borðið,
er tók um hálfa flösku. Húsbónd-
inn barmafylti hana og setti lok-
ið á. Því næst setti hann skálina
til sessunautar síns og bað hann
lyfta lokinu, til þess að sjá hve
vel væri fylt. Er sá siður til þess
að koma í veg fyrir að brögð sjeu
í tafli. Því næst drakk hann skál
okkar og lýsti ánægju sinni yfir
því, að sjá okkur í sínum húsum,
og ljet þá ósk í ljósi að við mynd-
um gera honum þann heiður, að
koma til hans, svo oft sem við
gætum því við komið.
Hann óskaði eftir, vegna van-
heilsu sinnar, að vera undanþeg-
inn þeirri skyldu að drekka til
botns. En okkur var sagt, að ef
einhver okkar brygðist í einhverju
í sið þessum, t. d. ljeti hjá líða
að hvolfa skálinni, þannig að
röndin næmi við þumalfingurgóm
til þess að sýna að við hefðum
gertæmt skálina, þá )á sú hegn-
ing við, að hinn brotlegi varð að
fylla skálina að nýju og tæma
hana.
Því næst rjetti hann skálina til
sessunautar síns, sem drakk út,
setti lokið á og rjetti hana síðan
til þess manns, sem á móti honum
sat. Er skálin var fylt að nýju,
rannsakaði sá sem næstur skyldi
drekka áfyllinguna, og þannig
koll af kolli. Þó menn drægju
ekki af sjer, lentu tveir af fjelög-
um mínum í þeirri refsingu að
drekka úr skálinni í annað sinn.
Við óttuðumst nú afleiðingarn-
ar af því að hafa svelgt í okkirr
svona miklu víni, og enn að skálin
myndi verða send annan hring. En
nú komu inn kaldar sykraðar
pönnukökur, og að lokum sagó-
búðingur með rjóma.
Það stoðaði ekkert þótt við full-
vissuðum um, að magamál okkar
væri þrotið. Enn urðum við að
bæta á okkur, þangað til við
frelsuðumst er okkur var boðið
kaffi í næsta herbergi.
En þrautir okkar voru ekki úti.
Þegar við komum fyrst inn í hús-
ið, hafði jeg rekið augun í mjög
stóra kínverska tarínu. En vegna
þess að hún hafði ekki verið not-
uð við borðhaldið hjelt jeg, að
hún væri þarna aðeins til skrauts.
En við vorum rjett að renna út
úr kaffibollunum, er stúlkan, sem
stóð fyrir beina setti tarínu þessa
á borðið hjá okkur. Tarínunni
fjdgdu glös, á stærð við’ venjuleg
ölglös.
Mjer varð litið til fjelaga
minna, og sá jeg raunasvipinn á
andlitum þeirra. Þetta mikla ílát
var fult af rjúkandi píinsi. Og þar
eð engin tök voru á að sleppa.
þá reyndum við að vera sem glað-
værastir, og sætta okkur við hlut-
skifti vort.
En er við seint og síðar meir
tókum okkur upp, fylgdi hinn
gestrisni húsráðandi okkur niður
í fjöru.
*
George Steuart Mackenzie,
skoskur fræðimaður og fjáður
jarðeigandi, kom til Reykjavíkur
7. maí 1810. f fylgd með honum
voru tveir læknar dr. Henry Hol-
land og Richard Bright. Þeir fje-
lagar skrifuðu hina alkunnu ferða-
bók, þar sem er ferðalýsing og
nokkrar vísindalegar ritgerðir.
Þeir fóru um Reykjanes, Borgar-
fjörð, Snæfellsnes og Suðurlands-
undirlendið, og lýstu landshögum
og ýmsu fólki er þeir hittu. Segir
svo svo í ferðabókinni. að svo sje
þessi vesæla þjóð þjökuð af lang-
varandi verslunaránauð og hall-
æri, að þeir hafi aldrei á ferðum
FRAMH. Á BLS. 31.