Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1925, Side 5

Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1925, Side 5
1. nóv. 1925. LESBÓK MORGUNBLAÐSTNS 5 Uonið eftir þes«u eina innlenda fjefeagi Þegar þjer sjé- eg bruna- tryggið. S4mi 542. Póathóif 417 og 574. Sfmnofnii Inauranco. Vigfús Guðbrandsson klsedakeri. A&alstreeti 8> Ávalt byrgur af fata. og frakkaefnum.Altaf ný efni me8 hverri ferft. AV. Saumastofunni er lokaA kl. 4 e. m. alla laugardaga. Hersar og höfðingjar eru bættir líkt og Snorri og Njáll, og mann- gjöld fyrir þá eru ekki numin við nögl. Gömul drengskaparvenja hjá þeim er, að, ef fjandmaður flýr á náðir eða á heimili manns, — þreyttur, þyrstur eða svangur, — þá er honum veittur besti beini og fylgt úr hlaði þang- að sem hann er úr allri hættu. — Sögusagnir um afrek og afreks- menn ganga mann frá manni. — Þjóðsögur þeirra bera vott um auðugt ímyndunarafl. Berba-há- skólinn í Rabat, sem Lyautey hef- ir stofnað, er að safna þeim. Ly- autey gaf 1914 lagaboð um, að allir Berbar skyldu halda sjálfs- fcrræði og hjeraðsstjórn og göml- um lögvenjum, en ekki vera háðir hinni arabisku löggjöf soldáns í Marokkó. pessi gamli sáttmáli Berba er nú 11 ára gamall, en samt talinn órjúfanlegur. Nafnið Berbar er arabiskt orð, „óskiljanlega mæl- andi“, sjálfir kallast þeir Amazígli eða Imazirh, þ. e. frjálsir menn. Ber þetta alt að sama brunni, að þeir sverja sig í norræna víkinga- ætt og eru nauða ólíkir öðrum Norður-Afríkubúum. Atlasfjöllin hafa í þúsundir ára verið skjól og varnargarður Ber- ba. Þau eru jafnhá hæsta tindi AJpafjalla þar sem þau eru hæst, 14—15 þús. fet, og vaxin sedrus- viði langt upp í hlíðar. Grikkir og Rómverjar hjeldu, að jötuninn Atlas bæri sjálfan himininn á 'herðum sjer. Herkúles 'kom til hans og bað hann að finna fvfir sig Hesperída-eplin, því enginn annar vissi hvar þau voru niður- , komin. Herkúles hjelt svo uppi himninum á öxlum sjer, meðan hinn var að leita. Nafnið Atlas er afbakað af Adrar, sem er fjall á Berbamáli. Það er auðsjeð að í augum Berba ,eins og Grikkja og Rómverja er þetta fjallið allra fjalla, og þó voru Alpafjöllin rjett í nágrenni við Rómverja. — Snjór bráðnar ekki á sumrum á tindum Atlasfjalla. Frost og funi búa þar saman, því brennheitir sandar liggja skamt frá fótum jöklanna í hitanum og heiðríkj- unni. Sedrusviðurinn verður oft 120 fet á hæð fyrir neðan miðjar hlíðar og er töluvert hærri en á Libanon. Berbar hafa hann að eidsneyti og hann gefur góðan og sætan ilm. Þeir taka sjer bað í heitum sandinum, velta sjer í hon- um og nudda sig nieð honum eða grafa sig í liann. Þeir lækna sig með honum á ýmsan hátt^og hann er þeim bót margra meina. Leggja þeir inikinn átrúnað á hann. I Berbakvæði einu eys elskhuginn brennheitum sandi með báðum lúkum yfir höfuð ástmeyjar sinn- ar eins og hann væri að vígja hana með vígðu vatni og óskar um leið að árnaðarorð sín rætist — og margfaldist eins og sandkorn- in. í öðru kvæði tekur Berbi svik- ult hjarta ástmeyjar sinnar og gefur það' hræfuglum að bráð, og hlakkar þegar þeir slíta það sund- ur, tægju fyrir tægju, en þeim verður ílt af, því hjartað er svart að lit og banvænt. Þegar maður kynnir sjer kvæði Berba, þá er eins og ljósi bregði yfir forna skáldskapinn, sem er að drukna í málfræðisstagli, því þarna er liann lifandi hold og blóð. Úti heyri ek svan sveita, sára þorns er morgnar, — bráð vekur borginmóða, — bláfjallaðan gjalla. Það er ekki von að vjer höfum eins mikla nnnn og yndi og þeir af því, að Brandar hleyptu ört úr undum ærnu blóði danskrar þjóðar. Við skiljum ekki sálarlíf þessara manna. Grimd og harðfengi Berba er svo frábær, að við öfgum ligg- ur. Eyðimörkin mikla, Sahara (áherslan á fyrsta atkvæði), er á næstu grösum við þá fyrir sunnan Marokkó. Þar búa á ýmsuin frjó- um blettum hinir hreinu, ómeug- uðu Berbar, en í Marokkó er varla meir en tíundi hluti þeirra, sem ekki er arabiseraður og mælir ekki á arabisku. Nú sverfur að þeim, en þeir hafa átt í vök að verjast áður, þegar þeir urðu að lúta Rómverj- um. pað sýnir best að Berbar eru ódrepandi, að margir af helstu rithöfundum, skáldum og guð- fræðingum og vísindamönnum hins kristna Rómaveldis voru Berbar frá Norður Afríku. Það hcfir ætíð verið skeggöld og skálm öld hjá þeim innbyrðis, ef ekki út á við. Að verða vopndauður en ekki sóttdauður er í þeirra augum mesta hnoss. Rauði kross Svía hefir skrifað aðalstjórn Rauða krossins í Genf um að senda Berb- um lælnia og hjúkrunarkonur og meðul. Svarið var áð Berbar hefðu aldrei beðið um það. Nú hafa Ev- rópumenn slegið hring utanum þá í Riff-fjöllunum, svo að enginn

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.