Lögrétta - 26.04.1911, Blaðsíða 1

Aígreiðslu- og innheimtum.:
ARINBJ. SVEINBJARNARSON.
l.autjavet: ^l.
Talsími 74
Ritstjóri:
ÞORSTEINN GÍSLASON
Pi ngholtsstræti 17,
Talsimi 132.
M2<y.
Reykjavík 26. apríl 1911.
VI. ílrjí.
1. O. O. F. 924289.
Forngripasafnið opið Sd., þrd. og fimtud.
kl. 12—2.
Laekning ók. ( læknask. þrd. og fsd. 12—1.
Tannlækning ók. (( Pólthásstr. 14) 1. og 3.
md. ( mán. 11—1.
Landakotsspítali opinn f. sjúkravitj. io1/*
—12 og 4-5.
Islands banki opinn 10—2'/« og 5V2—7-
Landsbankinn 10*/a—2z/a. Bnkstj. við 12—1.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. í
mán. 7—8 e. m.
Landsbókasafnið opið hv. virkan dag kl.
12—3 og 5—8.
Lárus Fjeldsted'
Y flrrJettarm&lafsBrslumaOur.
Lækjargata 2.
Helma kl. 1 1 —12 og 4-5.
Faxallöagufubituriim „Ingólfur"
fer til Borgarness 28. apríl og 8. maí.
- - Garðs IO. maí.
Ijriíurssamsæti.
Haldið Jóui Jónssyni alþm. í Múla
23. apríl 1911.
Síðastliðinn sunnudag, 23. þ. m.,
varð Jón alþm. í Múla 56 ára. Nú
í ár eru líka 25 ár liðin síðar hann
kom fyrst á alþing. Svo ráðgerir
hann að flytja hjeðan búferlum á
þessu ári til Seyðisfjarðar, sem lík-
lega verður þó ekki fyr en í ágúst
í sumar.
Af þessum ástæðum var Jóni í
Múla, frú hans og börnum, boðið til
heiðurssamsætis á afmælisdegi hans
23. þ. m. Samsætið var haldið í
Iðnaðarmannahúsinu, var fjölment,
hófst kl. 7V2 og stóð fram á nótt.
Jón Jakobsson landsbókavörður
bauð gestina velkomna.
Fyrir minni íslands var sungið
kvæði eftir H. Hafstein bankastj., en
Jón Ólafsson hjelt ræðuna. Kvæði
H. H. er svohljóðandi:
Landið góða, landið kæra,
langtum betra’ en nokkur veitl
þjer ber ætíð fyrst að færa
feginsóð og trygðarheit.
Hjálpi drottinn Iýð að Iæra
líf, sem hæfir frjálsri sveit.
Framtak, hófsemd, heill og æra
hefji og göfgi hvern þinn reit.
Lifi minning liðins tíma,
langtum meir þó tímans starf!
Lifi og blessist lífsins glíma,
leifi framtíð göfgan arf.
Hverfi ofdrambs heimsku víma,
hefjist magn til alls, sem þarf.’
Lifi og blessist lífsins glíma,
lifi og blessist göfugt starf.
Landið blíða, landið stríða,
landið hrauns og straumafalls,
landið elds og hrímgra hlíða,
hjörtum kært til fjalls og dals!
í þjer kraftar bundnir bíða,
barna þinna, fljóðs og hals.
Hvert þitt býli um bygðir víða
blessi drottinn, faðir alls.
Jón Jakobsson landsbókavörður
mælti fyrir minni heiðursgestsins, en
þetta kvæði var sungið, ort af Guðm,
Magnússyni:
Svo endar þessi aldarfjórðungs saga
og önnur byrjar ný á sömu stund.
Og þegar vjer á liðna Ktum daga,
vjer lýsa sjáum margan heillafund'.
Vjer óskum þess, þú háa elli hljótir
og heilladísir snúi öllu’ í vil,
og fyrir Island heilla handa njótir
með heiðri og prýði aldarfjórðung til.
Vjer lítum aftur. — Eins og háa hilling
vier horfum margir fyrsta mótið á,
°g þá og sfðar ýmsra óska fylling
og atvik við þig bundin, stór og smá.
Og þegar andinn upp hið liðna lifir
og lítur yfir farnar brautir nú
þá sjer hann fjölda förunauta’ yfir,
en finnur engan, sem var betri en þú
Og víst má ennið hátt og hiklaust bera
við himinn þetta Jóna-sæla land,
því betri nöfn jeg veit þar engin vera,
nje vænni prýði í þess rósaband.
Feim nöfnum margar mætar íylgjur þjóna
°S mikil gæfa frá þeim komin er.
Og meðal íslands allrabestu Jóna
er okkur hjartans-ljúft að skipa þjer.
Vjer lftum fram — og margt er ekki unnið
sem aldarfjórðung vakti dýpsta þrá,
og hefur jafnan vænt og voldugt brunnið
sem vitar landsins, sem vjer stefnum á.
Þó gleður oss, hve enn þá kapp þitt vogar
og altaf birtir lund þíns fyrra manns,
því aldrei deyja í augum þínum logar
af undurskini þessa bjarmalands.
Vjer þurfum menn, sem dirfð og dreng-
skap rækja
og dáð í öllu sýna — eins og þú.
Vjer þurfum menn, sem þora fram að sækja
með þreki og festu — aldrei meir en nú.
Með kærri þöklc vjer látum ljóð vor hjóma
og lýsa vorum sanna hug til þ(n,
og ísland brosir, vafið vorsins ljóma,
og við þjer eins og þakklát drotning sk(n.
Síðan var sungið kvæði frá Jóni
Ólafssyni alþm. til heiðursgestsins,
svohljóðandi:
Eg finn vel, mjer áratalan
ótt að baki vex;
man þó enn þá átjdn-hundrud-
dttatíuogsex.
Ar það Jón frá Arnarvntni
ungur kom á þing —
hárið svart, en haukfrán augu,
hugsun skörp og slyng.
— hárið svart, en haukfrán augu,
hugsun bæði skörp og slyng.
Fljótt stóð með þeim fremstu’ á meiði
flest við þjóðarmál;
jeg fjekk mætur á þeim manni,
unni’ hans björtu sál.
Af og til um aldar-fjórðung
áttum saman leið,
og jeg mat hann æ þv( meira
er það lengdist skeið
— og jeg mat hann æ því meira
eftir því sem lengdist skeið.
Allir, sem með Jóni í Múla
áttu saman veg,
þeir hafa’ allir einmitt reynt hann
að því sama’ og jeg.
Ættjörðin á í hans viti
ávalt besta feng;
ættjörðin hún á í honum
ávalt besta dreng
— ættjörðin hún á í honum
alla stund hinn besta dreng.
Einn nú kveð jeg allra rómi,
er um þig jeg syng:
Pú varst hverrar sýslu sómi,
sem pig kaus d ping!
Ef þig hefði úti’ f heimi
önnur borið storð,
hvar sem var, þú hefðir unnið
hiklaust sama orð
— hvar sem var, þú hefðir unnið
hiklaust sama frægðar-orð.
Ilt við fregn þá er að vakna,
að þú burt nú flytst;
Reykvtkingar sárt þín sakna,
sjá, hvað þeim er mist.
Átthögunum eystra mínum
eg sem best þig fel;
óska, þjer og öllum þínum
ávalt líði vel
— óska, þjer og öllum þtnum
allar stundir líði vel.
H. Hafstein bankastjóri mælti fyrir
minni frú Valgerðar konu Jóns í Múla
og Ágúst Bjarnason kennari og Pjetur
Jónsson alþm. fyrir minni barna
þeirra.
Jón í Múla var fyrst þingmaður
Norður-Þingeyinga árin 1886—91,
þar næst 2. þingmaður Eyfirðinga
^93—99. þá þingmaður Seyðfirð-
inga 1905—7, og loks þingmaður
Sunnmýlinga 1909—11. Er hann,
svo sem kunnugt er, og hefur lengi
verið talinn meðal allra-fremstu og
nýtustu þingmanna landsins, enda
sagði svo einn af ræðumönnunum í
samsætinu, að enginn maður mundi
eiga kost á kosningu í jafnmörgum
kjördæmum og Jón í Múla. — Hjer
I Reykjavík verður Jóns mjög saknað
úr hópi Heimastjórnarmanna.
Tveir menn aðrir eiga nú sæti á
alþingi, sem komu í fyrsta sinn til þings
samtímis Jóni í Múla, og hafa þeir einn-
ig báðir jafnan verið mikils metnir
menn í þinginu. Það eru þeir Ól-
afur Briem og síra Sigurður Stefáns-
son í Vigur.
Sfrauniferjan. Síðastl. sunnu-
dag lagði fjöldi manna á stað hjeðan
úr bænutn og inn að Elliðaám, gang-
andi, akandi og ríðandi. Þeir söfn-
uðust saman kl. 5 skamt fyrir ofan
brúna og var þar þakið af fólki um
stund báðumegin árinnar, eða vest-
urkvíslarinnar. Helgi Valtýsson kenn-
ari hafði auglýst,að þá yrði sýnd þar
straumferjan nýa, sem oft hefur áður
verið um talað, — miklu stærri bát-
ur en áður var sýndur nokkrum þing-
mönnum -á Hraunsholtslæk.
Járnstrengur var lagður þarna yfir
ána, í nokkuri hæð frá vatnsborði,
en á honum ljek lykkja og frá henni
lá taug, sem festi bátinn við járn-
strenginn. Nú var bátnum ýtt á
stað, og Ieið hann yfir um ána fram
og aftur. Það gekk reyndar dálítið
skrykkjótt fyrst í stað; báturinn nam
stundum staðar á miðri leið, eða sneri
þar við. En síðan gekk alt skrykkja-
laust. Báturinn fór fram og aftur
milli árbakkanna, sneri við ósnertur
af nokkurri hönd og hjelt yfir um
aftur. Honum er með taug haldið
föstum við járnstrenginn, en á hon-
um leikur lykkjan, sem áður er frá
sagt, og færist eftir strengnum með
bátnum. En straumurinn ýtir bátn-
um áfram af því að taugin er fest í
hann framan við miðju, svo að straum-
þunginn verður meiri á aftari hluta
bátsins. En þegar báturinn rekst í
land og kemst ekki lengur áfram,
færist taugin, er leikur einnig í lykkju
á járnstreng við bátsborðið, úr stað
og aftur fyrir miðju bátsins. En þá
verður aftur straumþunginn meiri á
þeim enda bátsins, sem áður gekk
á undan, svo að nú fer báturinn til
baka aftur. Næst er hann rekst f
land, fer eins o. s. frv.
Það er ekki ólíklegt, að þetta tæki
geti komið að notum, og sjálfsagt er
að sinna því, taka því vel og reyna
til fulls, hvað úr því má gera.
Ilafnarmálid. Frumvarpið um
hafnargerð í Reykjavík er nú orðið
að lögum frá alþingi. Styrkveitingin
er 4oo þús. kr., en landsjóður ábyrg-
ist 1200 þús. kr.
Svart er pað! — Hvítt er þaðl
Mönnum kemur ekki vel saman um
mat á bindindismálastarfsemi Björns
Jónssonar. Bindindismaður einn gerði
lítið úr henni í síðasta tbl. Lögr. Svo
kemur annar góður bindindismaður,
Jóh. Jóhannesson kaupm,, og lofar
hana hástöfum í ísaf. á laugardaginn.
A mánudaginn berst hingað Heimskr.
með grein eftir þriðja bindindismann-
inn, og ekki þann versta, Sig. Júl.
Jóhannesson lækni, bróður Jóh. Jóh.
kaupmanns, og er þar sama efni til
umræðu. Sig Júl. Jóhannesson segir
þar meðal annars: ........enginn ís-
lendingur, sem jeg þekki, hjer eða
heima, hefur brotið eins oft og illa
bindindisheit sitt og Björn Jónsson".
Þetta er margfalt harðari dómur
en feldur var í Lögr.-greininni í síð-
asta tbl. En hvað segir nú hr. Jóh.
Jóh. um þessi ummæli bróður síns?
Eru þau ekki „óþokkaleg" og af ill-
um hvötum sprottin, eins og ummæli
bindindismannsins, sem í Lögr. skrif-
ar, „saurkast" og þar fram eftir göt-
unum? Eða þekkir S. S. J. nú ekk-
ert til „bindindisstarfseminnar á liðn-
um árum"? Eða er hann orðinn
henni „óvinveittur", úr því að hann
skrifar þetta um B. J ?
Lögr. leyfir sjer að benda bæði
hr. Jóh. Jóh. og öðrum á, að öll þau
atriði, sem fram voru dregin í síð-
asta tbl. um bindindismensku B. J.,
standa óhrakin. Hitt er annað mál,
hve hart menn vilja um þau dæma.
En best er að kasta burt öfgunum
á báðar hliðar.
Hr. Jóh. Jóh. segir í ísaf. um bind-
indisritmensku B. J: „ . .. . snjallari
og röggsamari ritgerðir uin bindindis-
malið hafa aldrei skrifaðar verið".
Þetta eru slikar fjarstæðu-öfgar, að
þær líkjast meira haði en lofi.
Sannleikurinn er sá, eins og bent er
á af bindindismanni I síðustu Lögr.,
að B. J. hefur lítið um bindindis-
mál ritað sjálfur. En hitt er satt,
að blað hans hefur verið opið fyrir
bindindisritgerðum frá öðrum, og hafi
hann unnið bindindismálinu gagn, þá
mun þess einkum vera þar að leita.
Atkvædavjel. Páll Jónsson
verslunarmaður, frá Hjarðarholti, áð-
ur á Djúpavogi, nú á Blönduósi, hef-
ur fundið upp vjel til þess að nota
við leynilega atkvæðagreiðslu. Fjár-
laganefnd efri deildar, er haft hefur
vjelina til álita, leggur til, að Páli
sje veittur 600 kr. styrkur til þess að
fullgera hana og kaupa einkaleyfi.
Segir hún um þetta: „Vjel þessi
virðist vel löguð til þess að nota
hana við leynilegar atkvæðagreiðsl-
ur, og vel þess verð, að henni sje
komið á framfæri".
Páll var hjer um tíma í fyrra við
smlðar á þessari vjel, en mun fáum
hafa sýnt hana fyr en hann sendi
hana nú þinginu.
Reykj avík.
Mikill afli. Botnvörpuskipin hjeð-
an komu 4 inn í gær, öll full af
fiski: „Nelson", „Mars", „Jón forseti*
og annar af leigubotnvörpungum Th.
Thorsteinsons. „Nelson" kom með
55 þús., hinir með 40 þús. og þar
yfir.
Fósbræðrasöngur. Athygli skal
vakin á auglýsingu um söngskemtun
frá „Fóstbræðrum" á öðrum stað
hjer í blaðinu. Þeir sungu einu sinni
í vetur og var þá mikil aðsókn og
vel látið yfir.
Jarðarför Sveins Sigfússonar fer
fram á morgun kl. 11 l/s f. h.
Heimflutningsmálið. Frumvarp
Hafnardeildar Bm.fjel. um sameining
deildanna, sem um er talað í skýrslu
frá Bm.fjel.-fundi á öðrum stað hjer
í blaðinu, er nú komið til stjórnar
fjelagsins hjer.
Snndskálinn við Skerjafjörð verð-
ur opnaður næstkomandi sunnudag,
og verður síðan daglega opinn.
Veðrið. Norðanstormarnir hjeld-
ust rjetta viku. Skifti um aftur nú
fyrir helgina og gerði stillur og Iogn.
Þó er stundum nokkur andvari á
norðan. Heiðskírt hefur oftast ver-
ið sfðan, en fremur kalt.
Trúlofuð eru nýskeð síra Bjarni
Jónsson dómkirkjuprestur og frk.
Áslaug Ágústsdóttir frá ísafirði,
dóttir Ág. Benediktssonar sái. versl-
unarstjóra.
Hafísinn. Hann er nú bæði
við Austurland og Horn á Vestfjörð-
um. Bæði „Hólar" og „Austri" hafa
nú um tíma legið teptir af ís inni á
Eskifirði. Þar úti fyrir sagður mikill
ís, og svo alla leið norður fyrir Langa-
nes og Sljettu. Eitthvert hröngl
inni á Eyjafirði, en Húnaflói íslaus.
Þó er fsspöng við Horn, en ekki
breið. Skip sneri þar nýlega aftur,
en komst þó eitthvað austur með
Hornströndum. Frá Reykjarfirði er
ekki fs að sjá, nema eitthvað lítið
hröngl langt til hafs.
Tveir menn drakna. Tvo menn
tók nýskeð út af fiskiskipinu „Súlan"
frá Eyjafirði, og druknuðu báðir.
Menn þessir hjetu: Kristján Sig-
urðsson og Sigurpall Sigurðsson.
I4nntl Berlin prófcssor
hefur í blaðið „Riget" frá 11., 12.
°S 13- þ- rn. ritað langar greinar og
mjög illvígar í garð alþingis út af
stjórnarskrárfrumvarpinu, sem nú er
þar fyrir. Frumvarp þeirra dr. J.
Þork. og Bjarna segir hann sje óskapn-
aður, sem ekki sje hægt að tala um
í alvöru, og lætur þar við sitja. En
ræðst svo á hitt frumvarpið, einkum
fyrir það, að þar er ekki tekið fram,
að íslensk mál skuli borin upp „í
ríkisráðinus. Árásunum snýr hann
mest á Heimastjórnarflokkinn, enda
þótti honum altaf vænt um Björn
Jónsson. En nú kemur fram hjá hon-
um alt annað álit á sambandslaga-
frumvarpinu en hánn hefur áður látið
uppi, handa B. J. — Annars verður
bráðlega minst nánar á þessar grein-
ar hans hjer í blaðinu.