Lögberg-Heimskringla - 20.08.1959, Blaðsíða 2

Lögberg-Heimskringla - 20.08.1959, Blaðsíða 2
2 LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 20. ÁGÚST, 1959 Saga vestur-íslenzku vikublaðanna Frá bls. 1 hafi. Menn voru fátækir í þá daga, og þó blaðið væri ekki selt nema á tvo dali, voru margir, sem ekki höfðu þá peninga handbæra og drógu að sér hendina. í ágætri grein, sem hinn merki og snjalli verndari og ritstjóri HEIMS- KRINGLU síðar meir, dr. Rögnvaldur Pétursson, ritaði um HEIMSKRINGLU 50 ára, árið 1936, vitnar hann í rit- gerð, sem birt var á þessum bernskudögum blaðsins, þar sem svo er komizt að orði: „Það er sérstaklega ein heimska, sem drepur allar framkvæmdir hjá oss. Al- menningur vill sjá einhverju miklu afkastað áður en hann fari að taka þátt í hverjum félagsskap sem er. Hvernig í ósköpunum á að afkasta nokkru ef enginn vill vera með, fyrr en allt er búið? Það verður lítil uppskera ef eng- inn vill sá“. En hér var í upphafi vand- lega sáð og uppskeran hefir orðið eftir því. — HEIMS- KRINGLA hefir nú lifað og dafnað, þrátt fyrir ýmsa örð- uga hjalla á veginum, ekki sízt fjárhagslega, í nær 73 ár. Blaðið hefir notið stuðnings og fórnfýsi margra ágætra manna frá upphafi og fram til þessa dags, og fjöldi hinna rit- færustu manna hafa gegnt ritstjórn blaðsins. Meðal þeirra sem þekktastir eru og kunnastir rithöfundar beggja megin hafsins, eru þeir Einar Hjörleifsson Kvaran, Gestur Pálsson, Jón Ólafsson, dr. Rögnvaldur Pétursson og sr. Benjamín Kristjánsson. Fyrsti ritstjórinn var Frímann Arn- grímsson, en lengst hafa gegnt ritstjórn þeir Baldv. L. Bald- vinsson, í nær 15 ár, Gunn- laugur Tryggvi Jónsson í 2Vz ár, Sigfús Halldórs frá Höfn- um í rúmlega 6 ár, og nú síð- ast Stefán Einarsson, er var ritstjóri blaðsins frá því í júní 1921 til marzloka 1924, og síðan óslitið frá júní 1930 og fram á þennan dag. Hin nýja HEIMSKRINGLA mun nú áfram fá að njóta starfskrafta Stefáns ritstjóra og er okkur öllum það fagnaðarefni. Við minnumst nú með þakklæti hinna mörgu og fórnfúsu stuðningsmanna H E I M S - KRINGLU á síðari tímum; meðal þeirra voru einkum þessir, auk fyrrnefndra: Björn Pétursson, Ólafur Pétursson, Sveinn Thorvaldson, M.B.E., Captain Joseph B. Skaptason, Col. H. M. Hannesson, Q.C., Paul Reykdal og síðast, en ekki sízt ,Hannes Pétursson. HEIMSKRINGLA hefir bar- izt fyrir mörgum nytjamál- um og átt mikinn þátt í fram- gangi fjölda þeirra. Ég vil taka undir það, sem dr. Rögn- valdur Pétursson segir í fyrr- greindri grein sinni: „Blaðið hefir ávalt hvatt til ræktar- semi við ísland og við allt sem íslenzkt er, að fornu og nýju, og í því skyni líka flutt sem ítarlegastar íslandsfréttir, svo lesendur fengju sem bezt fylgst með þeim málum og framförum, sem eru að gerast heima á ættjörðinni. Það hefir sí og æ brýnt fyrir fólki að láta ekki falla á þjóðarheiður sinn í þessu landi, en kapp- kosta að reynast hér sem bezt- ir borgarar í hinu uppvaxandi þjóðlífi. í landsmálum hefir það fylgt sjálfstæðisstefnunni trúandi því, að hver sem segir skilið við fortíðina fái naum- ast skapað sér veglega fram- tíð“. Allt þetta ber innilega að þ a k k a HEIMSKRINGLU, sem nú á þessum tímamótum vissulega ætlar sér ekki að segja skilið við fortíðina held- ur að skapa sér veglega og sterka framtíð, er fleiri stoðir renna undir sameiginlega ís- lenzka blaðaútgáfu hér vestan hafs. Það var hinn 14. janúar 1888 að vikublaðið LÖGBERG hóf göngu sína í Winnipeg. Stofn- endur blaðsins voru þeir Sig- tryggur Jónasson, Einar Hjör- leifsson Kvaran, Bergvin Jons son, Ólafur S. Þorgeirsson, Árni Friðriksson og Sigurður Júl. Jóhannesson. 1 boðsbréfi, er þeir höfðu ritað skömmu áður segir m. a.: „Auk al- mennra frétta mun blaðið hafa meðferðis ritgjörðir um almenn mál, sér í lagi þau, er að einhverju leyti snerta íslendinga og hag þeirra, og er aðal-augnamið okkar, að reyna að leiðbeina löndum okkar í atvinnu- mennta- og stjórnmálum. Blaðið mun eins og skylda hvers nýtilegs blaðs er láta álit sitt í ljósi um hin ýmsu mál og dæma um þau eftir málavöxtum“. Ennfrem- ur segir: ‘Blöð eru nú a tímum lögberg þjóðanna áhrærandi opinber mál og aðgerðir manna“. Það er athyglisvert, einkum nú þegar við getum skoðað rás viðburðanna í ljósi sögunnar, að í fyrstu ritstjórn- argrein LÖGBERGS segir svo: „Þá hefir LÖGBERG haf- ið göngu sína og vitum vér að það verður fjölda manna vel- kominn gestur, en vér vitum líka að ýmsir álíta tvö íslenzk vikublöð óþörf hér í landi og eru hræddir um að annað- hvort þeirra muni falla bráð- lega. Þá eru enn aðrir, sem óttast að tvö íslenzk vikublöð fái þau afdrif, að þau éti hvort annað upp og yrði afleiðingin að landar í álfu þessari hafi ekkert fréttablað á sinni tungu“. En þetta hefir nú farið á annan veg. Þótt blöðin hafi oft deilt og bitist og það stundum grimmilega og harð- vítuglega, hefir þó HEIMS- KRINGLA lifað í nær því 73 ár og LÖGBERG í rúmlega 71 ár, og víst er að afdrif þeirra verða eigi þau, að þau muni éta hvort annað upp, heldur liggja nú leiðir þeirra til sameiningar, eins og sagt er um góð hjónabönd: „Þau bjuggu saman í hamingju ætíð síðan“. Fyrsti ritstjóri LÖGBERGS var Einar H. Kvaran, og í grein, sem hann ritar í desem- ber 1891 segir, að nú sé svo komið, „að það sem Vestur- Islendingar ættu að fara að leggja aðal áherzlu á væri það að vera góðir borgarar í þessu landi, en það gætu þeir ekki orðið fyrr en þeir færu kapp- samlega að taka þátt í málum þessa lands og þá þyrftu þeir vitaskuld fyrst og fremst að læra að skilja þau“. LÖG- BERG tók þá að hafa afskipti af málefnum hinnar nýju fóst- urjarðar og sama gerði HEIMSKRINGLA, og voru blöðin ætíð á öndverðum meið í innanlandsmálum, svo og í trúmálum, en deilur sem stundum risu áður hátt eins og fyrr segir, urðu með tím- anum minna persónulegar og þótt stefna blaðanna héldist óbreytt þokaðist í áttina til samstarfs og aukins skilnings. Meðal þeirra manna, sem mjög koma við sögu LÖG- BERGS í útgáfustjórn má nefna, auk fyrrgreindra, þá J. J. Vopni, A. Freemann, J. A. Blöndal og Tómas H. John- son, sem eins og kunnugt er, varð fyrsti ráðherra af ís- lenzku bergi brotinn hér í Vesturheimi. Af öðrum nafn- kunnum mönnum má einkum nefna Hjálmar A. Bergmann, lögmann, dr. B. J. Brandson og Fred Stephenson. Síðar hafa komið til, af þeim, sem horfnir eru sjónum vorum, margir ágætir menn, og má þar fremsta telja þá Ásmund Jóhannson og Árna Eggert- son„ o ger ánægjulegt til þess að vita, að synir þessara mætu manna standa nú í fremstu röð þeirra, er blaðið vilja bera uppi, en formenn útgáfunefnd arinnar á síðari árum voru Dr. P. H. T. Thorlakson og seinna Guðmundur F. Jónas- son. Fjölda margir merkir menn hafa verið ritstjórar LÖG- BERGS, en í fróðlegri og ítar- legri grein, sm Dr. Richard Beck ritaði um LÖGBERG 50 ára segir hann: „Eðlilega hafa þeir, sem lengst koma þar við sögu sett mestan svip sinn á blaðið, þeir Einar Hjörleifsson Kvaran, Sigtryggur Jónasson, Magnús Paulson, Stefán Björnson, Jón J. Bíldfell og Einar Páll Jónsson“. Hér lýk- ur frásögn Dr. Richard Becks, en ég vil leyfa mér að segja það, að hinn nýlátni vinur vor, Einar Páll, hefir lengst og mest komið við sögu LÖG- BERGS og markað þar dýpst sporin, þar sem hann var við ritstjórn þess frá því 1917 og aðalritstjóri frá því 1927, og er það tímabil meir en hálft ævi- skeið LÖGBERGS. Allra þess- ara manna minnumst við nú í dag með djúpu þakklæti og einlægri virðingu. Frá hinu nýja LÖGBERGI munu hljóma hátt íslenzkar raddir þjóðrækni, og LÖGBERG mun framvegis verða stærra og sterkara, er undir það renna einnig stoðir gjörvallr- ar HEIMSKRINGLU. Það er öllum gleðiefni, að frú Ingibjörg Jónsson, sem um mörg undanfarin ár hefir starfað að ritstjórn LÖG- BERGS, mun einnig fram- vegis helga blaðinu krafta sína og veita því forstöðu. Blöðin HEIMSKRINGLA og LÖGBERG eiga nú að sam- einast. Þessi sameining á sér langan aðdraganda, því hinir fjárhagslegu erfiðleikar við Heimsins bezta munntóbak - 'í In commemoration of the 35th anniversory of the RCAF and the 50th anniversary of J. A. D. McCurdy’s first powered fiight in Canada, the RCAF and the Civílian Aviation Industries are providing Static Dispíays ond Flying Demcn- strations on "Aviation Day.” SEE THE RCAF GOIDEN HAWSCS’ FLYING DEMONSTRATION AND THE STATIC DISPLAYS AT THE ROYAL CANADIAN AIR FORCE STATION WINNKPEG on AVIATION DAY SATURDAV, AUGUST 8, 1959 From 1:30 p.m. to 5 p.m. r&r-pl VAVIATION' ; PROQRESS R0YAL CANADIAN AIR F0RCE ALLT ÁRIÐ FLUGGJÖLD TIL ÍSLANDS Lægri en nokkur önnur ÁÆTLUNARFLUGFÉLÖG UM REYKJAVÍK TIL STÓRA-BRETLANDS — HOLLANDS — NOREGS — SVÍÞJÓÐAR — DANMERKUR — ÞYZKALANDS — LUXEMBORGAR Á tímabili hinna lægstu fargjalda, lægri en “Economy” far- rými en þó er boðin fyrsta flokks fyrirgreiðsla, ókeypis tvær máltíðir, auk koníaks og náttverðar. Færri farþegar, meira fótrými. Stytzt úthafsflug frá New York. — Aukaafsláttur vegna fjölskylduferða. 30.000 FARÞEGAR Á ÁRI LEITIÐ UPPLYSINGA HJÁ FERÐASKRIFSTOFUNNI n /*~i n KELANDICl AIMINES uzAxlío 15 West 47th Street, New York 36 PL 7-8585 New York • Chicago • San Francisco

x

Lögberg-Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg-Heimskringla
https://timarit.is/publication/160

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.