Lögberg - 14.01.1888, Síða 2

Lögberg - 14.01.1888, Síða 2
LOGBERG- [)ú licfnr nú „ L i» <jf l) e r g “ göngu f--ínn, <><r vitum vjer, :i<5 |>að veröur f ji'ildiv niaima velkoiniiui <(estur ; en vji'r vitum lika, að ýinsir álíta tvi> íslenzk vikublttð ó[)örf hjer í landi eru hræddir uni, að annaðhv'ort [K'irra íinini falla bráðicga ; [>á <'ru ejm aðrir sem óttast, að tvö íslenzk riknhlöð fái "SÖmu afrlrif <>g hinir nafntoguðu Kilkinny 'kettir, J>. að j>aii jcti hvort annað uj>j>, og verði nfloiðingin, að landar í álfu [>essari ekkert frjettablað hafi á sinni tungu. jVf Jjcrsuiii eða J>víiíkuni ástreðum líta ýmsir hornauga til „LögbergBu, og J>að or jafnvel ckki laust við, að vjer iiðfum mætt álasi hjá. nokkrum {vrir að koma j>rentstofmm vorri á fót, J>ar öiinur sje til, en sjerílagi fvrir að bvrja að g<'fa út l>lað. Uin leið <>g vjer senduin |«'tta fvrsta blað „T. ö g 1> e r g s‘- út í heim- inn og óskum lðnditm voruin livor- vetna «,óðs og blessunarríks nýárs, leyfuiu vjer oss að segja við ]>a, sem fvrirtæki voru eru hlyuntir, að vjer skulum kaj>j>k<>sta að verðskulda [>að traust, sem ]>eir bera til vor, <>g láta jii'entsiniðjii vora <>g blað verða Is- lendingimi tii gagiis <>g sóma. Ln 1-iinini viljuin vjer vinsamlega benda á, að ef annað blaðið verður áð falla, j>á fellur sjálfsagt verra blaðið, <>g j>á verður hagurinn auðsjáanlega sá, að menn hafa betra blað eftir en áður, j>ví kejijini bætir blöð, eins ogverzlun I o. fl. ()g viðvíkjandi ]>ví, að blöðin drejii hvort annað, og svo verði menn blaðlausir, J>á sjáiim vjer ekki hvers- vegna blaða útgáfa skvldi vera <>ðr- um lögiiin háð lijá oss hjer í alfu en á Islaiidi og hvervetna aniiars- staðar í heiminum |>ar sem ný blöð alltaf koma uj>j> J>egar önnur detta. Ltaf hiniii slðastnefmlu mótbáru g<'gi> fyrirtæki voru skulum vjer taka fram, að J>að er öllu heldur á- framhald af liinuni eldri jirentstofn- unuin lslendinga hjer en ny stofnan, }>arsem vjer hiifuin keyjit jirentsmiðju j>á, (>r Prentfjelag \ýja-lslan(ls atti <>g jirentáði í hið fyrsta íslenzka fr jettablað, sem gelið var út í Ameríku, nefnil. „Framfara“; ogennfremur höf- um vjer keyjit jirentsmiðju ]>á, er „Leifur“ var j>rentaður i, <>g útgáfu rjettinn að J>eiin blöðum ; áhöldin höfum v jer auðvitað bætt og keyjit mikið nýtt, bæði letnr og annað. J>araðauki voru J>rír af ]>eim, sem Jx'tla fvrirtæki byrja, hluteigendur S Prentfjelagi Xýja-Islands, <>g tveir unnu að útgáfu hins fyrsta íslenzka blaðs hjer í landi. Vjer biðjuni lesendur vora að taka ekki |>að, sem að frainan er sact, svo, að vjer sjeum að afsaka fvrirtæki vort. J>að ]>arf engrar af- sökunar við, fyrst og fremst af [>ví, að Islendingar hjer 1 landi hafa ekki of mikið að lesa á sinni tungu, og svo vantar mikið á að [>etta eiiui frjettablað, sem hjer er gelið út á íslenzku, hali enn flutt út með- j stofna nýtt blað. ]>etta sannar að j ýmsir liima |>örf fyrir lleiri eða | betri l>li>ð «n vjer nú liöfum. Ef rjer ]>ví hefðum nokkuð að af- saka viðvíkjandi fvrirtæki voru, [>á er [>að, að vjer ekki byrjuðuin á j>ví f vrr. Utgofendurnir. J>areð margir, sem sjá blað ]>etta, ekki hafa sjeö boðsbrjef ]>að, er j vjer sendum út viðvíkjandi „Lög- b-crgi“, [>á j>rentum vjer pað hjer á ejitir. Um leið <>g vjer tökum frain, að hað, sem sa«t er um I blaðið og boð [>au, sem kauj>endum j eru gerð, gildir eins nú, J>á viljiim vjer biðja afsökunar á drætti heiin, sem varð mcð að bvrja blaðið; drátturinn orsakaðist af J>ví, að ýms verkfaori sem við jiöntuðum frá Chicago, og sem við gátuin ómögu- lega byrjao án, koinu eigi fvrr Víð undlrskrifaðir leyfuin okkur að tilkynna löndum okkar, að við liöfum gengið í fjelag til hess að koma á fót J prentsmiðju lijer í Winnipeg, og höfum J I við nú hegar leigt lientugt liúsnæði, | J sett upp hvaðpressu <>g pantað letur, sem j j von er á liingað innan skams. Aform J okknr er, að gjöra hessa prentsmiðju | svo fullkommi með tímanum, að í henni i megi prenta hvað eina, som fyrir kem- j j ur á liinum algengustu tiingum, en sjev í iagi ev .hún s'ofnuð í hví skyni, að við getum prentað hlöe, ÍKekiir <>g vit á íslenzku, bæði fyrir sjálfa okkur og aðra, sem kunna að æskja að gefa eitt- 1 j,\að út. Ilið fyrsta, scm við gefum út sjálíir, verður vikuhlað, sem á að lieitn „Lög- he rg“ (samsvarar lielzt Tribuue á ensku). I>að verður fullt svo stórt <>g liið stievsta ; íslonzka t>lað, sem geiið liefir verið út J í Ameríku, kostar $2.00 um árið, og byrjar að koma út fyrir árslok. Við munum livorki spara fje nje tíma til ! hess að lilaðið (eins og Jivað annað sem við gefuni út) verði sem bezt úr gavði gjört, bæði livað ytri frágang <>g efni suertir. Auk almennra frjetta mun blað- ið liafn meðfcrðis ritgjörðir um almenn mál, sjer í iagi hau, er að einliverju leyti snei'ta Islendinga og liag heirrn, og er aðál-augnamið okkar með að gefa út lilaðið, að reynn að leiðbeina löndum okkar í atvinnu-meunta- <>g stjórn- av-málum. Blaðið verður óháð öilum flokkum, pólitiskuni <>g öðrum, <>g eltki verður hað formælandi neins sjer- staks lnnds eða lamlnáms. Þetta er hó ekki svo uð skiija, seni blaðið mtini enga sjálfstieða skoðun liafa á iiiálum : þvert a möti milii l>að, oins <>g skylda ilivers nýtilegs blaðs er, láta áíit sitt í I Ijósi <>g diema um hau ejitir málavöxt- um. Blöðin eru nú á timum lögberg hjóðunna álirærandi opinber mál og að- gerðiv maruiii, sem opinix'ran starfa hafa a hendi, <>g álítum við, að lilað okkar ekki ntcði tilgangi sínum, ef hað ekki fylgdi sömu stefnu, eu einlægur ásetn- ingur okkar er, að allur málarekstur og (lómar, sem fara fram að „LögWergi", verði liliitdrægnisliuisir <>g sanngjarnir. Blað okkar verðtir opið fyrir nytsöm- un) ritgjörðum, livaðan sem hier koma. Ennfrpmu)’ verður í I>ví svarað ýmis- konar spui’ijingum, sem kaupendur kunna að æskju að fá svarað, og verðuv hetta gert, hótt hað kiiniil nð kosta okkur i'je, að fá upplýsingar tii að geta svar- að slíkuni spurningum. Yonum við að margur kaupandi geti með hessu móti sparað sjer margfalt meiri peninga, en andvirði blaðsins nemur, Okkur er iinnt um að blaðið fái sem I mesta útlireiðslu nú hegar, og vonum við að hví verði tekið vel, og landnr okkar yfir liöfuð hlynni að hví og prent- stofnun okkaiv sem við vonum að verði hjóð vorri til gagns <>g sóma. En til frekari upphvatningnr lofum við öllum Islendingum, sem ojðnir evu kaupemlur lilaðs okkur fyrir 1. feíirúar nretskomanili, að senda Þeim ókeypis íslenzkt Almnnak seiii við sjáifir gefum út, að verðlaun- um. Eiifremur vonum við að liafa iieiri íslenzk kver <>g snotrar myndir til að gefa heim að verðlaunum, sem lieldur kjósa hað en almunakið, og. auglýsum við hotta iiákvæmiir síðar. há, sem gerast kiiupendiir „Lögbergs", iiíðjum við uð skrifa nöfn sín á lioðs- lirjetin ásnmt greinilegri utanáskript til sín. Winnipeg 7. des. 1887. Sigtr. .íóii.vsKOp. Einar Iljörleifsson. Bergvin Jónsson. Olafur Þðrgeirsson. Arni Friðriksson. 8. .J. jóhannesson. Yjer ætlmn að jirenta neðamnáls al landa vorra a 1 I t j>iið, si'in |>eiin .>æti verið til gagiis eða jrjinians að vita, svo að ]>ví leyti er verk- svið til fvrir fleiri .blöð <><r tímarit. j Yinsa lesendur vora mun reka minni til að á fuiiíjum, sem haldnir | voru í saiubandi við Uii'kjuj>in<rið, síðastl. suinar, var rætt uiii meiiM-tg- j mál Islendinga, o<r voru suniir á |>ví, j að næst skólum miindu bli’ið o<r tíinarit öflujrustu meðölin til að eila <><r útbreiða nienntun nieðal landa vorra, <><r ef oss fanirniinnir ekki, j J>á koiu fram iij>pástiii)«a um að í blaðinu ýinisleot til fróðleiks o<r skeninitunar. Vjer ætlum ekki að velja til [<<‘fss neitt annað en [>að, sem vjer eruin vissir iim að verði til sóina <><>• ánæjrju fvrir Islendinira að eijra á sínu niáli. Einkum inunuin vjer velja til [x'ss ]>ýðin<rar af s<>oum <><r rit- jrerðum ej>tir fræjrusta rithöfunda Eni»lttl»í!s <><r Auieríku, án ]>ess vjer J>ó beinlínis heituin að binda oss að eins við [>á ; en vjer tökum [>á e i n k - um, af J>ví að vjér álítum, að <<f Islendinjrar hjer <‘i<ra yfir höfuð nokkr- uni rithöfundum að kynnast, J>á sje J>að [K'úii, sem skrifa á ]>ví ínáli, sem er aðalmálið í landinu, seni J>eir búa í. ()<r vjer jirentum j>etta neð- anináls í liókarformi, J>ó [>að sje fyrir- liafnarmeira, til [>ess að gefa mönn- um kost á að binda J>etta inn 0<r o-evnia [>að, o<rtil [>ess að benda mönn- um á, aö [>að sje <>f dýnnætt til [>ess, að rjett sje að fara með J>að eins <><.r alinenninjrur fer með frjetta- blöð sín. pessa neðamnáls-bæklinsra köllum vjer „Bókasafn Lögbe-rgB“. Titilblað J>ess fá menn, J>eírar fvrsta bindið af J>ví er komið út, Ojrtil að byrja meö veljum vjer smásö<runa „Stj órnarstörf M r . T u 1 - r u in b 1 e s “ eptir CharlesDick- ens, oinn af allrafræjrustu rithöf- unduin Enjrlands, eins ojr alkunn- u<rt er. 1887 A r i ð 1 B 8 7 hefur ekki verið neitt stórtíðindaár. ]>að hefur verið J>refár, fremur en ófriðarár. Ofrið- arskýin hafa aö eins hanjrið ytír löndunum, <><r ]>að er ómögulejrt að <riska á, hvenær kann að hvessa hjer <>«■ [>ar. ]>að sem einna tjiðræddast hefur verið um í Norðurálfunni á þessu ári, er Bú I jrarí umá 1 ið. Búl<ra- ría er lítiö ríki <><>• hálfósjálfstætt, en menn hafa hvað eptir annað verið á nálum um ]>að á J>essu ári, að ]>að mundi hlevpa meiri hluta Norðurálfuiinar í bál <><r brand. Búligaría er bv gfíð Slöfum, frænd- um Iíússa. En að sameina alla slafnesku pjóðflokkana í eina ríkis- lieild, }>aö J>ykir Alexander 111. hinn fejrursti pólitiski draumur, sem hann hefur dreymt. Nú heyra ínaruir af J>essum ]>jóðflokkum Austurríki til. Austurríki væri J>ví hin inesta Jiættá búin, ef Rússum tækist að ná tan<rarhaldi á Búl- O jraríu fyrir fullt o<>' allt. ]>að er ]>ví fvrst ojr freinst milli ]>essara tveggja ríkja að deilan stendur út af Búlgaríumálinu. En jafnframt er búizt við J>ví, að J>ýzkaland <>g Ttalía mundi veita Austurríkismönn- um, en Frakkar Rússum, ef í hart færi. Menn sjá }>ví, að hjer. er ekki um neitt smáræði að tefla. Rússar hafa ekki alls fyrir löngu dregið her mikiim saiiian á landa- mæri sín og Austiirríkis, og J>ví eru margir lirædilir um, að til stór- tíðinda kunni að koma áður en langt er komið fram á árið 1888. A Stórbretalandi liefur írska in á 1 i ð gagntekið hugi manna meir en nokkuð annað. I stað ]>ess að láta að bænum Ira um pólitiska sjálfstæði og fara [eptir skoðunuin frjálslynda Hokksins, J>á hefur stjórn- arflokkurinn ]>ar liert á böndum írsku ]>jóðarinnar J>etta síðasta ár, komið á sjerstökum hegningarlögum fvrir Irlaiul, sem gerir mótstöðu- menn stjórnarinnar í ýmsum grein- um æði rjettlága. Sumir af helztu görrnun Ira og J>jóðarvinum liafa svo verið settir í fangelsi sam- kvæmt J>essuin lögum. Oánægjan ineðal Tra og frjálslynda flokksins á Englandi liefur J>vl verið mjög megn, en J>ó verður ekki sagt að til verulegra stórtíðinda ha.fi borið. A F r a k k 1 a n <1 i hefur uenirið o O allmikið á í tveimur skorpum. f Fvrra liluta ársins út úr liershurð- ingjanum Boulanger, sein talinn er forvígisinaðiir [x-irra, sem fyrir livern mun vilja hleypa Frakklandi í nýj- mi ófrið, og taka [>ar til óspillt.ra ínálanna við pýzkaland, sem liætt var 1871. En sú hreyfing hefur, að minnsta kosti uni stundarsakir, verið brotin á b&k aptur. Síðari hluta ársins urðu svo albniklar æs- ingar með ínönnum út af svikum, sem komust upj> uin tengdason for- setans og floiri höfðingja, og sem leiddu til j>ess a.ð Grevy torseti varð að segja af sjer. En til allr- ar hamingju leiddist J>að {>ó frið- samlega til lykta. Hinn nýji for- seti, Carnot, er gætinn maður, friðn- inn unnandi, og allir flokkar liafa. látið sjer kosningu lians lynda. j>að er einni sönnun meira fyrir [>ví, að franska lýðveldið standi nú á fastari fótum en áður, að ]>að skyldi geta staðizt J>á óánægju og æsingar, sem um ]>etta leyti átti sjer stað meðal J>jóðarinnar, og J>að er aptur ný fagnaðar-ástæða fyrir |>á, sem uuna friðnum, menning- unni og frelsinu í veröldinni. I A ni e r í k u hafa engin pölitisk stórtiðindi gerzt. En síðari liluta ársins hefur mjög verið varið til undirbúnings undir hina komandi forsetakosningu Bandarikjanna, <>g [>að er óhætt um J>að, að J>etta ár verður fjörugra en paö liðna í stjórnar-sökum. Merkustu pólitisk- ar frjettir frá Bandaríkjunum á Jx'ssu ári liafa vafalaust verið ræða Clevelands forseta til pingmannanna um tollinálið. Fái liann sinn flokk til [>ess fvrir alvöru og einlæglega að fara að vinna að lækkun tolls- ins á nauðsynjavöru, |>á fer ekki hjá því að mikil breyting kouiist á flokkaskipun og pólitík Bandaríkj- anna, ]>ví [>að er áreiðanlegt að fjöldi af hinum beztu mönnum re- públíkana eru ]>ví ináli hlynntir. Af öðrum viðburðuin í Banda- ríkjunum liefur inönnum vafalaust orðið tiðræddast uin lífiát auarkist- anna í Chicago. A ISLANDI lietír petta ár að mörgu leyti verið inisjafnt. Afleið- ingarnar af undanfarinni óáran hafa komið fram og aukið á vandræði paa, sem beinlínis hafa Tieyrt árinu 1887 til. Arferðið hefur annars verið mjög mismunandi í hinuin ýmsa pörtuin landsins., pannig var heyskapur síð- astl. sumar með bezta móti á Austur- landi, en aflabrögð J>ar á móti afleit vegna hafissins, sem ]>ar lá að land- inu. Af Norðurlandi heyrðist naumast nokkuð annað en óáran í alla staði. [>nr á móti var grasvöxtur og nýt- ing á Suðurlandi í góðu meðallagi, og afli í haust öldungis ágætur. Ljós sönnun fyrir ástandinu hafa útflutnirig- arnir verið, par sem yíir 2000 manns hafa leitað burt af landinu á pessu ári, langt um fleiri en á nokkru einu ári áður. J>að er pólitík Islendinga á }>essu ári snertir, [>á verður petta lielzt um hana sagt: ]>að var til eitt einasta pólitíkst aðalinál I landinu, sein, ejitir blöðunum að dæina, alj>ýðu manna lá á hjarta stjórnarskrármálið. Og J>etta eina aðalmál söltuðu peir á síðasta J>ingi. ]>eir, að niinsta kosti, sein álengd- ar horfa á, geta ekki annað sjeð en deyfö- franiúrskarandi deyfð í ölluni efimm, andlegum og líkamlegum. Ekkert hugrekkis-orð verða menn varir við að komi frá nokkrum manni, og paö er næstum pvi eins og eng- iiin detti neitt í hug. Eina ha'gfræð- is-sjiurningin, sem fyrir blöðunuin vak- ir. enda J>eiin sem Jítið vilja gera úr óstandinu, er ]>essi : Hvernig á nú að s ji a r a meira en gert er ? ]>að hefur' að mörgu leyti verið gott og blessað fyrir Islendinga hjer vestra, [>etta liðna ár, en einkum og sjerstaklega fyrir bænd- urna. Önnur eins uj>j>skera. eins og peir fengu síðastliðið suinar er fágæt, ekki að eins lijer, heldur á ölluin jarðarhnettinum. Enda koma hver- vetna frjetcir um, að peir, sein örðuirf liafa átt vegna undanfarandi upj>- skerubrests hati rjett vel við í haust. Framfara- <>g fjelagsmál vor Is- lendinga liafa líka að mörgu levti færzt í betra horf Jxrfta ár. Jutnn- ig hetir Nýja Island oröið aö’ lög- bundnu sveitarfjelagi. Tvær nýjar íslenzkar nýlendur liafa niyndazt, önnur norður frá í grennd vid Mani- toba vatnið, hin svo kallada Alpta- vatnsnýlenda, og hin vestur í Qu’- Appelle-dalnum, auk {>ess sem <‘ldri nýlendurnar liafa etizt að mannafla og fjárinumini. ()g j>að er ekkert smáræði, eins og að líkindum ræður, J>ar sem bæði sumarið var svona gott, og islenzkur innfiutningur meiri í sumar, en liann hefur nokk- urn tiina áður verið. Kirkjuinálimi landa hefur Jxikað vel áfrain. paimig hefur fyrsta íslenzka kirkjan verið vígð, Wiimijieg-kirkjan, mikið liús og veglegt. 'J'veir nýjir, íslenzkir prestar hafa tekið við söfn- uðuni, sjera Magnús Skaptason við Nýja Islands-söfnuðunnm og sjera Steingrímur N. porláksson við söfn- uðunum i Minnesota. Yfir liöfuð að tala er pað sann- arlega ekkert grobb, ]>ó sagt sje, að haldi Islendingar áfram eins og J>eir hafa gert petta síðastliðna ár, og hrindi jafnmiklu í lag hjá sjer á hverju ári, ]>á verður J>ess ekki langt að bíða, að ]>eir verði freniri öðrum útlendingum hjer í landinu. En J>að hafa líka fylgt pessu ári sorgir og raunir, sem ekki hafa verið sjálfum oss að kenna — að minnsta kosti ekki nema óbeinlínis. Veikindi oe manndauði hafa líkl<'<<- ast ahlrei verið jafn-almenn eins og 1 suniar og haust, sfðan Islend- ingar fóru að ilytja vestur, svo ]>að á niargiir um sárt að binda. Nafn- kenndastur peirra Islendinga, sem látizt hafa hjer vestra á árinu, var Helgi kaupmaður Jónsson, fyrrum útgefandi „l.eifs“. FJELAOSSKAPUR. „Samtök“ og „fjelagsskajmr“ eru orð, sem livi'rt íslenzkt mannsbarn mun kannast við. ]>essi orð munu hafa komið tíðara fyrir í ræðum og rituin Islendinga hin síðustu 20 -80 ár en fl<‘st önnur, líklega tiltölulega tíðara en lijá nokkuri annari J>jóð. Að ]>essi orð hafa verið og eru svo ojit á vörum manna og fljóta úr penna inanna, ber ]>ess ljósan vott, að ís- lenzk al{>ýða finnur til að samtök og fjelagsskapur er nytsamt og jafn- vel nauðsynlegt, að efnalitið fólk J>arf að hafa samtök og fjelagsskaji til að koma ýinsu í verk, sem einstaklingn- um er ómögulegt. En livað margir munu hafa Ijósa hugmynd uiu, hvern- ig J>eim samtökum og fjelagsskuji J>arf að vcra varið, seni á uð geta blessazt ‘i' J>vf miöur hefur margt af ]>vi, seiu rætt hefur verið og ritað um petta efni, verið svo óljóst <><>■ óákveðið að J>að hefur ekki orðiö að niikhim not- um. ]>að hefur ekki oj>t verið ná- kvæmlega sýnt, á hvaöa grumlvelli allur fjelagskajiur verður að byggjast, og hvernig fvrirkomulag fjelaganna parf að vera og hvernig peim verður að stjórna, svo J>au ]>rífist; pessvegmr }>ekkja margir <>kki annað til fjelags- skapar en nafnið ; og ]>ví er samtök

x

Lögberg

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.