Heimskringla - 03.08.1921, Blaðsíða 5
WINNIPEG 3. ÁGÚST 1921
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSÍÐA
Þegar þér sendið peninga.
Hvert sem peningar þurfa a8 sendast, eru bánka-
ávísanir (Bank Draftsq og peninga ávísanir (Money
Order) óvií5jafnanlegar fyrir ósekikulheit, spama'S
og þœgindi. —— Þarfnist þér aS senda peninga til
annara landa, verSur þessi banlu y'Har bezta aðstoÖ.
AÍ5 senda peninga upphæð upp til fimtíu dollara
innan Canada, eru banka ávísanir einna þægilegastar.
Frekari upplýsingar veitir þessi banki.
IMFERSAL BANK
OF CAFiADA
Útibú að GIMLI
(341)
stj. á Dúki, OddsOnar bónda á
Tunguhálsi, Sveinssonar prests í
GoSdölutm, Sveinssonar prests á
BaSi í Fljótum, og Helga Jóns-
dóttir prests Reykjalíns á Ríp í
Hegranesi.
Hjá foreldrum sínum ólst Þur-
íSur upp til fullorSinsára.
Þann 11. júlí 1869 giftist hún
eftirlifandi manni sínum, Þor-
valdi Þorváldssyni. Bjuggu þau
fyrst í nokkur ár á Dúki, eSa ofan
aS árinu 1874, en þá færSu þau
sig aS Reyn í Hegranesi, er þá var
í eySi, og bygSi Þorvaldur upp
jörSina. Þar bjuggu þau 9 ár. Ár-
«S 1883 færSu þau sig aS Ytri-
Hofdölum í BlöndúhlíS og bjuggu
þar um fjögra ára tíma, eSa þang-
aS til þau fluttu alfarin af Islandi
til Vesturheims 1887. Er hingaS
kom, settust þau aS í ÁrnesbygS
í Nýja íslandi, í VíSidalstungu, og
þar bjuggu þau í 29 ár. ÁriS
1916 létu þau af búskap og færSu
sig norSur aS Riverton-bæ viS Is-
lendingafljót, til Sveins sonar síns,
áttu þau þar síSan heima, þar til
ÞuríSur dó hinn 6. júlí, eins og aS
ofan er sagt.
Héldu þau heimili sér í húsi, er
þeir synir þeirra létu byggja handa
þeim.
Þau hjón eignuSust 8 börn;
mistu þau fjögur heirna á Islandi,
er svo hétu: María, Ólafur, María,
Helga, er öll dóu í æsku; en fjög-
ur fluttust meS þeim hingaS vest-
ur: Sveinn, kaupmaSur í River-
ton; GuSrún, gift Sigurjóni Jóns-
syni í Odda viS Ames; Dr. Þor-
bergur í Saskatoonjbæ, prófessor
í efnafræSi viS háskóla Saskatche-
wan-fylkis, og Þorvaldur, candi-
dat í náttúruvísindum, er andaS-
ist viS Harvard háskólann fyrir
18 ámm síSan.
Fyrir tveimur árum síSan var
haldiS hátíSlegt gullbrúSkaup
þeirra Þorvaldar og ÞuríSar sál.
Samfylgd þeirra hjóna var því 52
ára löng. Er þaS óvanalega lang-
ur samvemtími er þeim hlotnaS-
ist. Vekur þaS ánægju vina og
vandamanna, þó hitt sé enn full-
komnari fögnuSur, aS muna, aS
ámnum öllum var eytt í heiSar-
legu striti, framsýnni dáS og hjálp
semi viS þá sem þurftu og til varS
náS á samleiSinni.
VíSidalstunga er í augum
hinna eldri landnema í því ná-
grenni orSin nokkurskonar helgar
minjar frá þeim tímum, sem höfS-
ingjafólk frumibygSarinnar réSi
þar húsum (höfSingjar í lund,
þrátt fyrir fátæktina og basliS.
ViS fráfall ÞuríSar sál. á Nýja
Island ábak aS sjá einni af sínum
merkustu landnámskonum. Hún
var sérlega vel geíin kona, og
hinir mörgu mannkostir hennar
gerSu gáfurnar notadrjúgar þrátt
fyrir mentunarskortinn. Hugsanir
hennar voru allar skýrar og henn-
ar eigin. Hún var því skemtileg í
viSræSum. Ekki var hún dul í
skapi, og meS fullri einurS hélt
hún skoSun sinni fram viS hvern
sem í hlut átti. Hræsni pg fleSu-
skap hataSi hún heitu hatri. Hún
var föst í lund og batt því óslít-
andi trygSir viS mann og mál.
Ti-úkona var hún meir en alment
gerist nú á dögum og ófús á allar
breyfcingar í þeim efnum. En þó
ÞuriSur sál. léti oft andann reyka
víSa, tafSi þaS aldrei höndina
frá dagsverkinu, og mun elju og
dugnaSar þeirra hjóna lengi minst
Þrátt fyrir hinn takmarkaSa verka
hring hennar krýnir nú hennar eig-
in dáS og drenglund minningu
hennar meS sæmd og heiSri.
Landnámskonan hefir lokiS
dagsverkinu, og menn finna til
þess aS mikiS skarS er enn höggv-
iS í hópinn þann sem framtíSin
lærir betur og betur aS heiSra.
Nágrannakonan er horfin úr
húsinu viS alfaraveginn, og gest-
risnin og góSfýsin krjúpa viS dyr
hins auSa húss og drjúpa höfSi í
þögulli sorg. BygSin kennir kulda
og tómleika, því einn af þeim yl-
geislunum sem vermdi hana, er
hættur aS skína á hana.
Eiginkonan hefir veriS kölluS
burt frá hliS hans, sem hún hafSi
trúlega fylgt um meir en hálfrar
aldar skeiS, og stufct meS ráSi og
dáS í erfiSri lífsbaráttu. Því finst
honum nú æriS autt og einmana.
legt í heiminum. Væri sízt aS
undra þó svipuS tilfinning hertæki
huga hans, sem kom Kristjáni
til aS kveSa: “Nú er horfið NorS-
urland, nú á eg hvergi heima.”
MóSirin hefir lagt hina síSustu
fórn á altari þeirrar ástar, sem
heimurinn þekkir bezta og göf.
ugasta, því Ijúfar og viSkvaemar
minningar í brjóstum sona og dótt
ur. Þau viSurkenna nú meS Matt-
híasi Jochumssyni, aS farsælasti
skerfurinn, sem lagSur var ti}
mentunar þeirra og mennigar, var
lagSur af móSurinni í frumlbýlings
kofanum — aS “enginn kendi mér
eins og þú.”
Dagsverkinu er lokiS. Sigurinn
í lífsbaráttunni er unninn. Kvöld-
iS er komiS. Hvíldin er fgngin.
NiSur á leiSiS stafar Ijóma frá
stjörnu vonar og trúar. Geislarj
hennar brotna í tárinu, sem stend-
ur í auga einmana öldungsins viS
gröfina. Úr þeitn byggir hann sér
brú til himins — brú yfir dauS-
ans haf — brú yfir á land lifenda.
Þá brú fýsir hann nú aS feta sem
fyrst.
BlessuS sé minning ÞuríSar Þor
bergsdóttur. —A.E.K.—
----------o---------
SPÍTALASJÓÐUR
AKUREYRAR.
ÁSur auglýst.......... $2029.29
Gimli, Man.
G. B. Magnússon.........$ 1.00
S. P. Tergesen ............ 2.00
S. J. Tergesen........... 1.00
F. O. Lyngdol............. 1.00
Freeman Jonasson ......... 1.00
Theodor Pétursson ........ 1.00
Jón. B. Johnson .......... 1.00
S. Th. Kristjánsson..... 1.00
Jakob Sigui geirsson ..... 1.00
Péfcur Magnússon.......... 1.00
Séra SigurSur Olafsson .... 1.00
Eggert Arason ............ 5.00
Miss Eilnora Julius ...... 2.00
W.E.Lund.....................50
Pétur G. Tompson ......... 1.00
H. P.Tergesen ........... 10.00
Winnipeg Beach.
Mr. og Mrs. Jon Kernested 2.00
Gísli Gíslason............. .50
Gísli Reykdal.............. .25
Halldor Hjörleifson .........50
Ingim. Einarsson ......... 2.00
J. Einarsson.................50
Bjarni Anderson........... 1.00
Gunnar Helgason.
Þess var lauslega getið í
42. tölúblaSi Heimskringlu
að Gunnar Helgason bóndi
í Swan River bygS hefSi
látist á almenna sjúkrahús-
inu hér í Winnipeg. Hann
hafSi kent krahkleika þess,
er leiddi hann til bana, um
alllangt skeiS fyrirfarandi,
en lítt gefiS sig aS því, eins
og svo mörgum elju og
dugnaSarmönnum íslenzk-
um er títt. En fyrir nokkr-
um vikum ágerðist veikin
svo, aS hann gat ekki leng-
ur rönd viS reist, og fór því
aS leita sér lækninga. Kom
hann hingaS til bæjarins
um miÖjan júní mánuS og ráSfærSi sig viS sérfræSinga,
sem komust aS þeirri niSurstöSu, aS hann gengi meS
krabbamein í maganum. Hélt hann til hjá systurdóttur
sinni, GuSrúnu Helgu Finnsdóttur; aS 906 Banning St., unz
hann lagSist inn á sjúkrahúsiS. GerSi Dr. B. J. Brandson
á honum holskurS, en þaS var alt um seinan, og andaSist
hann þar eftir hálfan þriSja sólarhring, kl. 9 aS kvöldi hins
áttunda júlí. LíkiS var flutt til Swan River og jarSaÖ í
Birchwood grafreit, hinn 14. s.m. Séra Guttormur Guttorms,
son talaSi viS útförina; sömuleíðis enskur prestur C. B.
Price, er óskaSi eftir aS taka þátt í athöfninni. Allur þorri
Islendinga þar í bygS var þar saman kominn, ásamt fleirum.
Gunnar var fæddur hinn 15. ágúst 1859 á Geirólfsstöð-
um í SkriSdal í SuSur^Múlasýslu á Islandi. Var hann kominn
af einum hinum merkustu og gáfuSustu ættum Austanlands.
FaSir hans Helgi Hallgrímsson, greinar og lipurmenni, var
heilsuveill lengst æfinnar og dó vart miSaldra. FaSir hans
Hallgrímur Ásmundsson hreppstjóri í Stóra-Sandfelli þar í
bygS, var atkvæSamaSur og skáld gott á alþýSu vísu, eins
og fleiri í þeirri ætt, en hann var bróSir IndriSa, föSur séra
Ólafs á KolfreyjustaS, föSur þerrra Páls og Jóns Ólafssona;
voru þeir allir skáld, svo sem kunnugt er. MóSir Gunnars
en kona Helga Hallgrímssonar, var hin alkunna gáfu og
höfSingskona, Margrét SigurSardóttir stórbónda á Mýrum í
SkriSdal. Var hún ættfróS meS afbrigSum, og gat rakiS
ætt sína alla leiS til Ólafs hins hvíta herkonungs; eru á þeirri
leiS nöfn fjölda hinna merkustu Islendinga. Margrét misti
mann sinn snemma frá 9 börnum, flestum ungum, eri
kom þeim samt öllum vel til manns tilhjálparlaust, og þótti
fátítt í þá tíS. Hún dó í hárri elli á GeirólfsstöSum, þar sem
hún hafSi búiS allan sinn búskap, — hjá dóttur sinni Berg-
þóru og Finni Björnssyni bónda þar. Um hana látna kvaS
séra Matth. Jochumsson: "Skalf SkriSdalur, því aS skriSa
dundi," bæSi á landnámstíS og viS lát hennar. Lfkir hann
henni þar viS nöfnu sína Margréti drotningu Valdemars-
dóttur, er sameinaSi Danmörku, Noreg og Svíaríki undir
c:na kórónu áriS 1397 (Kalmar-sambandiS svonefnda)
kveSur hana aS vísu “minni háttar”, en “samt varstu drotn-
ing — margreynd móSir, metorðalaus" — samt varstu
drotning, því aS dýrra gervi bar eigi Brynhildur BuÖladótt-
ir,” og: “sá eg þig sjötuga, en sýnum varstu mjög miS-
aldra í mínum augum. Svo hefir endur Ólöf hin ríka kvatt.
konunga, kom mér í huga.” Og bjarkirnar í Hallormsstaða-
skógi lætur hann kveSja hana meS þessu stefi: “Örend er
eikin AustfirSinga, sofnuS hin svásasta systra vorra.”
Öll voru þau GeirólfsstaSasystkin gáfu og fríSleiks fólk
og vel aS sér ger. Elztur þeirra er Einar bóndi á Þorbrands-
stöSum í VopnafirSi, kvæntur Sigurlaugu Guttormsdóttur
prests í StöS í StöSvarfirSi — nú dáin. Næstur Hallgrímur
bóndi á Birnufelli í Fellum, kvæntur Björgu Oddsdóttur þar
úr sveit — bæSi dáin. Þá er Bergþóra, gift Finni Björnssyni
frá FlugustöSum í ÁlftafirSi, búa þau enn á GeirólfsstöSum.
Þá Ólöf, gift frænda sínum Helga IndriSasyni í Skógar-
gerSi; eru þau bæSi látin. Næstur henni aS aldri var Gunn-
ar. Þá kom Helga, gift Birni Jónssyni ritstjóra “FróSa” og
“Stefnis" á Akureyri; eru þau og bæSi dáin. Yngstur er
Gísli bóndi á EgilstöSum í VopnafirSi, kvæntur Jónínu
Benediktsdóttur frá HöfSa í HéraSi. Auk þeirra, er talin
eru, dóu í æsku Ragnhildur og SigurSur. —
Þegar Gunnar var fulltíSa maSur fór hann norSur í
VopnafjörS til Einars bróður síns á ÞortbrandsstöSum, og
skömmu síSar, áriS 1887, kvæntist hann SigríSi Jónsdóttur
frá BöSvarsdal, systur Jósefs Jónssonar húsalbyggingar-
manns í Winnipeg, og þeirra systkina. Bjuggu þau í Krossa-
vík og BöSvarsdal, en fluttu alfarin vestur um haf áriS
1893. Settust þau fyrst aS á Baldur í ArgylebygS, en tóku
sig upp sex árum síSar og fluttu til Swan River. Var þar þá
lítt bygt land, og mun hann og svili hans, Ágúst Vopni, hafa
veriS fyrstir Islendingar til aS nema þar land. Aldamóta-
áriS (1900) misti hann konu sína, SigríSi, frá sex bömum
á unga aldri. Munu kringumstæSurnar þá um nokkuT ár hafa
veriS erfiSar á fleiri en eina vísu. Breyttust þær þó óöum til
batnaSar, og má fullyrða aS hann hafi verið í góSum efnum,
er hann féll frá.
Eins og áSur er getiS varS þeim hjónum Gunnari og
SigríSi, sex barna auSiS, og eru þau nú öll fulltíSa og mann-
vænlegt fólk. Þrír synir, Helgi, SigurSur og Óli eru heima í
föSurgarSi, en einn,, Bergþór, til heimilis aS Oak Point hér
í fylkinu. Eldri dóttirin Jóna ASalbjörg, er gift Jóni tré-
smið Sæmundssyni í Swan River bæ. Yngsta barniS er
SigríSur, nú fulltvítug aS aldri. Misti hún móSur sína tæp-
lega mánaSargömul og ólst því upp meS föSur frændum
sínum þar um slóSir. - ^ 1
Gunnar var tæpur meSalmaSur á hæS, vel vaxinn og
hvatur í spori, fremur stuttleitur, jarpur á hár, enniS hátt og
augun grá og snör, nefiS lrtiS eitt íbjúgt aS freiman. I æsku
þótti hann fríSur sýnum, skynsamur vel og laglega hag-
orSur, þótt hann flíkaSi því ei mikiÖ. — GleSi maSur var
hann aS eSlisfari og söngmaður meS afbrigSum. Hélt hamt
söngrödd sinni svo vel, aS þegar hann var nálægt fimtugu,
heyrSi sá, er þetta ritar, hann syngja og minnist varla aS
hafa heyrt hreimfegurri né glaÖari rödd í nokkrum lslend-
ingi. Hann var fastur í lund, ógjarn á aS láta hlut simn, en
tryggur og vinfastur, hjálpfús og trúr stuSningsmaSur allra
íslenzkra áhugamála í sínu ibygSarlagi og víSar. —G.J.
Mr. &Mrs. J. Hjörleifsson 1.00
Olafur Isfeld .50
Mr.&Mrs.Harry Anderson 2.00
Fairford, Man
J.S.Thorarensen 5.00
Stefán Thorarensen 5.00
O.J.Breidfjord 1.00
S.D.B.Stephanson 2.00
Erikdale, Man.
O. Hallson 2.00
Ónefndur 2.00
Th. Paulson, Leslie, Sask. 5.00
A. Davidson.Blaine.Wash. 10.00
Exchange 1.30
S. Solvason,Westbourne 1.00
KvenfélagiS “Liljan, Wyn- yard, Sask, Til minning- ar um Mrs. Kristínu Sig-
urSardóttir, Grandy .... 25.00
FriSrik Kristjánsson,Wpg 20.00
Jónas Stefánsson, Wpg 5.00
S. Sæmundsson, Marietta l
Wash .50
Mrs. Anna Thordarson, Gimli, Man. 50 kr. Mr.&Mrs.G.J.Holm, Mari- etta, Wash., 50 kr. Mr.&Mrs. J. Ásgier J. Lin-
dal, Victoria, B.C $1.50
Kvenfélag ÁrdalssafnaSar,
Árborg, Man 25 00
Mr. &Mrs. Paul Eyjólfsson
Wynyard, Sask 1.00
Lewis Jakobs,Wynyard .... .50
til íslands, og ætlast til, aS nú sé
þessari söfnun lokiS.
ALB. C. JOHNSON
Samtals — $2,182.84
28. júní auglýst aS Eggert
Seattle, Wash., gæfi $5.00, ex-
öhage 50c, átti að vera Eggert
Eggertsson, Fords, Wash.. — Eg
geri grein síSar fyrir þeim pening-
um sem eg hefi ekki ennþá sent
ViS undirritaSir, sem nefndir
vorum af klúbbnum Helga Magra
til þess aS sjá um þessa peninga-
söfnun til spítalans á Akureyri,
sendum hér meS til allra, sem
styrkt hafa samskotin, okkar inni-
legasta hjartans þakklæti fyrir
hinn góSa stuSning sem þeir veittu
þeim. ViS finnum til þess, aS viS
getum ekki þakkaS þeim nógu vel
en erum fullvissir um, aS hinir las-
burSa sem njóta góSs af söfn-
uninni, muni aldrei gleyma hinum
góSu til finningum og hjarta-
gæzku sem gjafir þeirra bera vott
um, og aS þeir muni ætíS minn-
ast meS þakklæti og bróðurhug
þeirra manna sem fundiS hafa til
meS þeim.
Líka þökkum viS innilega þeim
úti um landiS og annarstaSar, fyr-
ir hjálpina, sem þeir léSu okkur
meS því aS gangast fyrir söfnun-
inni fyrir hönd okkar, og vitum
viS fyllilega, aS ef þeirra hjálpar
hefSi ekki notiS viS, myndi árang
urinn ekki hafa orðið eins ákjósj
anlegur, því þeir lögðu fram bæSi
vinnu og peninga. Þetta vitum
viS aS þeir gerSu meS ánægju,
því árangurinn ber þess vott og
líka hin góSu bréf, sem fylgdu
hverri peningasendingu.
MeS beztu þökk
Fyrir hönd klúbbsins Helga Magra
O. S. THORGEISSON
JAKOB KRISTJÁNSSON
A. C. JOHNSON
OH
kvödd, í Wynyard, Sask. 27. júlí 1921.
(Lag: Þótt þú langförull legSir)
Þú komst huguS aS heiman
HingaS vestur um lönd,
GleSi-boSin aS bera:
Bros frá heimdala strönd.
Lista-sól þér ei sígur
Sindra geislar á braut,
Þú ert gleSinnar gígur
Gæfa sorgum og þraut.
Ef viS geymum þá gæfu
GlöS og minningar-klökk
Þá mun útlaginn ynna
Ættar-landinu þökk.
Fyrir för þína hingaS,
Fyrir bros þín og tár.
Bundin barns-glöSu minni
Björt um komandi ár.
Nú er heimförulm heitiS
Himinn breiSir sín tjöld
Yfir kærleikans kveSjur
Koss og handtaka fjöld.
Yfir óskuS og vonuS
ÆskuJheimdala lönd:
VerSur öllum sem unna
ÆtíS kærust sú strönd. 4
JAK. JóNSSON
Frú Steíanía Guímundsdóttir t
I
i