Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1949, Síða 19

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1949, Síða 19
23 Önundarfirði Selakirkjuból og Selaból, á Ströndum Skjaldabjarnar- vík og Skjaldarvík og í Ófeigsfirði Sýrárdalur og Sýrdalur. Reinald Kristjánsson segist hafa byggt sér hús við sjóinn niður frá Kaldá í Önundarfirði og kallað þar Kaldeyri (en ekki Kaldáreyri — A sjó og landi I, bls. 80). Á sumum þessara dæma má þegar sjá greinilega breytingarnar á merkingu nafnanna, sem fylgja flestum slíkum stytt- ingum. Selkirkjuból er kirkjuból, en hvað er Selaból, er það sama og Sellátur? Það er líka sitt hvað, Litladalshorn og Litlahorn, Kald- áreyri og Kaldeyri, Grýlufosshvolf og Grýluhvolf. I staðinn fyrir dalinn og ána er það nú hornið, sem sagt er að sé lítið, og eyrin, sem talin er köld, og hún Grýla er flutt úr fossinum í hvolfið. 1 hin- um dæmunum er breytingin meinlausari, en eitthvað hefur þó breytzt í öllum. Hinsvegar er í engu þessara dæma — nema ef til vill í Selaból — það ósamræmi milli liðanna í styttu myndunum, að af því mætti leiða, að eitthvað muni hafa raskazt í þeim. Á slíku ósamræmi ber í fremur fáum nöfnum. í landi Hofstaða í Þorskafirði heitir Brenndatjörn, í landi Hóls í Tálknafirði Vetrarengi. Eg tel ósennilegt, að menn hafi brennt tjarnir eða heyjað á vetrum. Þar sem nú er kallað Brenndatjörn, mun áður hafa heitið eitthvað líkt og Brenndahvammstjörn eða Brenndaástjörn, en Vetrarengi hlýt- ur að hafa verið kallað Veturlandaengi. Veturlönd er þar vestra al- gengt nafn á vetrarbeitarlandi. I Trostansfirði heitir bæði Veturlönd og Vetrarvötn, og er auðséð, að hið síðara eru Veturlandavötn. I landi Kaldrananess er á uppdrættinum merkt UrriSaborg. Þetta er ein- kennilegt nafn, en þó auðvelt að skýra það. Því að skammt í frá eru Urriðavötn og Urriðaá, og mun klettaborgin því að réttu hafa heitið Urriðavatnaborg eða Urriðaárborg eða svipað. I stærra vatninu er Urriðaey, að líkindum fyrrum Urriðavatnsey. Líkt er með Silunga- eyri við hlið nafnanna Silungavatn og Silungalœkur í landi Einfætu- gils í Bitru. Það er þar að auki á báðum stöðunum ósennilegt, að bæði vötnin og árnar, sem falla úr þeim, hafi þegar í upphafi verið kennd beint við urriða og silunga, heldur munu vötnin hafa verið kennd við árnar — Urriðaárvótn og Silungalœkjarvatn — eða þá öfugt, en svo verið sleppt miðliðunum. Þannig er ástatt afarvíða. Til dæmis heitir í Mjóafirði í Djúpi Heydalur, Heymýri og Heyrjóður, þó að orðið hey sé annars fágætt í örnefnunum. Þar sem Heydalur er nafn bæði á nokkuð stórum dal og gömlum bæ, en hin nöfnin lítilsháttar örnefni, er það að öllum líkindum elzt þessara nafna. Annars mundi hér vera erfitt að skera úr því. En þannig fer víðast, þar sem ekkert þeirra nafna, sem eiga hlut að, er meiningarlaust..
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.