Morgunblaðið - 25.05.1993, Qupperneq 40

Morgunblaðið - 25.05.1993, Qupperneq 40
40 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. MAÍ 1993 Kálteg- undir (Brassica oleracea ssp) Síðari grein Blóm vikunnar Einar I. Siggeirsson 267. þáttur Hvítkál — Brassica oleracea capitata alba er auðræktað í heimil- isgörðum. Til eru tveir flokkar hvít- káls en þeir eru sumarhvítkál og vetrarhvítkál. Sumarhvítkál er fljótsprottnara. í heimilisgörðum er sjálfsagt að rækta nokkrar plöntur úr hvorum flokknum fyrir sig. Sjálfsagt er að velja til ræktun- ar afbrigði sem mynda þétta hausa. Hausinn situr á rótarhálsinum, er úr samarvöfðum blöðum sem eru hvít og þétt. Hvítkál vex vel í öllum fijóum jarðvegi, en þó er leirborinn jarðvegur bestur. Áburður má vera sá sami og á blómkáli og nægilegt að vökva með honum 2-3 sinnum yrfir vaxtartímann. Toppkál — Brassica oleracea capitata conica er keilulaga, breið- ast neðst en mjókkar upp. Blöðin vefjast laust saman og eru höfð til matar. Það er fljótvaxnara en hvít- kál, en geymist ekki vel. Það vex best í vel mundum jarðvegi. Topp- kál þarf töluverða vökvun, einkum í kuldatíð, og áburðarlög um vaxt- artímann. Áburðarþörf toppkáls er svipuð og blómkáls. Rauðkál — Brassica oieracea capitata rubra er mjög líkt hvítkáli í lögun, blöðin veflast fast saman í kúlu, blaðliturinn er rauður eða blárauður og oft með blárri vax- slikju. Rauðkál er seinvaxið og þarf gott skjól. Fræinu þarf að sá um miðjan mars og forrækta þar til plöntumar eru gróðursettar í garðinn. Eftir gróðursetningu er gott að setja plastgróðurhlífar yflr plöntumar til skjóls í fjórar til sex vikur. Blöðrukál — Brassica oleracea bullata sabauda myndar hnöttótt höfuð, blöðin eru dökkgræn eða blágræn, upphleypt með blöðrum og verður blaðholdið allt óslétt. Blöðrukál þykir bragðgott, sér- stætt og ljúffengt. Bragðgæðin koma vel fram eftir að það hefur frosið. Það þarf langan vaxtartima eins og rauðkálið. Fræinu er sáð í potta um miðjan mars og plöntum- ar gróðursettar í skjólgóðum stað í garðinum um miðjan júní. Gott er að skýla plöntunum um sinn eftir gróðursetningu. Áburðarþörf svipuð og hvítkál. Rósakál — Brassica oleracea gemifera er seinþroska og þarf gott skjól. Sáð í mars og plöntum- ar settar í garðinn um miðjan júní og þurfa skýii fyrstu 4-6 vikumar. Áburðarþörf svipuð og hjá hvít- káli. Rósakálið myndar smáhnúða í blaðöxlunum upp eftir stönglinum og nefnast rósettur. Rósettumar eru bestar á bragðið eftir að þær hafa frosið á plöntunni. Einnig má setja þær í frysti til að ná fram bragðgæðunum. Hnúðkál — Brassica oleracea gongylodes hefur lítið verið ræktað hér á landi en er þó auðvelt í rækt- un. Fræinu sáð í maí og plöntumar látnar í garðinn upp úr miðjum júní. Moldin þarf að vera vel mulin og áburðarþörf svipuð og hjá þeim tegundum sem áður hefur verið getið. Næringarforði hnúðkáls safnast í rótarhálsi plöntunnar. Hnúðurinn getur orðið 10 sm í þvermál og vegið allt að 300 gr. Hnúðkál er notað í súpur og við suðuna kemur sérkennilegt bragð sem eykur matarlystina. Hnúðana má geyma á sama hátt og gulræt- ur og gulrófur við hitastig 1-4 °C. Kínakál — Brassica pekinensis er nýverið farið að rækta hér á landi. Plantan myndar ljósgræn blöð í lausum vöndli. Kínakál er langdegisplanta og blómast fljótt þegar sólargangurinn er langur. Hér á landi þarf að skýla plöntun- um fyrir sól í 12 kls. á sólarhring yflr hásumarið, með svörtu plasti. Kínakál þroskast 8-10 vikum frá sáningu. Sáð í byijun maí og plönt- umar settar í garðinn eftir 10. júní. Kínakálið er bragðgott og mikið notað í grænmetissalöt. Um allar þessar káltegundir má fr'æðast nánar í Matjurtarbók Garðyrkjufélags íslands. ÁRNAÐ HEILLA Ljósm.stofan Nærmynd HJÓNABAND. — Gefín voru sam- an í hjónaband í Víðistaðakirkju þann 10. apríl sl. af sr. Sigurði Helga Guðmundssyni, Kristín Pét- ursdóttir og Þröstur Harðarson. Heimili þeirra er á Norðurbraut 3, Hafnarfirði. Ljósm.stofa Sigríðar Bachmann. HJÓNABAND. — Gefín voru sam- an í hjónaband í Háteigskirkju þann 22. apríl sl. af sr. Pálma Matthías- syni, Ida Valsdóttir og Gunnar Bjömsson. Heimili þeirra er á Háa- leitisbraut 123. Ljósm. Jóhannes Long HJÓNABAND. — Gefin voru sam- an í hjónaband í Víðistaðakirkju þann 24. apríl sl. af sr. Ægi Fr. Sigurgeirssyni, Kristín Þorvalds- dóttir og Tryggvi Traustason. Heimili þeirra er í Birkibergi 3, Hafnarfírði. Ljósm.stofa Sigríðar Bachmann. HJÓNABAND. — Gefín voru sam- an í hjónaband í Hveragerðiskirkju þann 3. apríl sl. af sr. Tómasi Guð- mundssyni, Guðrún Hafsteinsdóttir og Davíð Jóhann Davíðsson. Heim- ili þeirra er í Hraunbæ 178. Við grillum svínakjöt á teini islendingar eru löngu farnir að grilla, þótt erfitt sé að gera það í köldu en þó einkum hvössu veðri. Enda eru flest grill úr þunnu blikki og kæling því mikil. En hvað eigum við að gera hér á okkar kalda og vindasama landi, getum við nokkum tíma vitað fyrirfram hvemig veðrið er? í fréttum í morgun, 12. maí, var sagt að eins stigs hiti væri á Egilsstöðum, en í gær og fyrradag var hitinn þar um tuttugu stig. Hvað eiga þeir að gera sem ákváðu í gær að bjóða gestum í grillmat í dag? Margir halda að í fomöld hafí íslendingar steikt yfír opnum eldi og jafnvel á teini. í bók Skúla V. Guðjónssonar, Manneldi og heilsufar í fomöld, kemur fram að íslendingar hafí alls ekki steikt. Hann sagðist aðeins hafa fundið einn stað, þar sem greinilega er rætt um steikingu kjöts við opinn eld. Er það í Sturlungasögu. Vitað er að menn suður í álfu steiktu við opinn eld, en ekki kemur fram hvort þeir steiktu við glóð og því má ætla að þeir hafi alls ekki vit- að að maturinn er bæði hollari og bragðbetri steiktur þannig. Að líkiiííum hefur veðráttan hér á norðlægum slóðum valdið því að forfeður okkar steiktu ekki kjöt heldur suðu, en þó voru matar- gerðarmenn almennt kallaðir steikarar. Nútímaheimilisfeður em ekki steikarar heldur grillarar heimil- anna. Ég raða mér í þann flokk þar sem ég sé alveg um grillelda- mennsku á mínu heimili. Forn- menn okkar héldu svín, en þó þeir hafí líklega ekki grillað svína- kjöt, gerum við nútímag- rillarar það. Svínakjöt á spjóti 1 kg svínakjöt í gull- ashbitum safi úr 'h sítrónu 2 dl sherry (má sleppa) 1 dl matarolía 3 msk. tómatþykkni (puré) 2 tsk. hunang 3 skvettur úr tabaskósósu- flösku 20 smálaukar 1 heildós ósykraður ananas í bitum 1 'h tsk. salt 1. Kreistið safann úr sítrón- unni, setjið í skál ásamt ananass- afa, sherry, matarolíu, tómat- þykkni, hunangi og tabaskósósu. Þeytið mjög vel. 2. Þerrið kjötbitana með eld- húspappír, setjið í plastpoka og hellið leginum með í pokann. Hristið örlítið svo að lögurinn þekji allt kjötið vel. Setjið í kæli- skáp í minnst 2 klst., má geyma yfír nótt. Hafið skál undir pokan- um. Snúið pokanum öðru hveiju. 3. Hellið ananasbitum á sigti, þerrið bitana síðan örlítið með eldhúspappír. 4. Afhýðið lauk, nota má stærri lauk, sem skorinn er í femt og sneiðarnar teknar í rif. 5. Hellið kjötbitunum á sigti og látið renna vel af þeim. 6. Þræðið kjötbita, lauk og an- anas á grillpijóna. 7. Hitið grillið. Hafíð mesta hita á gasgrilli, en staðsetjið grindina á miðri, á kolagrilli. 8. Grillið pijónana í 15 mínút- ur, snúið öðru hveiju. 9. Stráið salti yfír kjötbitana um leið og þið takið prjónana af grillinu. Athugið að svínakjöt þarf alltaf að vera vel gegnumsteikt. Meðlæti: Snittubrauð, sem er klofíð að endilöngu og smurt smjöri, sem steinselju eða gras- lauk er bætt í. Síðan er það vafið í álpappír og hitað á grillinu, hita má brauðið áður en kjötið er grillað, þar sem það helst lengi heitt í álpappír. Athugið: Fengist hafa ódýrir trégrillpijónar, þá þarf að leggja í bleyti í 20 mínútur fyrir notkun. ( i ( ( i ( ( ( ( ( ( ( <

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.