Morgunblaðið - 16.04.1992, Síða 61

Seei JIH‘ÍA ,9Í HUOAQUTMMIJ QIQAJQMUOHOM
MOIIGUNBLADIÐ FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 1992
*
Sigurður O. Haralds-
son - Minning
Fæddur 10. ágúst 1911
Dáinn 5. apríl 1992
Laugardaginn fyrir páska verður
jarðsunginn frá Eyrarbakkakirkju
Sigurður Ó. Haraldsson. Sigurður
var fæddur í Reykjavík en ólst upp
hjá foreldrum sínum í Vestmanna-
eyjum til sjö ára aldurs. Foreldrar
hans voru þau Kristín Ingvarsdóttir
frá Kalmanstjörn i Höfnum og
Haraldur Sigurðsson Ólafssonar frá
Butru í Fljótshlíð en Guðbjörg Sig-
urðardóttir móðir hans var frá
Barkarstöðum í Fljótshlíð. Foreldr-
ar Sigurðar slitu samvistir og fór
hann þá í fóstur að Arngeirsstöðum
í Fljótshlíð og var þar fram yfir
fermingu. Fór hann þá til móður
sinnar í Reykjavík. Systkini Sigurð-
ar sammæðra voru: Kristín, Ingvar,
Ragna, Kalman Steinberg, Hörður
Trausti sem lést í æsku, Trausti og
Fjóla. Systkini samfeðra voru: Unn-
ur, Friðrik, Rúrik, Haraldur og Ása.
Sigurður var ekki langskóla-
genginn maður en þeim mun meira
sjálfmenntaður og mjög víðlesinn.
Eins og títt var um unga menn á
þessum árum fór Sigurður á sjóinn,
var hann bæði á síldarbátum og
varðskipinu Ægi. En örlögin tóku
í taumana og aðeins 18 ára gamall
smitaðist hann af berklum. Dvaldi
hann á Vífilsstöðum í 1-2 ár.
Læknavísindin voru ekki komin eins
langt á veg og nú og því dóu marg-
ir sem fengu berkla. Ein lækninga-
aðferðin var fólgin í því að viðkom-
andi sjúklingur „var blásinn". Sú
aðferð reyndist Sigurði vel og hon-
um batnaði. Vann hann nú í nokkur
ár í bókaverslun ísafoldar. Berkl-
arnir tóku sig upp aftur nokkrum
árum síðar og varð Sigurður þá að
fara aftur á Vífilsstaði. Nú fólst
lækningin í því að sjúklingurinn
„var höggvinn“ eins og það hét.
Var það gert á Kristneshæli árið
1947 og heppnaðist vel. Á Vífils-
stöðum trúlofaðist Sigurður ungri
stúlku, Valgerði Sigurðardóttur, en
hún lést stuttu síðar úr berklum.
Þegar hann hafði náð sér eftir veik-
indin vann hann á gullsmíðaverk-
stæðum og sem iðnverkamaður.
Sigurður vann í mörg ár í Gluggum
hf. og rak síðar Ljóra sf. ásamt
félögum sínum, eða þar til sjónin
fór að bila fyrir allmörgum árum.
Samhliða því vann hann alla tíð við
bókband og gull- og silfursmíðar
heima. En bókband hafði hann lært
á Vífilsstöðum. Sigurður var ein-
staklega listfengur og handlaginn
með afbrigðum og berá fagrir smíð-
isgripir og fallega innbundnar bæk-
ur honum fagurt vitni. Mér er minn-
isstætt þegar merkir bókasafnarar
voru að koma með stórar ferðatösk-
ur fullar af bókum sem annaðhvort
átti að binda inn eða gylla.
Ég sá hann fyrst fyrir 37 árum
einn sólfagran dag austur á Eyrar-
bakka. Hann var að koma að sunn-
an með áætlunarbílnum. Hann kom
mér fyrir sjónir eins og kvikmynda-
leikari þar sem hann gekk heim
hlaðið að luisi ömmu minnar, há-
vaxinn, glæsilegur með svart hár
og yfirvaraskegg, klæddur frakka
með -belti og hélt á skjalatösku í
annarri hendinni. Hann var að
heimsækja föðursystur mína, Sig-
ríði Guðjónsdóttur kennara frá
Litlu-Háeyri. Þau gengu í hjóna-
band 4. febrúar 1956 og hófu bú-
skap sinn á Bárugötu 20 en fluttu
fljótlega í Bogahlíð 17. þau eignuð-
ust eina dóttur, Valgerði Kristínu,
sem er kennari.
Frá þessum sólfagra degi hafa
vegir okkar legið meira og minna
um sama hlaðið. Ég vil því nú að
leiðarlokum þakka Sigurði fyrir
samfylgdina, hjálpsemina og allar
skemmtilegu ferðirnar sem ég fór
með þeim. Hér fer hann úr „Lífs-
vagninum". Við hin stöndum eftir
hnípin og lítum yfir farinn veg og
höldum áfram samkvæmt áætlun
hans, en tökum mið af vörðunum
sem hann varðaði. Ég var 12 ára
þegar ég fór í vist til þeirra hjóna.
Ég var fjögur sumur hjá þeim að
passa Völu dóttur þeirra. Sirrí var
þá að kenna sund í Laugunúm.
Oftast þurfti ég að elda mat í há-
deginu. Ég var nú ekki sérlega flink
en notaði stundum þá kunnáttu sem
ég hafði lært í matreiðslu í skólan-
um. Sigurður tók nýjum uppskrift-
um með stakri þolinmæði og leið-
beindi mér oft á tíðum enda var
hann alla tíð liðtækur við heimilis-
störfin. Mér þótti líka stórmerkilegt
að púðar og veggteppi sem hann
hafði saumað prýddu heimili þeirra.
Á þessum tíma átti ég mitt annað
heimili hjá þeim. Ég gisti oft og
fékk að fara með þeim í margar
skemmtilegar ferðir. Ógleymanleg-
ar eru tjaldferðirnar í Þjórsárdalinn
og vikuferð austur á Kirkjubæjar-
klaustur. Oft var farið um Fljóts-
hlíðina hans á leiðinni heim. Það
voru riijuð upp atvik úr æsku og
vinir sem enn bjuggu í Hlíðinni
heimsóttir. Fáa þekki ég sem voru
eins vel að sér um íslenska náttúru,
jarðfræði og sögu landsins og þau
Sirrí og Sigurður. Það var heldur
ekki alltaf farinn aðalþjóðvegurinn.
Oft var viðkvæðið „væri nú ekki
gaman að vita hvert þessí vegur
liggur ...“ eða „hvað skyldi vera á
bak vð þessa hæð ...“ Kom þá
stundum eitthvað skemmtilegt og
forvitnilegt í ljós. Sigurður eign-
aðist snemma kvikmyndatökuvél.
Var því skemmtilegt á síðkvöldum
að sjá myndir sem teknar höfðu
verið á ferðalögum, eða vetrar-
myndir þar sem ættingjar voru að
renna sér í „lest“ á sleðum upp í
Hamrahlíð eða að renna sér á skaut-
'um á Hópinu í Bakkanum nú eða
að dansa „pílaranda" upp í sumar-
bústað.
I haust væru liðin 30 ár frá því
að foreldrar mínir og Sirrí og
Sigurður fluttu í Hvassaleitið. Það
var óskaplega gott að vara í nábýli
'við þau. Þau voru líka alltaf svo
skemmtileg og traust. Það var gott
að vera hjá þeim unglingur, eiga
athvarf hjá þeim hvenær sem var
og leita hjálpar hjá þeim. Þau höfðu
alltaf tíma o'g alltaf ráð. Pabbi var
vanur að segja um eitthvað sem
enginn gat hjálpað honum með:
„Hann Sigurður getur örugglega
gert þetta fyrir mig.“ Hann Sigurð-
ur var líka alltaf tilbúinn að dytta
að og lagfæra það sem þurfti í sam-
bandi við sameign hússins hvort
heldur utan húss eða innan þó svo
að yngri menn og frískari væru til
staðar.
Þau hjón Sigríður og Sigurður
voru mjög samhent og bæði ein-
staklega listfeng. Sigríður var
kennari að mennt, lærð í íþróttum,
hannyrðum og teiknun. Þau voru
miklir höfðingjar. Gjafir þeirra voru
gjarnan eitthvað sem þau höfðu
búið til. Sirrí teiknaði kannski
mynstur að nælu eða hálsmeni sem
hann smíðaði síðan. Sá klassi og
stíll var yfir smíðisgripunum að
þeir eru í sínu gildi í dag þótt þeir
hafi verið gerðir fyrir 20-30 árum.
Sigríður frænka mín lést 1. októ-
ber 1982 langt um aldur fram, að-
eins 61 árs. Var þá Sigurður svo
lánsamur að Valgerður Kristín dótt-
ir hans og fjölskylda hennar festu
kaup á íbúð í sama húsi og hann í
Hvassaleitinu. Hennar maður er
Pálmar Sigurgeirsson verslunar-
maður og eiga þau þijú börn: Sig-
urð, f. 1981, Sigríði, f. 1983, og
Ingvar, f. 1991. Síðustu ár voru
Sigurði erfið. Sjónin versnaði mjög
og hann varð mjög mæðinn svo að
liann þurfti að fá súrefni því að
lungun gátu ekki lengur unnið það
úr andrúmsloftinu. Þrátt fyrir þetta
var hann alltaf hress og gat gert
að gamni sínu og fór allra sinna
ferða. Hjá honum áttu afabörnin
öruggt og gott athvarf. Þau voru
sannkallaðir sólargeislar og líf-
sneistar. Alltaf voru þau líka vel-
komin með vinina.
Sigurður var mikill vinur minn.
Eftir að ég flutti aftur í sama hús
og hann fyrir þremur árum og hann
svona mikið heima töluðum við
meira saman. Hann sagði mér
gjarnan hvaða bækur hann væi'i
að „lesa“ eða hvernig dagurinn
hefði liðið hjá sér. Hann var mjög
skemmtilegur og sagði vel frá.
Hann var eins og ferskur andblær.
Nú bankar hann ekki lengur hjá
mér til að spjalla, og segir ekki:
„Ættum við kannski að fá okkur
dúó-kaffi.“ Það er stundum gott að
vita ekki alltaf hvað er bak við
næstu hæð. Hann kom ekki heim
aftur úr síðustu ferð sinni með
„Vagninum“ á Landspítaianum.
Hann er kominn inn á það leiða-
kerfi sem gengnir vinir og ástvinir
ferðast með, þar sem engar þján-
ingat' eru né þungt er um andar-
drátt.
Við stöndum eftir á hlaðinu og
biðjum góðan Guð að vísa honum
veginn og styrkja fjölskyldu hans í
hennar miklu sorg.
Bára Brynjólfsdóttir.
Lungann úr marzmánuði dvaldist
ég í Istambul í Tyrklandi ásamt fjöl-
skyldu minni. Mannmergðin var
gífurleg, mengun, umferðarhávaði,
köll og hróp á framandi tungu. Við
fundum fyrir eigin smæð í mann-
hafinu og íslenskur veruleiki varð
Ijarlægur undir austrænum himni
og hálfmána. í byijun apríl var
haldið heim á leið. Istambulborg var
kvödd að morgni og um miðnætur-
skeið stóðum við aftur á íslenskri
grund. Á tímum nútímaferðalaga
hverfa fjarlægðir í vélargný flug-
véla og skyndilega virtist töfra-
heimur og fólksfjöldi þúsund og
einnar nætur óralangt í ijarska.
Við hlökkuðum til að hitta ættingja
og vini og samlagast á nýjan leik
raunheimi venjulegs lífs. Þá bárust
okkui' þær fregnir að móðurbróðir
minn og vinur, Sigurður Haralds-
son, væri látinn. Skyndilega hafði
tilveran breytt aftur um svip og
veruleiki án Sigurðar frænda var
eins framandi og háreistar hallir
tyrkneskra soldána. í hugarheimi
hverrar manneskju lifa þeir ein-
staklingar sem mótað hafa lífshlaup
hennar á ýmsa vegu. Það var mín
gæfa að Sigurður Haraldsson var
alla tíð óaðskiljanlegur hluti minnar
tilveru. Hann var heimagangur á
heimili foreldra minna enda var
ákaflega kært með honum og þeim.
Sigurður var mikill mannkostamað-
ur, skemmtilegur og greindur og
ákaflega ljúfur í allri umgengni.
Hann tók ástfóstri við mig ungan
og með okkur þróaðist bæði rnikil
og gróin vinátta sem ég ávallt mat
ákaflega mikils.
Sigurður var fæddur í Reykjavík
10. ágúst 1911. Foreldrar hans
voru þau Kristín Ingvarsdóttir og
Haraldur Sigurðsson. Ungur fékk
hann berklaveikina og var hogginn
eins og þá tíðkaðist að gera. Á
berklahælinu varð hann og fyrir
djúpri persónulegri reynslu. Sigurð-
ur gekk aldrei heill til skógar eftir
það en þessi lífsreynsla gaf honum
mikinn andlegan styrk. Þeir sem
lengi lifa í nábýli við dauðann kunna
öðrum fremur að meta gjafir lífsins
og njóta þeirra. í öllu lífi Sigurðai'
kom þetta skýrt fram. Hann var
ákaflega hagur á silfur og gull,
smíðaði skartgripi, batt bækur og
lagði gjörva hönd á ótal margt.
Smíðisgripirnir voru frumlegir og
listilegir og ólguðu af þeirri ást til
lífsins sem Sigurður hafði til að
bera. Síðustu árin sem Sigurður lifði
fór heilsan að bila á nýjan leik.
Sjónin versnaði, öndunin varð æ
erfiðari og fleiri sjúkdómar knúðu
dyra. En Sigurður hafði áður barist
við daui''. n og haft betur og nú
hófst löng glíma sem barst inn á
margar sjúkrastofur. Sigurður
gafst aldrei upp heldur varðist fim-
lega og virtist tvíeflast við hveija
raun. Hann hélt í vonina enda átti
hann þá lífsþrá og þann lífsvilja sem
skipti sköpum. I þessari baráttu
komu mannskostir hans vel í ljós,
æðruleysið og kjarkurinn sem aldr-
ei brást þrátt fyrir endurtekin áföll
og brotsjó. En skyndilega var glím-
unni lokið og Sigurður Haraldsson
allur. Eiginkona Sigurðar, Sigríður
Guðjónsdóttir, andaðist fyrir nokkr-
um árum en síðustu árin naut hann
ástríkrar umhyggju dóttur sinnar,
tengdasonar og barnabarna. Með
þeim þróaðist ákaflega innilegt
samband sem var þeim öllum til
blessunar. Missir þeirra Valgerðar,
Pálmars, Sigurðar, Sigríðar og Ing-
vars litla er mikill og vil ég votta
þeim alla samúð mína.
Síðasta kvöldið okkar í Istambul
horfðum við á sólina setjast. Borgin
virtist teygja sig til himins í kvöld-
rökkrinu en skyndilega ríkti myrkr-
ið eitt. Turnarnir og hvolfþökin
voru horfirt inní mistur og myrkur
komandi nætur. En áhrif borgarinn-
ar voru svo sterk að hún var áfram
í hugum okkar þó hún væri ekki
lengur sjáanleg. Ævisól Sigurðar
Haraldssonar er nú hnigin til viðar
en hann lifir áfram í minningu okk-
ar allra sem þekktum hann, sterk-
ur, æðrulaus og fallegur maður.
Óttar Guðmundsson.
ICEMl
RAFSUÐUVÉLAR
MIGSUÐUVÉLAR
TIGSUÐUVÉLAR
PLASMASKURÐARVÉLAR
HLEÐSLUTÆKI
STARTTÆKI
ur~
GOH VERÐ
SÉRVERSLUN MEÐ SLÍPIVÖRUK
0GL0FTVERKFÆR1
%R0T
Kaplahrauni 5,220 Hafnarfjöröur
simi 653090 - fax 650120