Morgunblaðið - 10.12.1985, Page 15

Morgunblaðið - 10.12.1985, Page 15
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR10. DESEMBER1985 15 FORLAGSFRÉTTl R Heimsl menntir áíslensku Á þessu ári gefur Forlagiö út nokkur erlend öndvegisrit í íslenskri þýöingu. Þeirra á meöal eru skáldverk tveggja meistara frá Suöur-Ameríku og ný skáldsaga breska rit- höfundarins Fay Weldon. í sagnaheimi Márquez Af jarðarför Landsmóður- innar gömlu nefnist skáld- verk eftir Nóbelsverðlauna- hafann frá Kólumbíu, Gabri- el Garcia Márquez. Þorgeir Þorgeirsson þýðir verkiö af einstakri snilld. Fáir rithöf- undar okkar tíma hafa hlotið jafn veröskuldaöa athygli og aödáun og Márquez en þetta er fjóröa skáldverkið eftir hann sem út kemur á íslensku. Söguheimur verksins er kunnur úr fyrri sögum höf- undarins: Makondó, heimur stöðnunar, uppgjafar og úr- kynjunar. Andrúmsloftið mettað raka og hitasvækjan óbærileg. íbúar Makondó skapa enga sögu, þeir þrauka aðeins og bíöa. Höfundurinn afhjúpar marg- ræðni mannlífsins af hlífðar- leysi og írónískri glettni. Hann yrkir um grimmdina og siðleysiö og bregður upp ógleymanlegum myndum af þeim sem sporna viö niður- lægingunni þótt uppreisn þeirra sé vanburða og næstum ósýnileg. Af meist- aralegri íþrótt fléttar Gabriel Garcia Márquez saman sögu þjóðar sinnar, hvunndagsleika hennar, kjaftasagnir og goösagnir. Sagnaheimur hans er allt í senn, jarðbundinn og smá- munasamur, fullur af und- rum og stórmerkjum. „Hér leyna sér ekki tök snill- ings í frásagnarlist og blæ- brigöaríkum persónulýsing- um. Góður inngangur að fjölbreytilegum heimi Már- quez, kannski meö vandaðri bókmenntaverkum sem koma út fyrir jól,“ segir Jó- hanna Kristjónsdóttir í rit- dómi um verkiö. Ævi og ástir kvendjöfuts Svo nefnist ný bók eftir bresku skáldkonuna Fay Weldon, höfund Praxis sem á sínum tíma fór sigurför meöal íslenskra lesenda. Sagan segir frá Rut, heiðar- legri húsmóður sem verður fyrir því að eiginmaöurinn kallar hana kvendjöful og tekur saman við aöra konu. Hvað getur Rut gert — ófríðari en amma skrattans — með undurfagra skáld- konu að keppinaut? Auð- mýkingin kallar á hefnd en hvaða tilgangi þjónar hefnd- in? Það er ein hinna mis- kunnarlausu spurninga sem Fay Weldon spyr lesendur sína í þessari meinfyndnu og djöfullegu satíru. Bókin hlaut einróma lof lesenda og gagnrýnenda þegar hún kom út. Gagn- rýnandi Publishers Weekly segir m.a.: „Það er ómæld skemmtun að þessari beittu satíru. Fay Weldon svífst . einskis í gagnrýni sinni og fyndni hennar er miskunn- arlaus. Þetta er einstök skáldsaga." Elísa Björg Þorsteinsdóttir þýðir sög- una. Göngin — saga eftir Ernesto Sabato Ernesto Sabato, einn virt- asti rithöfundur Argentínu, hlaut á árinu 1984 virtustu bókmenntaverðlaun spæn- skumælandi þjóða fyrir list sína — Cervantesverðlaun- in. Göngin er eitt af sígildum verkum suður-amerískra bókmennta, á yfirborðinu óhugnanleg og spennandi morðsaga en undir niðri hin eilífa saga um örvæntingu þess sem ferðast einn um sín eigin dimmu göng. „Því manns eigin göng eru ekki göng annarra. Þótt tveir séu fæddir af sömu móður og fari gegnum sömu leggöng móti lífinu tryggir það ekki samræði og skilning beggja," segir þýðandi sög- unnar, Guðbergur Bergs- son, m.a. í ítarlegum eftir- mála sem hann ritar um höfundinn og verk hans. „Göngin er skáldsaga sem rúmar mikið þótt hún sé ekki löng,“ segir Jóhann Hjálmarsson m.a. í ritdómi. „Menn geta lesið hana eins og morðsögu og lagt hana frá sér sem slíka. Hún full- nægir að mínu viti þörf slíks lesanda. En um leið og henni er lokið byrja aðrar sögur aö fara sínu fram. Þaö sannar aö hér er á ferð sjaldgæft meistaraverk, bók sem allir þurfa að lesa ...“ FORLAGIÐ" FWKKASTfc 6A.SÍMI91-2SI88 .<> Grein um Kjarval í CRAS Myndlist Bragi Ásgeirsson Danska listtímaritið Cras hefur verið gefið út í 12 ár og var stofn- að af Paul Gammelbo. Eftir fráfall hans fyrir fáum árum tóku þeir Troels Andersen og Jens Kirke- gárd við útgáfunni og halda uppi stefnu stofnandans með miklum glæsibrag. Tímaritið er í raun í heftuðu bókarformi og er að öllu leyti hið vandaðasta að allri gerð og greinarnar mjög fróðlegar af- lestrar og gefa góða innsýn í danska sem alþjóðlega myndlist en þó aðallega norræna. f síðasta hefti er m.a. grein um Emil Hannover og Heinrich Hirsprung, og segir frá sögu safns sem kennt er við hinn síð- arnefnda, sem var tóbaksfram- leiðandi. Hann var mikill velunn- ari danskra myndlistarmanna og safn hans í Stockholmsgade er þá var smápolli nfjar skemmti- lega upp ýmsa skrítna siði Kjar- vals og segir frá sérlundaðri skapgerð hans. Öll er greinin hin læsilegasta og sýnir að Tryggvi er ágætlega ritfær maður og gæti vafalaust haslað sér völl á sviði ritlistar í Danmörku. Danska hans er létt og lifandi og af og til bregður fyrir skáld- legum tilþrifum. Pistill Tryggva er og ágæt viðbót við það sem áður var vitað um listamanninn og kemur til að hafa heimildagildi í framtíð- inni. Hér er einlæglega sagt frá og augijós er aðdáun Tryggva á þessum sérstæða einfara er var svo hógvær að hann borðaði frek- ar gráfíkjur frá Kaliforníu, blautar sveskjur úr vasa sínum ellegar hollenzkar kartöflur en að þiggja ilmandi lambasteik af bóndakonunum í nágrenninu er voru ósparar að bjóða honum í mat. Svo átti hann og nóg af Kjarval leið forkunnarvel í sumarhúsi sínu, þótt ekki væri það í stærra lagi. Segja sumir að hann hafi varla getað staðið uppréttur í því. Húsið undir klettunum og bátahúsið ( forgrunni. yndislegt að heimsækja og hefur töluverða sérstöðu um kynningu danskrar listar. Samvinna þess- ara tveggja listunnenda var mjög náin og er sérstakur kapítuli út af fyrir sig í danskri listsögu. Það sem öðru fremur skiptir máli fyrir okkur íslendinga að í þessu hefti er jæss veglega minnst að 100 ár eru frá fæðingu Jóhannes- ar Kjarval og í því tilefni skrifar Tryggvi Ólafsson málari í Kaup- mannahöfn sérstaka grein er hann nefnir „Erindringer om Kjarval". Fjallar hún um fyrstu kynni Tryggva af listamanninum en hann var þá í sveit í nágrenni sumarhúss listamannsins á heimaslóðum hans. Tryggvi sem saltfiski í bleyti! Greininni fylgja allmargar myndir sem eru mjög til prýði og eru þær flestar tekn- ar af Karl Hjelm en einnig fylgja tvær heilsíðumyndir af Kjarval að störfum er Kristján Magnús- son hefur tekið svo og tvær myndir af listaverkum hans. Að öllu samanlögðu er mikill fengur að þessari grein í Cras, sem berast mun víða og vera lesin af mörgum og af mikilli athygli ef að líkum lætur. Ber að þakka þetta framtak með virktum og vekja um leið athygli á ágætu listtímariti, sem þyrfti að hasla sér völl á landi hér, vera liður í norrænum menningarsamskiptum.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.