Morgunblaðið - 31.10.1981, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1981
Maðurinn sjálfur, sann-
færing hans, hugsjón og
þekking, sterkasta vopnið
I.jósm. Krisiján.
Hér. I'ara á eflir nokkrir kaflar úr
ra-ðu Infju Jónu Uórðardóllur,
framkvæmdasljóra fræóslu- oj; úl-
hreidslumála Sjálfslæðisflokksins
á landsfundi í fjrrakvöld:
Það er viðtekin skoðun að
stjórnmál komi almenningi ekki
við, heldur séu þau verkefni sem
einunjíis séu á færi örfárra
manna, þingmanna og annarra
kjörinna fulltrúa. Stjórnmál séu
eitthvað sem venjulegt fólk eigi
ekki að koma nærri og því fylgi
gjarnan spilling og mannorðs-
missir, því beri að forðast þátt-
töku í þeim.
En er þessu svona varið eða
snerta stjórnmál ef til vill líf
hvers einasta einstaklings í þjóð-
félaginu.
Stjórnmál eru ekki bara um-
ræður á alþingi eða málarekstur í
sveitarstjórnum, heldur eru
stjórnmál hluti af daglegu lífi
fólks. Það er pólitík hvernig skólar
eru reknir, hvernig búið er að at-
vinnuvegum landsmanna, sam-
göngum o.s.frv. Þess vegna eru
þær ákvarðanir sem teknar eru á
stjórnmálasviðinu ákvarðanir sem
koma öllum við, snerta líf hvers og
eins.
Það er á því sem stjórnmála-
þátttaka fólks á m.a að grundvall-
ast ásamt því, að allir menn hafa
einhverjar hugmyndir um það,
hvers konar þjóðfélagi þeir vilja
lifa í, hugmyndir sem grundvall-
ast á ákveðnum hugsjónum, lífs-
viðhorfum.
Það að vera hlutlaus, sitja hjá
eða vilja ekki taka afstöðu leiðir
ekki til neins annars en að greiða
veg og auka áhrif þeirra, sem hafa
skoðanir og vilja taka afstöðu,
vilja ekki sitja hjá. Það viðhorf er
nokkuð ríkjandi og áberandi í dag
hjá einstaklingum, að þeir ætlast
til þess að aðrir geri hlutina. E.t.v.
eru þetta áhrif af uppeldi, e.t.v. er
þetta ein af afleiðingum velferðar-
þjóðfélagsins sem við búum í, e.t.v.
hefur þetta leitt af sér sofanda-
hátt og afstöðuleysi. Þykir þá ein-
hverjum einkennilegur afrakstur
eða einkennileg útkoma baráttu
sjálfstæðismanna fyrir bættum
lífskjörum í landinu, fyrir aukinni
velferð, fyrir auknu öryggi allra
landsmanna. Ef það leiðir síðan til
sofandaháttar og afstöðuleysis og
greiðir þannig götu þeirra afla,
sem í raun og veru vilja grafa und-
an okkur í þjóðfélaginu.
Allir hlutir eru ekki sjálfsagðir.
Það þarf að berjast fyrir öllu og
það þarf líka að berjast til að
hajda því, sem fengið er.
I sjálfstæðisstefnunni felst það,
að hver og einn ber ábyrgð á sjálf-
um sér að hver og einn er sinnar
gæfu smiður.
Um starf málefnanefnda
Á vegum Sjáifstæðisflokksins
Kaflar úr ræðu
Ingu Jónu Þórð-
ardóttur fram-
kvæmdastjóra
fræðslu- og út-
breiðslumála á
landsfundi
starfa 14 málefnanefndir, sem að
jafnaði eru skipaðar 7—10
mönnum, þar af 2 þingmönnum,
sem sæti eiga í hverri nefnd. Hlut-
verk þingmanna í nefndunum er
að skapa tengsl milli þess mál-
efnastarfs sem unnið er í sjálfum
flokknum og hinsvegar þess
stefnumótunar- og málafylgju-
starfs, sem unnið er á Alþingi
sjálfu. Þau drög sem að undan-
förnu hafa verið send til flokksfé-
laga um allt land eru árangur af
starfi málefnanefnda, en enn-
fremur vinna málefnanefndir
töluvert að þingmálum, þ.e.a.s.
undirbúa einstök þingmál, veita
umsögn um önnur og greinargerð-
ir, svo og að afla upplýsinga.
í málefnanefndunum er sam-
ankomin mikil þekking og reynsla
sem er mjög dýrmæt kjörnum
fulltrúum. I þessum nefndum er
unnin sjálfboðavinna, sem seint
verður hægt að meta og í raun
ætti að vera hægt að nýta enn bet-
ur. Á sl. vetri hafa máiefnanefnd-
irnar reynt að opna starfsemi sína
enn meir en áður hafði verið gert,
og kom það m.a. til vegna gagn-
rýni sem fram hafði komið um
það, að það undirbúningsstarf,
sem unnið er fyrir stefnumótun
væri í höndum tiltölulega fá-
mennra hópa og þar kæmu skoð-
anir hins almenna flokksmanns
ekki að fyrr en á síðustu stundu.
Til þess að bæta úr þessu og til
þess að opna starf þessara nefnda
meira hefur verið farin sú leið að
efna til ráðstefnuhalds um ákveð-
in málefni.
I þessu skyni hafa verið haldnar
á síðasta ári ráðstefnur í málefn-
um landbúnaðarins og sjávarút-
vegsins; fjölmiðlamálum, utanrik-
ismálum og sveitarstjórnarmál-
um.
Erindrekstur
Á formannafundi sem haldinn
var í tengslum við flokksráðstefnu
á sl. hausti kom fram mjög ein-
dregin ósk um það, að erindrekst-
ur í einhverju formi yrði tekinn
upp af hálfu flokksins, en hann
hafði legið niðri um nokkurt skeið
í því formi, sem sjálfstæðismenn
þekktu.
í framhaldi af þessu skipulögðu
starfsnefndir flokksins, þ.e.a.s.
framkvæmdastjórn, fræðslunefnd
og útbreiðslunefnd, ákveðna
fundaherferð, sem í raun er ekkert
annað en erindrekstur og hófst
hún eftir áramótin siðastliðnu.
Þá voru heimsóttar stjórnir
sjálfstæðisfélaga hér í nágrenni
Reykjavíkur, haldnir fundir með
þeim, þar sem rætt var um
flokksstarfið vítt og breitt, hvert
væri hlutverk skrifstofunnar, að
hverju hún gæti unnið fyrir
flokksfélögin o.s.frv.
Fræðslumál
Sá þáttur í flokksstarfinu, sem
lýtur að fræðslumálum verður
seint ofmetinn.
I baráttu, þar sem hið talaða
orð er vopnið í höndum manna, er
sannfæringarkrafturinn að sjálf-
sögðu mikilsverður. Það er hægt
að komast býsna langt á honum,
en hann er ekki einhlítur. Þekking
er nauðsynleg og hlutverk flokks-
félaganna í þessu sambandi er að
miðla þekkingu til sinna félaga.
Útgáfumál
Fræðslunefnd flokksins sér
ennfremur um útgáfumál og nú er
nýútkominn bæklingur, sem fjall-
ar um sjálfstæðisstefnuna og er
ætlað að vera grundvallarrit í
þeim efnum, aðallega ætlaður
ungu fólki.
Nú á næstunni mun þessi bækl-
ingur, en hann er tekinn saman af
Davíð Oddssyni, verða sendur til
allra þeirra sem tvítugir urðu á
þessu ári. Auk þess leggjum við
áherslu á að þarna hafa flokksfé-
lög ágætt tækifæri til þess að
koma upp leshringum um sjálf-
stæðisstefnuna, setjast niður og
ræða þessi grundvallarmál og
vekja þar með athygli á sjónar-
miðum flokksins og fá nýtt fólk til
liðs við hann. Á vegum fræðslu-
nefndar eru nú þegar nokkrir
bæklingar í undirbúningi og má
þar nefna t.d. bækling um land-
helgismálið, um orkumál, um
utanríkismál, um fjölskyldumál,
um utanríkisviðskipti og um
vinnumarkaðsmál.
Útbreiðslunefnd
Á vegum útbreiðslunefndarinn-
ar er nú unnið að verkefnum í
sambandi við undirbúning sveitar-
stjórnarkosninganna að vori.
Rætt hefur verið um það að leggja
meiri áherslu en verið hefur í
sveitarstjórnarkosningum á sam-
eiginleg baráttumál sjálfstæð-
ismanna á þeim vettvangi. I því
sambandi hefur miðstjórn flokks-
ins samþykkt tillögu frá út-
breiðslunefndinni um það, að
leggja beri áherslu á umhverfis-
mál sem eitt af meginmálum
kosninganna og hefur útbreiðslu-
nefndin þegar hafið undirbún-
ingsvinnu í þessu sambandi.
Flokkurinn mun nú innan tíðar
eignast myndsegulbandstæki og
mun þannig skapast aðstaða til að
Alþingi verður að gefa
rétta mynd af vilja þjóðar
Hér fer á eftir kafli úr ræðu
Matthíasar Á. Mathiesen alþing-
ismanns um kjördæmamálin á
landsfundi í gær:
Megin sjónarmiðin
Þegar setja skal fram tillögur
til lausnar kjördæmamálinu, þá
hljótum við sjálfstæðismenn að
halda fast við þau sjónarmið, sem
við höfum barist fyrir. Að kjör-
dæmaskipunin tryggi jafnræði
milli stjórnmálaflokkanna í land-
inu, og að sama fyrirkomulag gildi
í öllum kjördæmum.
Það hefur aldrei tekist að fá Al-
þingi skipað í samræmi við stjórn-
málalegan vilja þjóðarinnar.
Fram til ársins 1959 var ranglætið
oft á tíðum hróplegt. Það tókst að
ná fram nokkurri leiðréttingu
1934 og 1942. Kjördæmabreytingin
sem gerð var 1959 bætti mjög úr
þeim ágöllum sem til staðar voru.
Hefði sú kjördæmaskipan seijir þá
var lögfest, gilt í kosningunum
1942—1956, hefði náðst hlutfalls-
legur jöfnuður milli stjórnmála-
flokkanna í öllum þeim kosning-
um.
Það kom hins vegar í ljós í
haustkosningunum 1959, að þessi
kjördæmaskipun og fjölgun þing-
manna í 60 tryggði ekki jafnvægi
á milli stjórnmálaflokkanna á Al-
þingl. Það skorti þá þegar 3 þing-
menn til þess að það gæti gerst.
Árið 1974 skorti 7 þingmenn. I síð-
ustu kosningum skorti 6 þingmenn
til að hlutfallslegur jöfnuður á
milli stjórnmálaflokkanna á Al-
þingi næðist.
Af þessu má sjá, að hyggist
menn fá leiðréttingu á þessum
málum út frá þessu grundvallar-
sjónarmiði, þarf að fjölga þing-
mönnum a.m.k. um 7. Vilji menn
geta mætt breytingum, sem síðar
kunna að verða, þá sýnist ekki
óvarlegt að heimila fjölgun um
þingflokka og með lágmarks-
þingmannatölunni 60.
Hugsanlegar
breytingar
Frá 1857 til 1930 má segja, að
þau sjónarmið sem lágu til
grundvallar breytingu á kjör-
dæmaskipaninni hafi verið búseta
fólksins í landinu. Frá 1930 hefur
hins vegar setið í fyrirrúmi að ná
fram jöfnuði á milli stjórnmála-
flokkanna í landinu. Málið í dager
sýnu vandasamara þar sem við-
fangsefnin eru bæði til úrlausnar.
Það hefur og komið í ljós, að aukið
misræmi á vægi atkvæða milli
kjördæma hefur aukið á ójöfnuð-
inn milli stjórnmálaflokkanna.
Þegar gerð er athugun á því með
hvaða hætti við viljum ráðstafa
nýjum þingsætum, þá fer það
saman, að vilja rétta hlut ein-
staklingsins í þeim kjördæmum
sem fólksfjölgunin hefur verið
hvað mest og fá í leiðinni fram
réttan stjórnmálalegan vilja
fólksins í landinu á Álþingi. Því
eru menn sammála um, að leið-
rétta beri vægi atkvæða milli
kjördæma frá því sem nú er orðið.
Það liggur hins vegar ljóst fyrir,
að samstaða næst ekki um það nú,
að vægi atkvæða verði hið sama
hvar á landinu sem er. Það hefur
aldrei fengist viðurkenning á því,
þó að sjálfsögðu sé það hið rétta.
Ef til vill fæst sú viðurkenning
ekki fyrr en við erum búin að ná
jafnari byggð í landinu.
Fjölgun þingmanna í fjölmenn-
ustu kjördæmunum getur átt sér
stað með tvennum hætti. Fjölgun
kjördæmakosinna þingmanna, svo
og með breyttum reglum um út-
hlutun uppbótarþingsæta, þar
sem meira tillit verði tekið til
kjósendafjöldans en verið hefur.
Til þess að ná fram svipuðu vægi
atkvæða og 195Í) þá gæti þurftjað j
fjölga kjördæmakosnum þing-
mönnum m.a.k. um 7. Miðað við að
hámarkstala þingmanna yrði 70,
þá gætu uppbótarþingsætin orðið
allt að 14, en aldrei fleiri en svo að
jöfnuður hafi náðst á milli flokka.
Hin fasta þingmannatala yrði
hins vegar sú sama og í dag, 60.
Mikill áhugi hefur verið fyrir
því að ná fram persónulegri kosn-
ingu en verið hefur. Því voru menn
sammála að gerð skyldi tilraun til
þess að ná fram kosningareglum,
þar sem kjósandanum væri gefinn
kostur á að kjósa persónulegri
kosningu en verið hefur síðan
hlutfallskosning var lögfest í öll-
um kjördæmum. Til þess að mæta
þessum óskum hafa stjórnmála-
flokkarnir haft prófkjör. Þau virð-
ast ekki hafa náð tilætluðum
árangri að dómi margra, og því
raddir um persónulegri kosningar
en nú eiga sér stað. í því sambandi
er bent á kosningafyrirkomulag
hjá ýmsum nágrannaþjóðum
okkar. Um tillögur þar að lútandi
hefur ekki náðst samstaða enn.
Tillögur nefndarinnar
Eins og fram kom hér áðan,
varð mönnum ljóst að ekki væri
hægt að ná samstöðu um leiðrétt-
ingu á þeirri kjördæmaskiptingu
sem nú gildir öðru vísi en með
nokkurri fjölgun þingmanna.
Nefnd sú, sem* kosin var afi
flokksráðs- og formannaráðstefn-
allt að 10, þó aldrqi fleiri em svo,
' 1 að jofnuður hafi náðst á milli