Morgunblaðið - 25.03.1923, Blaðsíða 2

M U K U U 't\r B L A f) í f)
NanHHM
HSfum fy rirliggjandi:
liid heimsfrsega
COLHIAN’S SINNEP og CQLHNAN'S LINSTERKJU.
Kaupmenn! ¥ersliö med vörur frá COLMAN
og þjer hafið satið það besta á boðstólum.
Konungl. hirðsali.
Vallarstræti 4. Simi 153 (tvær linnr).
Páskaegg 1
Marzinpan- as-
Sukkulaði* to **
Pappa- ð
Silki- O
(8
Páskaegg (8
frá kr. 0.20 —kr. 48.00 pr. stk.
Vissara er að panta eða kaupa
egg þegar f stað, þvi í fyrra
fengu færri en vildu.
00@©@©@@©@
Um búðapappir
selur
Morgunblaðsafgreiðslan.
©@@©@®0©®©
cldri skattstiganum er hjer settur
samauburður á tekjuskatti eftir
peim gámla og þeim nýja, fyrir
nokkrar tilteknar upphæðir skatt-
skyldra tekna:
Pirsgtidifftdlð.
Tekjuskatturinn.
Alþingi hefir nú gengið frá
breytingum á lögunum um tekju-
og eignaskatt, og er svo til ætl-
ast, að þær gangi í gildi nú þeg-
ar, og komi til greina við út-
reikning skattsins á þessu ári.
Er mönnum áríðandi að kynna
Skattskyld Skattur eftir Skattur eftir
tekjifc akattsti«;a vkattstiga
npph*ö frá 1921 frá 1923
kr. kr. kr.
500 5 3
1000 10 7
2000 30 22
3000 60 42 .
4000 100 72
5000 150 112
6000 210 162
7000 280 222
8000 350 292
9000 430 372
10000 510 462
11000 600 ’ 562
12000 690 672
13000 780 792
14000 870 922
15000 960 1062
20000 ” • - 1460 ” 1912
25000 , ,2010 2887
30000‘ 2560 3887
35000 3160 4937
40000 3760 6037
50000 5066 8337
70000 7860 13137
lOOOOÖO 12310 20637
Allir hljúta að verða jsammála
Nýtt bankaráð.
24. mars voru 5 mál á dagskrá
í ed., um sameign ríkissjóðs og
bæjarsjóðs í, .Vestmannaeyjaim, er
fyr er frá sagt, og var vísað til
3. umr., frv. um hrossaútflutn-
inginn, vísað til 2. umr., og síð-
ast þrjú frv. frá J. J., um fækk-
un hæstarjettardómara, um banka
ráð Islands og um áfengissjóð. í
íyrsta frv. er gert ráð fyrir því,
að hæstarjettardómararnir verði
að eins 3, en jafnframt ganga
víst flestir fylgismenn fækkunar-
innar út frá því, að stofnaður
verði þriðji millirjetturinn, og út
frá þeim ástæðum aðallega mót-
mælti forsætisráðherra (S. E.)
irv., þar sem sparnaður yrði þá
enginn, en hæstirjettur hins vegar
veiktur talsvert og væri rjett að
lofa þessu skipulagi, sem nú er,
að fá lengri reynsl'utíma, en enn
þá væri orðið. Hæstarjettardóm-
ararnir 4 hpfðu skrifað brjef þar
sem þeir lögðust á móti fækk-
uninni, en sá fimti þeirra, L. H.
B., mun vera á þeirri skoðun, að
fækka megi dómurunum, ef jafn-
framt sje skipaður nýr miðrjett-
ur. Sömuleiðis er gert ráð fyrir
því í frv., að embætti hæstarjett-
arritara sje lagt niður, en því
hafði rjetturinn einnig ^mótmælt
og talið það ógerning, meðan mál-
i'ærslán væri munnleg að minsta
kosti. Málinu var vísað til 2 um-
ræðn. í bankaráðsfry. segir svo:
,.Fimm maniia bankaráð skal hafa
yfirumsjón með öllum bönkum og
sparisjóðnm hjer á landi. Fjár
málaráðherra er sjálfkjörinn for-
maður bankaráðsins. Auk ‘hans
fciga þar sæti einn fulltrxíi til-
nefndur af sambandi kaupmanna,
annar fyrir samband verkamanna,
l-PI! Ilíllaiílll
eriii var þrotin er nú komin aftur.
Húsmæðup
Munið að Nsw-Pín ságan er
ódýrasfa og besfa þvofta-
sápan, ykkar er þvi hagn-
aðurinn að kaupa hana.
New-Pin f.csi; í þessum verslunum:
Verslun Guðmundar Hafliðasonar, Vesturgötu 48.
— Lúðvíks Hafliðasonar, Vesturgötu 11.
— Jóns Hjartarsonar & Co., Hafnarstræti 4.
— Jes Zimsen’s, Hafnarstræti 23.
— Guðm. Ólsens, Aðalstræti 6.
— Skógafoss, Aðalstræti 8.
— Vísir, Laugaveg 1.
— Vaðnes.
— Björns Halldórssonar, Laugaveg 79.
— Guðjóns Jónssonar, Hverfisgötu 50.
— Þorgríms Guðmundssonar, Hverfisgötu 82.
— Guðm. Breiðfjörðs, Laufásveg 4.
— Theodórs Signrgeirssonar, Baldursgötu 11.
— Magnúsar Sæmundssonar, Nönnugötu 5.
— Jóhannesar H. Sveinssonar, Freyjugötu 6.
— Jörgens Þórðarsonar, Bergsstaðastræti 15.
— Sigríðar Theodórs, Bergsstaðastræti 49.
— Guðjóns GuSmundssonar, Bergsstaðastræti 33.
— Ólafs Jóhannessonar, Ingólfsstræti 23.
— Hannesar Ólafssonar, Grettisgötu 1.
Heildsöluibirí|dir fyrir kaupmenn hjá:
SCristján O. Sfeagtfjös*ðj Reykfavík.
um, að breyting’arnar 1.--3. sjeu-þriðji fyrir samband kaupfjelag-
til bóta fyrir gjaldendur; í þeim'anna, fjórði fyrir Búnaðarfjelag
felást ívilnanir, fremur smávægi- j fsiands. Landssjóður og lánstofn-
legar yfirleitt, en bygðarásanngirni anir lándsins greiða bankaráðs
Skattstiginn hefir og lækkað dálít- mönnum hvorki laun nje ágóða-
ið neðan til, upp að 13000 kr. skatt-' hlut. Bankaráð íslands skal halda
skyldúm tékjum, "og er 'lækkúnin | a. m. k. einn fund á viku, og I
mest (40%) á allra lægstu tekjun- cftar, ef þörf þykir. Afl atkvæða :
sjer breytingar þessar, svo að þeir ltm> °" svo minkandi upp eftir. — ræður úrslitum mála á banka-'
geti gætt hagsmuna sinna við út- Mimu margir telja álitamál hvort ráð.sfundum. Bankaráðið hefir það |
reikning skattsins á skattstofunni ei H1 hefði verið hentugra að sleppa hlutverk að marka aðálliuurnar í
hiá skattanefndum og yfirskatta- 'iL'e— skatti-af þessum lægstu t.ekj- staifsemi íslenskra lansstofnana,
nefndum. |um> íremur en að lækka hann svo ákveða í samráði við hlutaðeig-
Helstu breytingarnar frá nú- mÍuo> þsr sem hann var ekkr hár ^udi bankastjomir innlans- og ut-
fyrir. En á hámn tekjum hefir j lansvexti, ákveða hversu veltufje
skattstiginn verið hækkaður stór-1 bankanna skuli skiftast milli at-
lega, alt að 70%, og er skattstiginn1 vinnugreiuanna í landinu. Banka-
ofantil nú orðin miklu liærri en1 ráðið hefir frjálsan aðgang, hve-
fært hefir þótt annarsstaðar, að!nær sem er> a<5 öllum hókum og
minsta kosti í nálægum löndum, og! skjölum bankanna. Það lætur einn
gildandi lögum eru þessar:
1. Tekjur barna, sem eru í for-
fcJdrahúsum (þar með talin stjúp-
börn, kjörbörn og fósturbörn)
skulu hjer eftir ávalt taldar sjer-
btaklega til skattgjalds, hvort sem
börnin eru fjárráða eða ekki.
2. Frádráttur fyrir börn verður
nú 500 kr. fyrir hvert, en var
áður 300 kr. Frádráttur fyrir
gjaldanda sjálfan, 500 kr., fyrir
einstakan, og 1000 kr. fyrir hjón
helst óbreyttur.
3. Nú er heimilað að draga
aukaútsvör, tekjuskatt og eignar-
skatt frá tekjunum, áður en skatt
urinn er reiknaðnr út, alvég á
ssma hátt og eldri lögin heim-
'iluðu' að draga rekstrarkostnað,
skri f st of ukostna ð, I í ftryggingargj öld
og vexti af skuldum frá tekjunum. í
þetta sinn eru það hjer i Reykjavík
vitanlega aukaútsvörin fyrir 1922
og tekju- og eignarskatturinn sem
ú var jafnað það ár, sem á að
draga frá tekjum manna og fje-
laga.
4. Loks hefir skattstiganum ver-
ið gerbreytt. Til þess að gera
mönnum Ijósan mismuninn frá
það svo, að mjög hætt er viö að
menn leiti undanbragða, að minsta
kosti þeirra er lögin leyfa, eða þá
annars kostar að skatthæðin dragi
mjög xir starfslöngun þeirra manna,
áem hafa háar tekjur, eftir því sem
hjer gerist, svo sem Björn Krist-
jánsson rjettilega benti á í ræðu
sinni um málið, sem prentað var
eða fleiri af trúnaðarmönnum sín-
um rannsaka alla sparisjóði á
landinu a. m. k. einu sinni á ári.
Kostnaðlir við þetta eftirlit með
sparisjóðum greiðist úr lands-
sjóði.“ Liitlar umr. urðu um £rv.
•J. J. talaði með því, en J. M. á
móti. Taldi hann, að lítið gagn
mundi verða að bankaráði með
hjer í blaðinu nýverið. Einkum f'ví skipulagi, sem farið væri fram
hlýtur þetta þó að koma í ljós, ef, a’ góðir menn væru í því,
hin nýja skipun niðurjöfnunar- rU(':l beftu eina bankaráðið, sem
nefndar skvddi hafa það í för með! nn væru tf^ 'svo. sem Isiánds-
sjer, aö útsvörunum yrði hagað eft- banka ofta^ re.ynst Ktilsvjrði. Hitt
ir svipuðum stiga og tekjuskattin-
um. Þá færi svo, að hver, sem hefði
vfir 25000 kr. tekjur, yrði að
greiða tvo fimtu eða meira af því,
sem nmfram er í útsvar og tekju-
væn í sjálfu sjer ekki nema gott,
að koma á meira og betra eftirliti
en nú væri, með bönkum, og ekki
síst sparisjóðum, og mundi eins
haganlega fyrirkomiö með því aö
skatt, og væri slíkt ekki skattlagn- skipa sjerstakan eftirlitsmann, eins
ing, heldur eignanám.
Jón Þorláksson.
og víða væri siður erlendis, þar sem
bankaráðsskipulagið væri aftur áj
rnóti að missa þar fylgi manna. —j
Frv. var svo vísað til 2. umr. — Síð-'
asta málið var um áfengissjóð, og
er þar gert ráð fyrir því, að sjóð
skuli stofna til að vinna á móti á-
fengisbölinn á Islandi, meö 20%, af
því fje, sem landssjóöi áskotnast ár-
lega fyrir áfengi. Sjóður þessi nefn-
ist áfengissjóður. Stjóm áfengis-
sjóösins má verja af árlegum tekj-
úiíi ‘hans til bindindisstarfsemi,
hverju nafni sem nefnist, til fýrir-
lestra og ritgerða um áfengismálið,
til rannsókna á erlendri áfengislög-
gjöf, til að undirbúa endurbætur á
íslensku áfengislöggjöfinni, til að
lkkna ofdrykkjumenn og koma á
fót heppilegu sjúkraskýli og hvíldar
hæli fyrir þá, — Frv. var vísað til
2. umr.
Þingmannaf jölgun.
I Nd. voru 11 mál á dagskrá 24.
mars og lukust 10 ljettilega umræðu
lítið. og er það sjald.gæft í deilcl-
inni. 1. var um skiftimynt úr eyr-
nikkel, og var afgreitt sem lög frá
alþingi. 2. var um nýja bankann, og
urðu um það nokkrar umræður, og
talaði Jón Baldv. með, og enginn á
móti frv.; en því var þá vísaö til 2.
umr. og nefndár með 19 samhlj.
atkv. 3 var um tekju- og eignaskatt-
inn, sem nú var aftur kominn frá
Ed. Hafði frv. þar tekiö þeim breyt
ingum, að því var bætt við, að leyft
væri að draga frá til skattsins, líka
tekju- og eignaskattinn, ank útsvars
ins. Arnars var skattstiginn sjálfnr
óbreyttur, eins og áður hefir verið
sagt frá honum hjer í þingtíðind-
unum. Á móti frv. talaði nú Þór.
Jónsson og lauk umr. svo, að frv.
var samþ. óbreytt, eins og það kom
fr'á Ed. með 13 :8 a+lcv. Næst var
rætt umvegalagabreytingu, herpi-
nótaveiði, fasteignaskatt og einka-
sölu á áfengi, og var öllu vísað á-
fram umræöulítið. —- Síðan var rætt
frv. Jóns Bald. um einkasölu á salt-
fiski, sem áöur er sagt. frá, og var
það felt frá 2. umr. með 14 : 9 atkv.
Að síðnstu var svo rætt um þing-
mannafjölgun fyrir Reykjavík, þar
sem þingmenn bæjarins höfðu stung
iö upp á því, að þeim yrði fjölgað
upp í 7, og einnig um frv. frá Ein-
ari Þorgilssyni og Jóni Bald. um
sjerstakan þingmann fyrir Hafnar-
fjörð, sem nú væri næstfólksflesti
Itaupstaður landsins. Bæði þessi frv.
voru feld frá 2. umr. með miklum
atkvæðamun.
!P.
Göturnar og innanbæjar.
Reykjavík og >jóðin.
(Frh. af laugard. ritgerðinni).
Reykjavík er perla, sem bæði
íslendingar og fjöldi xitlendinga
úalda að í sjer beri lítið verð-
mæti. —
— Eins. og' nú standa sakir,
er Reykjavík að ' ummáli hæfi-
lega stór bær, sem íslensk stór-
borg, til þess að fullnægja þjóð-
armetnaðinum sem leynist hjex' og
þar. Rvík er að mestu leyti bygð
upp af einstaklingsþörf í það
og það skiftið og hefir breiðst
út á stuttum tíma af sömu ástæð-
um og þessvegria eru flest hús-
iu lítil, og oftast með millibili.
Það er sveitarúskapar-tilfinningin
að ráða yfir landsspildu og ver-
menska þess, sem sjóinn sækir að
eiga naustið. Þessi eignarrjettar-
tilfinning mannsins, virðist vera
frumlögmál tilyeru hans hjer og
eftir þessu lÖgmáli er byggingar
stíll Reykjavíkur lagður í orðs-
ins einföldustu merkingu, því list-
ræni stílsins vantar tilfinnanlega
nema á stöku stað, í hinum nýrri
íburðarmeiri sjereignum, sem eru
tiltölulega fáar, og svo auðvitað