Morgunblaðið - 05.01.1918, Side 2

Morgunblaðið - 05.01.1918, Side 2
2 MORGUNBLAÐIÐ Jarðaríör minnar elskuðu eigin- konu, Theódínu Þorsteinsdóttur, fer fram frá heimili okkar, Njálsgötu 62, og hefst með húskveðju kl. 11V2 á mánudaginn, 7. janúar. Jón Þórðarson^ Væri það ekki sama og lofa honum að deyja drotni sínum, fyrir augum höfuðstaðarbúa? Nei, eg veit að það er ekki mein- ingin, heldur stafar þetta af hugsun- arleysi þeirra, er með hafnarmálin fara. En það má ekki eiga sér stað lengur. Það þarf — og það pegar í stað — að setja upp staura á garðana með lengst 200—500 stikna milli bili, sem björgunaráhöld hengju á,' svo sem bjarghringur með tang í, krókstjaki og stigi, sem fljótlega væri hægt að grípa til, ef maður dytti í sjóinn af görðunum. Sama þyrfti á uppfyllinguna og bryggjurnar. Ef vel væri þyrfti að koma annars- vegar á garðana og á hiiðarnar á uppfyllingunni steinstólpar, er keðja væri strengd á milli. Steinar þessir þyrftu ekki að vera hærri en rúml. 1 fet. Væri það ekki vel til fallin dýrtíðarvinna fyrir steinsmiði að búa til þessa steinstólpa nú í atvinnu- leysinu ? Eg veit að margt þarf að gera við höfnina, áður en hún er fullgerð, er tími og efni leyfa, en þetta polir enga bið. Vil eg því biðja þá menn er yfir hafnarmálum ráða, að athuga þetta vel og gera eitthvað í þessu, áður en sjys vill til. Mannslífin eru ofdýr til að missa þau fyrir handvömm eða hugsunar- leysi, og grunur minn er sá, að nóg verði við fólk að gera um það er þessari heimsstyrjöid lýkur, þó að helst til mikið virðist af því nú sem stendur. Þorgr. Sveinsson. Friðarhorfur. Það gaus upp sá kvittur hér í bænum í fyrradag, að hafnbannið væri upphafið. Enginn vissi hvaðan sagan kom, en hún flaug eins og eldur í sinu um alt. _ ’ Hafnbannið upphafið! Það var sú stærsta fregn er hingað hafði bor- ist langa lengi. Hvert mannsbarn skildi það, að væri þessi fregn sönn, þá mundi friður í nánd. Hafnbannið er bitrasta vopnið í viðureigninni milli Þjóðverja og Breta — þeirra þjóðanna, sem mestu ráða um það, hve lengi ófriðnum er haldið áfram. Og það vopn leggur hvorug þjóðin niður nema því að eins að hin geri það llka og það gera þær eigi fyr en til sátta dregur. Þannig byrjaði þá nýja árið hér í Reykjavik, með von um það, að friður væri í nánd. Því miður reynd- ist fregnin ósönn. Nýja árið færði ný vonbrigði, og þau ef til vill til- finnanlegri en nokkur hinna mörgu vonbrigða ársins sem leið. En þó ber eigi að örvænta. Mað- ur getur enn vonað að þetta nýja ár færi heiminum þann frið, er all- ar þjóðir þrá, bæði hlutleysingjar og hernaðarþjóðir. Og skulum vér þá athuga hverjar likur eru til þess, að sú von geti ræzt. Það er þi fyrst að Maximalistar í Rússlandi eru einráðnir í því að semja frið. Og annað verður eigi séð, en að þeir hafi svo töglin og hagldirnar f höndum sér, að þeir geti komið þar fram fyrir hönd rússnesku þjóðarinnar. Þeir hafa birt friðarskilmála sína og Miðríkin hafa svarað. Fregnirnar sem hingað berast eru auðvitað óljósar, en þó vitum við svo mikið, að Miðríkin hafa boðist til þess að láta af hönd- um öll þau lönd, er þau hafa tekið af Rússum og falla frá öllum kröf- um um hemaðarskaðabætur. Þetta er stórt spor í áttina til alþjóðasam- komulags. Fyrst Miðrikin viJja skila aftur löndum sem þau hafa tekið að austan, þá eru líkur til þess, að þau muni eianig skila aftur Belgíu, Ser- biu, Montenegro og þeim sneiðum sem þau hafa á sínu valdi af Frakk- landi og Ítalíu. Þótt nú svo fari, að friðarsamn- ingar hefjist, þá er friður eigi kom- inn á þegar í stað. Því að það verð- ur ekkert áhlaupaverk, að gera friðar- samninga, þar sem flest ríki heims- ins $iga hér hlut að máli. Að vísu verða það stórveldin, höfðingjar heirpsins, sem mestu ráða, en gæta verður þó réttar hinna eigi að síð- ur, enda mun það verða eitt af aðal- skilyrðunum fyrir því að friður kom- ist á, að trygður sé sem bezt jéttur h.errar þjóðar, hvort sem hún er stór eða smá. Og friðarsamningarn- ir eiga að vera á þá lund, að upp rísi nýr heimur og að aldrei hefjist slikur hildarleikur framar. Til þess hafa menn hugsað sér að skipa al- þjóða-dómstól er skeri úr þeim deilu- málum, er þjóðirnar geta eigi jafn- að með sér sjálfar. En þá hafa menn jafnharðan rekið sig á þann agnúa, að þótt slíkur dómstóll fái úrskurðar- vald, þá vantar hann vald til þess að sjá um að úrskurðinum sé hlýtt. Það er eigi einhlítt að hafa hervald þar á bak við. Ef einhver þjóð þætt- ist órétti beitt og áliti sig hafa nóg hernaðarþrek til þess að bjóða öll- um heimi byrginn, þá mundi hún grípa tíl vopna og yrði þá seinni villan ef til vill verri hinni fyrri. En þá kemur sú tryggingin, að takmarka vigbúnað, og afnema hann smám saman með öllu. Og það virðist svo sem báðir málsaðiljar vilji fallast á þetta. Áð minsta kosti er samkomulags þar að vænta, og það er líka þýðingarmikið. Svo er þjóðernisskiftingin, — að löndum verði skift í álfunni sem réttast eftir því hvernir þjóðflokkar skiftast. Það verður sennilega erfið- asta verkið. En nokkur lausn í því máli er það, að láta fram fara þjóðar- atkvæði í löndunum og sézt þá hvernig skiítingin verður. Um þetta virðast þeir sáttir Þjóðverjar og Rússar. Mikið hefir það að segja, ef land- vinningastefnan er níður kveðin. Rússum hafði verið heitið Miklgarði og löndum þar í grend. Nú hafa þeir afsalað sér öllu þvi. Banda- menn hafa hvað eftir annað lýst því yfir, að Þjóðverjar skuli aldrei fá nýlendur sínar aftur. Nú segir L'oyd George fyrir skemstu, að bezt muni að láta þjóðaratkvæði i nýlendunum skera úr þvi, hverjum þær vilji lúta. Það er mikil tilslök- un. Vera má nú að þjóðirnar í Frakk- landi og Bretlandi þykist sjá það, að eldti sé eftir betra að bíða með að semja um frið. Benda þær fregn- ir til þess, að Lanskir jafnaðarmenn — sem nú mega sín all-rrikils — hafa heimtað það, að Frakkar birtu friðarskilmála sina, og að »Man- chester Guardian« hermir það, að bandamenn ætli »í alvöru* að ihuga friðarboð Þjóðverja. Þetta kemur einmitt á síðustu stundu, þegar það er sýnt að Rússar ætla að semja frið, hvað sem hinir gera. En þótt bandamenn þykist vissir um sigur, þá er þó sigurvonin langt framund- an, þegar Rússinn er úr sögunni. Það er eigi að eins, að Miðrikin losa mikinn her að austan, og þurfa ekkert að hugsa um að senda her- gögn þangað, heldur geta þau feng- ið frá Rússlandi allar þær vörur, er þau vanhagar helzt um — að minsta kosti nægan mat, og er þá alt hið --- 'M .. - — mikla strit og stríð bandamanna, með það að koma Þjóðverjum f sveltu, að engu orðið. Má því vera, að stjórnum þeirra ói við ábyrgð- inni sem fylgir þvi, að halda ófriðn- um áfram, ef vera kynni að sam- eiginlegur grundvöllur fengist til þess að byggja frið á. En það kemur margt fleira til greina heldur en tekið er fram i friðarsamningum Rússa og Þjóðverja. En að þjóðirnar geti sæzt, ef þær aðeins vilja talast við — um það þarf varla að efast. Þýzki stjórnmála- maðurinn Erzberger sagði í sumar, að það væri enginn efi á því að hann gæti komið á stað friðasimn- ingum, ef hann fengi að tala við einhvern af helztu stjórnmálamönn- nm Breta. Þetta hefir nú ef til vill verið tekið of djúpt í árinni. En það kom þó í ljós, þegar Bretsr og Þjóðverjar áttu fund með sér í sumar i Haag, að þeir geta orðið samtnála og alt farið vel með þeim — ef þeir bara vilja talast við. Síðan þessi grein vaf rituð —- hún hefir orðið að biða vegna þrengsla — kemur skeyti það sem birt er hér í blaðinu í dag þar sem hermt err að Rússar hafi vísað friðarboðum Þlóðverja á bug. Fregn þessi kemur alveg að óvörnm, því að áður var komið skeyti um það að sérfriðar- samningarnir milli Rússa og Mið- ríkjanna mundu hefjast 4. janúar — í gær — ef bandamenn vildu eigi vera með. Bæjarstjórnarfundnr var haldinn í fyrrakvöld. — Borgar-- stjóri skýrði frá þvi, að sér hefði borist tilboð um leigu á Eiliða-ánum næsta sumar, 4000 kr. fyrir veiði- réttinn. Fasteignanefnd mælti með þvi að tilboðinu yrði tekið, en bæjar- stjórnin ákvað að fresta málinu og jafnframt láta auglýsa eftir tilboðum i leigu á Elliða-ánum næstkomandi sumar. Var það tiliaga Sveins Björnssonar. Halldór Danielsson yfirdómari hafði kvartað við bæjarstjórnina yfir þvi, að gamli kirkjugarðurinn hefði síðustu árin verið talinn leiguland. Bæjarstjórnin ákvað að setja garðinn á skrá yfir erfðafestulönd. Bæjargjaldkerafrumvarpið var til 3. umræðu. Voru komnar fram nokkrar breytingartillögur. Stóðu umræður til kl. ii1/* og var þá málinu visað til framhalds 3. um-' ræðu og atkvæðagreiðslu á auka- fundi, er væntanlega verður hald- inn í næstu viku. Samþyktar voru um 30 nýjar brunabótavirðingar á húsum. ti PAGBok f Kvoikt á Ijóskerum hjóla og h1*" reiða kl. S1/^. ----------------- ■ fréttum í blöðum höfuðstaðarins, ef höfnin er látin björgunartækjalaus, eios og hún er nú. Eða hafið þið hugsað ykkur nokkur ráð, að bjarga manni, ef hann dytti ofan af görð- unum eða uppfyllingunni ? Hvað ætti að grípa til taks? í Örfirisey finst ekkert er að liði gæti komið. Vörugeymsluhúsin flest lokuð og óvíst að þar fyndist nokkuð. Allir bátar sem á landi eru, eru áralausir. Það yrði vist ekkert annað ráð snjallara, sem nú er hægt að nota, en það, sem vélstjórinn notaði i haust, er maðurinn skolaðist inn af Grandagarðinum. Hann fór sjálfur niður með garðinum, hélt sér í stein- ana og rétti honum annan fótinn á sér. Þetta hjálpaði nú i það sinni af því að maðurinn var alveg við garðinn. En það er ekki víst að allir séu svo snarráðir og svo er mannsfótur æði stutt björgunartaug. Nú fer vetrarvertiðin. í hÖDd. Það er farið að aukast líf á höfninni. Ef skipin standa nokkuð við eftir að búið er að ferma eða afferma þau, verða þau að binda sig föst í Örfir’s- eyjargarðinn, svo að þau séu ekki fyrir á höfniuni. Menn verða þá að nota garðana til að ganga frá og að skipi. Getur þá ekki altaf viljað til að maður hrökkvi út eða inn af garðinum, ekki betur en um þá er búið ? Hvernig á þá að bjarga honum? Segja honum að biða, þangað til menn ná í eitthvað einhversstaðar.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.