Vísir - 24.07.1951, Blaðsíða 4

4
V 1 S I R
Þriðjudaginn 24. júlí 1951
DA6BLAi> >
RitatjOrax: Kristjáu Guðlaugsson. Gersteinn Pálasou
Skrifstofa Austurstrætl 7.
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN ViSIR H.E.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1 K6(i (fimm linur).
Lausasala 75 aurar,
Félagsprentsmiðjan huf.
„Snobbið” íyrir fátæktinni.
lt frá siðaskiftuni hafa Islendingar búið við óviðunandi
lnisakost, þannig, að segja má, að sú kynslóð cin, sem
nú er ofar moldu hafi reist sér sæmilegar vistarverur. Van-
kunnátta stóð þjóðinni lengi vel fyrir þrifum í þessu efni,
en. nú höfum við eignast ágæta stétt iðnaðarmanna og
höfum auk ])ess oðla/.t þá reynslu við Ityggingar, sem nauð-
synleg er til þess, að byggt verði varanlega og til frambúð-
ar. Gera má ráð fyrir, að sú verði raunin hér sem í öðrum
iöndum, að venjuleg íhúðarhús ])yki ekki henta nema
iveimur eða þremur næstu kynslóðum, með því að kröfur
hafa þá brcytzt og hið aldna verður að þoka fyrir hinu
nýja. En þar við er þó að athuga, að þeim mun ómcrkilegri
byggingar, scm nútíminn reisir, þeim mun skemmri aldur
verður þeim ætlaður, og er ])á miklu fé á glæ kastað.
Hér á landi lifa tvcir, cf ekki þrír stjórnmálaflokkar á
þvi að „snobba“ fyrir fátæktinni. Reisi einhver sér hús
með menningarbragði, hefir þótt góður siður að stimpla
hann sem auðkýfing og broddborgara og birta myndir í
bJöðunum af þessu risavaxna fyrirtæki. „Snol)l)ið“ fyrir
Játæktinni hefir jafnvel gengið svo langt, að mcð laga-
setningu, reglugerðum og allskyns auglýsingum opinberra
nefnda, hefir mönnum verið bannað að hyggja sér stærri
íbúð, en sem nemur eitt hundráð og þrjátíu fermctrum að
flatarmáli. Af því leiðir, að margar byggingarlóðir inni í
bænum verða að liggja ónotaðar, með því að stærð þeirra
leyfir myndarlegar byggingar, og yrðu lóðirnar ónýttar
mcð öllu, ef smáhýsi yrði á þeim reist.
Stjórnmálaílokkar þeir, sem að ofan greinir vaða i
þeirri sálfræðiJegu villu, að íslenzkur almenningur kunni
ckki að liugsa slórt og vilji veg sinn sem minnstan og að-
])úð sína sem versta. Sanni nær mun vera, að almenningur
hafi nú öðlast þann skilning, að það er engum manni
ernán að í)yggja þokkalega yfir sig og sína, þannig að
ælla megi einnig, að byggingin geli orðið til framl)úðar.
4 iklegt er, að flestar þær smábyggingar, sem nú eru rcist-
ar, verði að víkja fyrr cn varir, vegna breyttra viðliorfa
komandi kynslóða, eða að þeim verði breytt og við þær
eftir því sem henta þykir. Reynslan sannar hins-
vcgar, að allar breytingar á gömlum byggingum eru til-
tölulega miklu dýrari en nýbyggingar frá grunni. 1 þessu
samhandi má ])ess minnast, að ofarlega i Þingholtunum
voru byggð allmörg smáhýsi i fyrra stríði. Þau standa eim-
þá sem gott sýnishorn þess, hvernig á ekki að hyggja.
Menn liafa gumað nokkuð af þeim „luxus“, sem sé
í ýmsum nýbyggingum hæjarins, einkum þeir, sem hafa
Kaupið skuldabréf
Elliheimilisins.
Búið i haginn fyrir gamla
fólkið.
„Það er dýrt að bvggja“,
sagði gamli maðurinn, sem
var að kaupa af mér nokkur
skuldabréf i láni þvi, sem
stofnunin hefir tekið til
greiðslu á byggingarkostnaði
viðbyggingarinnar, sem nú
stcndur yfir. — Já, það er
satt, dýrt er að byggja — en
nauðsynlegt er það og þá ekki
sízt yfir sjúkt og gamalt fólk.
Það vai’ vegna þessarar nauð-
synjar að ráðist var i við-
bygginguna, enda þótt vitað
vieri, að við ýmsa örðugleika
væri að etja á mörgum svið-
um.
Borgarstjóri og hæjar-
stjórn Reylcjavíkur hafa enn
á ný sýnt skilning sinn á
þessu mikilvæga máli og lagt
fram fé til byggingarfram-
lcvæmdanna, en samt sem áð-
ur þarf meira fé og þess
vegna þótti mér vænt um að
gamli maðurinn skyldi kaupa
nokkur skuldabréf.
Það var þó ekki aðeins
vegna peninganna, heldur
ckki síður vegna þeirra orða,
sem liann lét falla um leið. —
„Yið erum hálfáttræð svst-
kynin, og við cigum ekkert
innhlaup neinstaðar — það
getur verið að við þiirfum að
leita liingað — eins og svo
margir aðrir, en hér vildum
við helzt vera siðustu ævi-
árin“. Já, þannig er það. Það
þurfa margir að lcita hingað
og það er ekki neitt gaman
að þurfa sifellt að vera að
neila gömlu lasburða fólki
um vistpláss. Örðugleikar
gamla fólksins eru miklir á
þessu sviði, öryggisleysið i ^
ellinni er því mörgu óbæri-(
legt. — Hún býr enn á efsta
lofti i timburhúsi — og hún
er eldhrædd. Það er þröngur
bakstigi upp á háaloftið og
þarna liggur liún ein mestan
hluta sólarhringsins. Sohur
hennar vinnur úti. Hann býr
til morgunmatinn, hádegis-
verðinn sér kunningjakona
um, og svo á lcvöldin kemur
sonur hennar heim aftur og
sér um kvöldverðinn. Hún er
veilc — á sjúkrahúsi er ekk-
ert pláss fyrir hana, — líklega
of gömul. — Og hún er að
bíða eftir vistplássi hér —
og þeir eru því íniður of
margir sem bíða eftir því.
Biðin verður mörgum of löng
— dánir áður. Gamli maður-
inn lagði sinn skerf fram lil
þess að biðin eftir vistplássi
hér yrði styttri fvrir '20—30
af þessu gamla lasburða fólki.
Grein þessi cr ckki skrifuð
til þess að biðja um neina
ölmusu, við höfum ekki árum
saman beðið um neitt fé til
starfrækslu þessarar stofnun-
ar og munura vonandi ekld(
þurfa að gera. En hitt er eg^
að revna að gera með þessari
grein, að vekja athygli les-
andans á þvi, að skuldabréfin
eru ennþá mörg óseld og að^
það er nauðsynlegt að selja
þau til þess að koma viðbygg-1
ingu Elliheimilisins upp. Það^
eru ekki allir hálfáttræðir ein-
stæðingar, sem lesa þessa j
grein — vonandi liafið þið
sama skilning á þessu máli
og gamli maðúrinn. Ellin
kemur hægt og hægt vfir okk-
ur flest. — Við gleymum þvi
of oft — ella myndum við
hugsa betur um gamla fólkið
og búa um leið með því betur
í liaginn fyrir okkur sjálf.
Skuldabréfin kosta 1000 lcr„
vexlir eru 6%, lánstíminn 20
ár, trygging með veði i bvgg-
ingu Elliheimilisins. Þetta
eru lánskjörin. En hitt er þó
miklu meira um vert. —- Með
því að kaupa þessi skuldabréf
liafið þér lagt fram yðar skerf
til þess að liægt verði að veita
fleiri sjúkum og lasburða
húsaskjól og hjúkrun. Með
því hafið þér unnið góðverk.
14. júlí 1951.
Gísli Sigurbjörnsson.
Nýr vélbátur
til Eyja.
Fréttaritara Vísis.
Vestmannaeyjum, 21. júlí.
Fyrir skömmu kom liingað
til Eyja vélbáturinn Sigur-
fari VE 138.
Bátur þessi er keyptur í
Danmörku af þeim Einari
Sigurjónssyni og Öskari Ól-
afssyni, útgerðarmönnum hér
í hæ. Bátui’inn er 7 ára,
traustbyggður og vel með
fárinn, 47 smál. að stærð með
150 hestafla Grenaa-vél.
Grenaa-bátavélin er, enn
sem komið er, lítið þekkt
hér á landi, en er ein algeng-
asta bátavélin, t.d. í Esbjerg
og i Noregi nokkuð algeng.
Þeir útvegsmenn og vélstjór-
ar, sem skoðað liafa vél þessa,
telja hana tvimælalaust eiga
erindi til íslenzka bátaflotans.
Forstjórar Grenaamolor-
fabrik leiðbeindu um kaupin
á bátnum.
Páll Þorbjörnsson skipstj.
sigldi bátnum til landsins.
Jakob.
ftmakútiH
GARÐUH
Garðastrietí 2 — Sím! 73*»
BEBGMAL
viljað slá sig til riddara úti um sveitir landsins á hinu poli-
iíska sviði. Sannleikurinn cr þó sá, að flesf íbúðarhús inega
teljast íburðarlaus með öllu og eru einföld að gcrð ytra
sem innra. Mætti það helzt að þeim finna, að hyggingarnar
séu of látlausar og innbyrðis likar, þannig að lieil bæjar-
hverfi verði sviplítil af þeiin sökum. En allur áróðurinn um
óhófið og „luxusinn" virðist einna frekast benda til þess,
að þeir menn sem mest af slíku guma, vilji lielzt, að al-
menningm- sætti sig við braggahverfi til íbúðar, eða ein-
hvérjar álíka vistarverur, en einkcnnileg væri þjóðin þá,
eí slíkir „brautryðjendur“ ættu sér mikla framtíð.
Vert er að geta þess, að ráfldir hafa heyrzt um, að skóla-
byggingar þær, sem hér hafa risið upp á síðustu árum,
væru of stórar og íhurðarmiklar, enda hæri að hafa þær
ílciri cn smærri. Sé byggt fyrir augnahlikið, kann þetta að
gcta staðizt, en virði miðað við framtíðina, er þetta fá-
sinna. Yfirlcitt ættu menn, scm um byggingarmálin ræða,
að forðast að gera þjóð sína minni og lágkúrulegri. Slíkt
nöldur gat átt við fyrir citt hundrað árum eða jafnvel
hálfri öld, en sú kynslóð, sem nú er að vaxa upp, gerir aðr-
ar kröfur og meiri en þá voru gerðar. Því er vakið máls
á þessu, að ekki alls fyrir löngu birtist grein í víðlesnu
blaði um misfellurnar i byggingarmálum Reykjavíkur,
liluð af manni, sem lítt eða ekki hefir við byggingarmál
fengist. Veilur i greininni voru margar, en einn var tilgang-
úrinn, að slá sig til riddara og „snobba“ fyrir fátæktinni.
Það voru orð að sönnu, sem
utanríkismálaráðherra mælti
um daginn, er ríkisstjórnin
hafði boð inni fyrir frjáls-
íþrótta- og knattspyrnumenn
okkar, að sigrar þeirra væru
landinu hin ágætasta land-
kynning. Vafalaust mun ár-
ið 1951 verða talið með
merkisárum í sögu íslenzkr-
ar íþóttasögu, er fram líða
stundir og sú saga verður
skráð.
*
Það var því ekki nenia eöli-
legt, aS fjölínennt væri á
íþróttavellinum s. 1. föstudag
og laugardag', l)æöi til þess að
sjá liina snjöllu, bandarisku
garpa, en ekki síður til þess að
sjá okkar eig'in menn, sem ný-
lega gerðu garöinn frægan í
Oslo. En því veröur ekki neita'S,
aö flestir munu hafa oröiö fyrir
verulegum vonbrigöum, e. t. v.
ekki vegna þess, að þar hafi
ekki náözt neinn sérstakur ár-
angur, þegar f.rá er taliö met
Arnar Clausens, 800 m. hlaup
Guömundar Lárussonar o^
kúluvarp Husebys, lieldur,
vegna .þess, hve skammarlega
var mætt í sumum greirium
mótsins. Þaö nær til dæmis ekki
nokkurri átt, aS ekki taki nema
einn íslendingúr þátt í 200 m.
hlaup'i á slíku móti, þegar þess
er gætt, aö Islendingar eru
tald.it mestú spretthlauparar
Noröurlanda.
*
Ásmundur Bjarnason sýndi
liinn rétta íþróttaanda, hinn
eina og sjálfsagða, er hann
hljóp einn á móti sprett-
hlaupagarpinum McKenley,
en „hvar voru liinir níu?“
Verulegur hluti áhorfenda
kom einmitt suður á völl til
þess að sjá okkar ágætu
menn í þessari grein, en verða
svo að horfa á aðeins tvo
reyna með sér. Þetta er ekki
hægt.
' *
Oft hefir manni furidizt, aö
margir íslenzkir frjálsíþrótta-
menn séu tregir til þess að
keppa neináþeir séu alveg sér-
staklega „vel upplagöir" eöa
hafi mikla sígurmöguleika.
Annars vili brenna viö, að
„gömul meiösl“, „tognanir“ eða
eitthvað slíkt sé á ferðinm.
Óbreyttir áhorfendur, sem
kaupa sig inn á völlinn dýrum
clómum, eiga oft erfitt með að
skilja þessi vanhöld. Stundum
eru fimm, sex menn skráöir til
leiks. Þó keppa stundum ekki
nema tveir. Eða boðhlaupssveit-
ir eru auglýstar, fjórar eða fleiri,
en þegar til á að taka, keppa
kannske ekki nema tvær og
stundmn er ein „drengjasveit",
til þess að hafa eins konar mála-
myndakeppni.
*
íslenzkir frjálsíþróttamenn
hafa vakið aðdáun utanlands
og innan, og eru alls góðs
maklegir. En það er með öllu
óþolandi, ef menn láta slíkt
stíga sér til höfuðs, sýna
einhverjar „prímadonnu-
kenjar“. Við kunnum alls
ekki að meta slíkt. Það er
mikill vandi að sigra, en það
er ef til vill enn meiri vandi
að kunna að tapa, en það
verðum við líka að geta gert
eins cg menn.------ ThS.