Jökull - 01.12.1994, Blaðsíða 64

um og kom upp safnmælum til mælinga á úrkomu.
Hann skráði snjóflóð og lengdarbreytingar á skrið-
jöklum landsins og vann að mælingum á þykkt Vatna-
jökuls og Mýrdalsjökuls með bergmálsmælingum.
Meðal jöklafræðinga um allan heim var Sigurjón
þekktur fyrir mælingar sínar á rennsli í jökulhlaupum
frá Grímsvötnum. Það er erfitt verk að mæla straum-
hraða, breidd og dýpi í jökulám sem flæmast yfir
sanda í síbreytilegum álum og ógemingur er að koma
fyrir stöðugum vatnshæðarmælum. Eg tel mælingar
hans við þær aðstæður, áður en vegur og brýr komu
yfir Skeiðarársand, meðal mikilla afreka hans.
Ég kynntist Sigurjóni á skólaárum mínum þegar
hann réð mig í sumarvinnu til mælinga á vatnsrennsli
og aurburði í upptakakvíslum Þjórsár. Hann fór með
mér í fyrstu mælingaferðina til þess að kenna mér til
verka. Það var lærdómsríkur skóli. Ég fetaði mig yfir
jökulár uns ég flaut í vöðlunum niður á næstu grynn-
ingar og sundkappinn Sigurjón fylgdist með á árbakk-
anum. Mat stýfðum við úr hnefa á göngu milli kvísl-
anna. Þegar leið að kveldi fór mér að verða hugsað til
næturstaðar og hafði loks orð á því. Við sofum hér
sagði Sigurjón og benti yfir Þjórsárverin og sumar-
nóttina. Það var farið að rigna, við vorum tjaldlausir
og án svefnpoka. - Síðan urðum við Sigurjón starfs-
félagar, hvor á sinni stofnun og unnum saman að
jöklarannsóknum, einkum jökulhlaupum, og að fél-
agsmálum Jöklarannsóknafélags Islands. Hann
reyndist mér alltaf hollur vinur og sýndi starfi mínu
mikinn áhuga. Hvort tveggja var mér mikils virði.
Sigurjón vandaði til allra verka, kannaði alla
málavöxtu áður en hann hófst handa og hlustaði vel á
hvert orð þegar hann var kallaður til ráðuneytis. Hann
sagði fátt annað en já og kinkaði kolli meðan hann var
að átta sig, en brosti síðan og hló þegar honum varð
ljóst hvað gera skyldi, reis upp og ljómaði af tilhlökk-
un um að takast á. Kappið og þrekið var óskaplegt.
Hann stakk sér til sunds og kafaði eftir mælitækjum
sem fallið höfðu til botns í straumvötnum, hlóð sleitu-
laust stórgrýti í undirstöður að mælistöðum, lagði nótt
við dag til þess að koma út skýrslum um mælingar
sínar, unni sér ekki hvíldar né matar fyrr en verki var
lokið. Afköstin voru feykileg. Jafnframt var hann ein-
stakt snyrtimenni. Hann gekk svo vel frá mælistöðv-
um sínum að fólk trúir því að þær hafi alltaf staðið við
árnar, risið upp úr grasinu og síðan verið málaðar.
Hann unni náttúru landsins og virti hana.
Sigurjón hafði alla tíð mikinn áhuga á að kryfja
mál til mergjar og fræða þjóðina um vatnafar; kenna
henni að lesa vatnafræðigögn og ræða um þau á
íslensku. Málrækt var honum mjög hugleikin. Hann
hafði bæði einlægan áhuga á vísindum og kennslu og
kemur það vel fram í umfangsmiklum ritstörfum
hans. Hann leit á það sem tilgang ævistarfs síns að
leggja grundvöll að því að þjóðin eignaðist, er tímar
liðu, traust heildaryfirlit yfir vatnafar alls landsins.
Sigurjón vann mikið starf fyrir Jöklarannsókna-
félag íslands og var þar heiðursfélagi. Hann var gjald-
keri frá stofnun þess þar til hann tók við formennsku
að Sigurði Þórarinssyni látnum. Fyrir það starf
þökkum við félagamir honum og vottum aðstandend-
um hans samúð okkar við fráfall hans.
Helgi Bjömsson
Sigurjón Rist
Minning
Sigurjón Rist fæddist á Akureyri 29. ágúst 1917.
Foreldrar hans voru hjónin Margrét Sigurjónsdóttir
(1888 - 1921) og Lárus J. Rist, fimleikakennari og
kunnur íþróttafrömuður (1879 - 1964). Föður-
foreldrar hans voru hjónin Ingibjörg Jakobsdóttir,
ljósmóðir (1852 - 1882) og Jóhann Pétur Jakob Rist,
bóndi í Hvammi í Hvalfirði og síðar í Botni í Eyjafirði
(1853 - 1934), en móðurforeldrar hjónin Anna Þor-
kelsdóttir (1863 - 1922) og Sigurjón Bergvinsson,
bóndi á Sörlastöðum í Fnjóskadal, Flatartungu og
Glæsibæ í Skagafirði og síðast í Brown í Manitoba,
Kanada (1848 - 1934). Sigurjón lést í Reykjavík hinn
15. okt. 1994.
Sigurjón ólst upp í foreldrahúsum til ársins 1922,
en móðir hans lést síðla árs 1921. Var hann þá tekinn í
fóstur af hjónunum Jónínu Rannveigu Sigurjónsdótt-
ur og Sigtryggi Jóhannessyni bónda á Torfum í
Hrafnagilshreppi í Eyjafirði. Þar átti hann gott atlæti
62
JÖKULL, No. 44