Morgunblaðið - 04.08.2004, Blaðsíða 19

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 2004 19
S
kórnir sem við göngum
eða hlaupum á mynda
undirstöðuna í tilveru
okkar. Góður skóbún-
aður getur því skipt
sköpum vilji fólk veita stoðkerfi og
vöðvabyggingu líkamans þá und-
irstöðu sem nauðsynleg er. Á síð-
ustu árum hefur þróun á skóbún-
aði sem veitir góðan stuðning
fleygt fram og hafa stærstu stökkin
verið tekin í þróun á hlaupaskóm. Þeir sem eru
að hefja hlaupþjálfun eða stunda skokk reglu-
lega þurfa sérstaklega að huga að góðum
skóm, en þar getur verið úr vöndu að ráða því
úrvalið er mikið.
Lýður Skarphéðinsson íþróttafræðingur
hefur sérhæft sig í því er lýtur að skóbúnaði og
líkamsburði, en hann starfar sem ráðgjafi við
göngu- og hlaupagreiningu hjá Össuri hf.
Hann segir mikla þekkingu lagða í það að
hanna hlaupaskó en talsvert vanti upp á að
þekkingin skili sér til neytandans. „Hjá stóru
íþróttaskóframleiðendunum starfar mjög öfl-
ugt lið lækna, sjúkraþjálfara, íþrótta-
fræðinga og tæknimanna við að
hanna skó með ákveðnar og oft
mjög nákvæmar þarfir í huga.
Þannig er mikil þekking lögð í
gerð skóbúnaðarins en það vantar
hins vegar oft að þessi fagþekking skili
sér alla leið til kaupandans. Þess vegna er
það ákaflega mikilvægt að íþrótta- og skó-
vöruverslanir leggi áherslu á að afla sér upp-
lýsinga um það hvaða skógerðir henta hverj-
um, og þjálfi starfsfólk sitt í að veita góða
ráðgjöf.“
Hjá Össuri er hægt að fá greiningu á nið-
urstigi, álagi frá hnjám og mjöðmum, skekkj-
um í fótum og ráðgjöf um hentugan skóbúnað,
innlegg og fleira. Lýður segir að það sé mjög
ráðlegt fyrir fólk að leita eftir slíkri ráðgjöf, en
einnig geti fólk skoðað sjálft, t.d. hvernig það
slítur skóm. „Eðlilegt niðurstig liggur utan- og
aftanvert á hælinn og inn á við fram á stóra tá-
bergsliðinn. Þeir sem rúlla fætinum ýmist út á
jarkann eða lengra inn á við ættu að huga að
skóm sem styðja við niðurstigið.“
Mismunandi niðurstig
Það er mikilvægt að viðskiptavinurinn viti
hvernig skóm hann eigi að leita eftir, og bendir
Lýður á að þar sé fyrst og fremst úr þremur
flokkum að velja. „Hlaupaskór eru hannaðir í
þremur meginflokkum, sem styðja við mis-
munandi fótlag og niðurstig. Þetta eru í fyrsta
lagi svokallaðir innanfótarstyrktir skór, þ.e.
skór sem eru mikið styrktir að innanverðu og
henta fólki með mikla líkamsþyngd eða ilsig.
Andstæðan við þetta eru skór sem hannaðir
eru til að taka við álagi út á jarkann, og eru
styrktir að utanverðu. Þessir skór henta þeim
sem eru hjólbeinóttir eða með háan iljaboga
sem veldur því að fóturinn leggst ögn út á við.
Þriðja gerðin af skóm hentar þeim sem eru
mitt á milli þessara andstæðu tilhneiginga í
niðurstigi. Þessir skór gefa bæði stöðugleika
og mýkt og fellur stærstur hluti fólks í þennan
flokk.“
Lýður segir að byrjendur ættu fremur að
horfa í gæðin en verðið þegar fest eru kaup á
hlaupaskóm. „Þeir sem eru að byrja að hlaupa
þurfa að vera í öflugustu skónum. Fyrstu
skórnir eiga í raun að hjálpa fólki að byggja
upp styrk í beinum, vöðum og liðum. Fólk hef-
ur auðvitað tilhneigingu til þess að kaupa sér
ódýra skó til að byrja með, því það ætlar að
„sjá til“ hvort eitthvað verði úr hlaupinu. En ef
fólk leggur af stað í óhentugum skóbúnaði, er
líklegra að það finni til óþægilegra verkja í
skrokknum, og hætti við áformin. Fyrstu
skórnir mega heldur ekki vera of léttir, því ef
létta á skó, verður að taka eitthvað úr þeim af
nauðsynlegum stuðningsbúnaði og högg-
dempun. Allir alvöru æfingaskór eru á bilinu
360–400 grömm. Ef skórnir eru orðnir léttari
eru það einfaldlega skór sem gerðir eru fyrir
styttri vegalengdir, hafa minni endingu og
ekki eins góðan stuðningsbúnað. Léttustu
skórnir eru aðeins ætlaðir þaulvönum mara-
þonhlaupurum sem hafa byggt upp mikinn
styrk.“
„Skelfilegur“ skóbúnaður
Lýður er að lokum spurður hvort mikilvægt
sé að huga að þessum þáttum þegar fólk velur
sér skó til daglegra nota. „Ef starf fólks kallar
á miklar stöður eða göngur ætti það tvímæla-
laust að leggja sig eftir því að vera á góðum
skóm, helst góðum æfingaskóm með stuðn-
ingsbúnaði. Það er auðvitað allur gangur á því
hvernig fólk er búið hvað þetta varðar. Ég fæ
til dæmis oft ungar stúlkur til mín í göngu-
greiningu sem eru kannski með verki í vöðvum
og stoðkerfinu, og hafa þá verið að ganga allan
daginn á þessum háhæluðu og támjóu skóm
sem eru í tísku. Það sorglegasta er að ég get
stundum lítið gert fyrir þessar stúlkur því þær
hafa oft ekki um annað að velja en að vera á
hælunum ef þær t.d. starfa í tískuvöruversl-
unum eða í öðru umhverfi þar sem tískukröf-
urnar eru miklar. Þetta er í raun alveg skelfi-
legur skóbúnaður því það sem skór eiga að
hafa til að bera er það að vera eins og fóturinn
sjálfur í laginu og sólinn þarf bæði að styðja
við fótinn og gefa eftir þegar stigið er frá hæl
fram í táberg. Staðreyndin er nefnilega sú að
maðurinn hefur gert allt umhverfi sitt hart og
gengur meira og minna á steypu, flísum, park-
eti og hertum iðnaðarmarmara sem er það al-
harðasta sem hægt er að finna. Helst vildi ég
sjá alla sem þurfa að hreyfa sig mikið í
vinnunni eða við heimilisstörf vera á góðum
íþróttaskóm til að búa vel að líkama sínum til
frambúðar. Þetta hefur verið að þróast í rétta
átt á heilbrigðisstofnunum en málin eru erf-
iðari viðfangs þar sem tískan ræður ríkjum,“
segir Lýður að lokum.

Á HLAUPUM | Hvernig á að velja góða skó?
Morgunblaðið/Árni Torfason
Lýður Skarphéðinsson: Veitir rágjöf um góðan skóbúnað til íþróttaiðkunar og í daglegu starfi.
Utanfótarstyrktir skór: Gráa svæðið á ut-
anverðum sólanum er styrkt til þess að taka á
móti álagi út á jarkann. Þessir skór eru
breiðari og öldudýpri en aðrir skór, og henta
þeim sem eru hjólbeinóttir eða með háa rist
og iljaboga. Fótur með þessu lagi er venju-
lega mjög stífur, þ.e. slaknar ekki að fullu við
niðurstig og við það kemur venjulega álag út
á jarkann. Stór höggdempandi púði er jafn-
framt hæl og tábergi í skónum sem styður við
háan iljaboga.
heida@mbl.is
Skór skipta máli
Innanfótarstyrktir skór: Þessir hlaupskór
eru spelkaðir til þess að styðja við þungann
sem leggst á innanverðan fótinn. Gráa svæðið
á sólanum er helmingi harðara en hvíta svæð-
ið í kring og spelka liggur yfir hælkappann.
Þessir skór eru hannaðir fyrir fólk með mikla
líkamsþyngd, og þá sem hafa skekkju í lík-
ambyggingu eða mikinn liðleika í ökklum,
sem veldur því að hællinn sígur inn við nið-
urstig.
1 4 4 4
w w w. g u l a l i n a n . i s
s: 894 3000 - 894 3005
Túnþökur
Ná úruþökur
Túnþökurúllur
únþökulagnir
Áratuga reynsla og þekking
Hekkklippur og
keðjusagir
www.slattuvel.com
Faxafeni 14 : Sími 5172010
Verð frá
5.900.-
Verð frá
14.900.-
Hellur
steinar
borðinu
skuluð þið þekkja þær
Á yfir-
HELLUR STEYPA RÖR MÚRVÖRUR EININGAR
Reykjavík: Malarhöf›a 10 - S. 540 6800
Hafnarfir›i: Hringhellu 2 - S. 540-6855
Selfossi: Hrísm‡ri 8 - S. 540 6881
www.steypustodin.is
Hellur og steinar fást einnig í
verslunum BYKO
GRÓÐUR & GARÐAR