Morgunblaðið - 15.09.1979, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. SEPTEMBER 1979
25
Konan lengst til vinstri lagði ai stað með manni sinum og 7 börnum á flóttamannabáti með 420 öðrum.
Fyrir þvi stóð fullorðna konan fyrir miðju i öftustu röð. Maðurinn dó á leiðinni og nú stendur unga konan
uppi með barnahópinn sinn og tengdamóður, (önnur frá vinstri) i flóttamannabúðunum á eyjunni Pulau
Bidon, þar sem fréttamaður Mbl. E.Pá. tók þessa mynd af þeim.
um í búðum á ströndinni, en
höfðu komið í flóttamannabúð-
irnar á Pulau Bidon fyrir fjórum
dögum. Og ég reyndist vera
fyrsta manneskjan, sem Mink
Chao gat raunverulega talað við,
sem spurði hana um hagi hennar
og sýndi henni samúð. Ahöfnin af
flóttamannabátnum hafði fengið
númer, en ekki komið að því að
skýrsla væri tekin af fólkinu.
Eftir nokkra stund hafði ég feng-
ið að heyra hvað angraði hana
mest.
Þau systkinin höfðu átt erfiðan
tíma á flóttanum. Voru tvo mán-
uði að flækjast á hafinu. Fengu
tvisvar sinnum óveður, sem
hrakti bátinn með 420 manns
innanborðs til baka, næstum að
ströndum Víet Nams aftur. Þau
lentu á óbyggðri eyju og voru þar
í nokkra daga. Þar voru pálma-
tré, sagði Mink Chau og leit
döpur í kring um sig í flótta-
mannabúðunum, þar sem búið er
að höggva upp nær hvert tré til
að nota í húsbyggingar og eldivið.
Eitt barnið dó. Og einn fullorð-
inn maður lést frá konu, 7 börn-
um og aldraðri móður. Ég hitti
ekkjuna þarna í búðunum með
hópinn sinn. Einnig konuna, sem
hafði skipulagt flóttann, rösklega
fullorðna konu, sem kom til að
vara ungu stúlkuna við að segja
of mikið við mig, virtist óttast að
hún færi að kvarta og koma þeim
e.t.v. í einhver vandræði. En unga
stúlkan lét það sem vind um eyru
þjóta. Sagði að ég væri frá
Islandi, sem væri hinum megin á
hnettinum.
Á leiðinni lenti báturinn í
höndum thailenskra sjóræningja,
sem rændu af flóttafólkinu öllu
verðmætu. — Ég átti skartgripi,
sem mamma lét okkur hafa til að
lifa á fyrst um sinn á nýja
staðnum. Nú er ég meira að segja
í lánsfötum, sagði hún. Einn
thailenski ræninginn glotti fram-
an í mig. Ég grét og grátbændi
hann um að gera mér ekki mein.
Hann hló og sagði að ég skyldi
koma með sér til Thailands. En
ég sagðist vera gift og eiga barn
— og hann fór. Þeir voru allir
með stórar sveðjur, en engar
byssur. Og ég held að þeir hafi
farið án þess að gera okkur mein,
af því að þeir fundu ránsfeng á
flóttafólkinu.
— Maður verður að borga
frelsið dýru verði, sagði þessi
unga stúlka svo, þegar ég var að
taka mynd af fjölskyldu látna
mannsins.
— Þetta er í fyrsta skipti sem
ég og bróðir minn vitum í raun
hvað er að vera hungraður og
þyrstur, sagði hún síðar í samtal-
inu. Hér í búðunum fáum við
mat. En ég er alla daga döpur.
Það er svo erfitt að vera kominn
upp á aðra. Við fórum af stað í
fylgd með vinum foreldra okkar.
Þau voru góð við okkur meðan við
áttum eitthvað, en eftir að ræn-
ingjarnir tóku allt, þá breyttust
þau. Við erum enn með þeim, en
þau láta okkur finna að við séum
byrði. Og ég veit ekki hve lengi
við getum verið þar. Vissir þú að
þegar maður á peninga, þá eru
allir elskulegir við mann, en
heldur ekki lengur?
— Svona er víst lífið. Ég vissi
það bara ekki. Við vorum alltaf
vernduð af ástúðlegum foreldrum
— og síðustu árin með móður
okkar. Ég á sjálfsagt eftir að
læra mikla lexíu.
Mink Chau kvaðst þó hafa
mestar áhyggjur af bróður sín-
um. Hann væri alltaf veikur.
Læknirinn á spítalanum hefði
bara gefið honum pillur, en ekk-
ert rannsakað hann þegar þau
komu í búðirnar. Drengurinn var
fjarska veiklulegur og niðurdreg-
inn, læknirinn vafalaust séð að
magaveikin stafaði af taugaálag-
inu, eins og hjá svo mörgu flótta-
fólkinu.
— Getur þú sagt mér við hvern
ég get talað? spurði hún. Þú er
fyrsta almennilega manneskjan,
sem talar við mig, bætti hún við
afsakandi. Við þurfum að leysa
svo mörg vandamál. Ég skrifaði
Ky frænda í Ameríku í gær, og
bað hann um að senda okkur
peninga ef hann gæti. En ég ve't
ekki hvort þeir senda bréfið mitt
áfram. Hann er okkar eina von.
Ég sagði henni að ég gæti ekki
annað gert en að lofa að skrifa
Ky frá Islandi og segja honum af
þeim. Öryggislögregla Malasíu
hafði harðbannað mér að taka
bréf af flóttafólkinu, þegar ég
fékk leyfi tii að fara út í eyjuna,
og ég lofað því. En það er dapur-
legt að geta ekki svo mikið sem
tekið bréf af þeim mörgu, sem
reyndu að koma á mig bréfi.
— Heldurðu að við verðum að
vera hér lengi? spurði Nguyen
Cao Mink Chau og horfði á mig
stórum döprum augum.
Fáir eru þar skemur en 5
mánuði. En það sagði ég henni
ekki.
- E.Pá.
váljarbarometer
september 1979

S+VPK
48,1%
FP + C+ M
48,4%
Skoöanakönnun gerö í sept. ’79. Vinstri flokkarnir (S + VPK) hafa
minnihluta, 48,1% á móti 48,4% borgaralegu flokkanna.
yrðu fleiri kjarnorkuver sett í gang
fyrr en viðunandi lausn væri fundin
á geymslu úrgangsefnanna, sem
myndast í kjarnorkuverunum. Aö
þeirra dómi var sú lausn ekki fyrir
hendi þegar til stóö aö setja í gang
ný fullbyggö kjarnorkuver. Afleiö-
ingin varö sú aö Fálidin sagöi af
sér. Þetta ár, sem eftir var af
kjörtímabilinu, hefur Folkpartiet
. 'v • -ít '
'fn*
in og Bohman þrátta um
verlö í minnihlutastjórn og formaö-
ur þess flokks, Ola Ullsten, forsæt-
isráöherra.
Aöalmál síöustu kosninga var
eins og áöur er getiö orkuvanda-
máliö, en hitt stórmáliö var tillaga
sósíaldemókrata um launþega-
sjóöina (löntagarfonderna). Þeir
vilja skylda atvinnurekendur til aö
leggja hluta af veltunni í sjóö, sem
síöan gerir launþegum kleift aö
kaupa sig inn í fyrirtækin, og á
þann hátt veröa hluthafar. Tillagan
er nú til umræöu í þingskipaöri
nefnd. Á þetta, sem var aöal
hitamál sósíaldemókrata fyrir síö-
ustu kosningar, heyrist vart minnst
í dag.
í þessari kosningabaráttu er
orkuvandinn einnig ofarlega á
baugi. Eftir slysiö í vetur í kjarn-
orkuverinu í Harrisburg í Banda-
ríkjunum hefur fjöldi þeirra í Sví-
þjóö, sem eru mótfallnir kjarnorku,
aukist til muna. Flokkunum tókst
ekki aö marka stefnu varöandi
áframhaldandi rekstur og bygg-
ingu kjarnorkuveranna og sam-
þykktu því í vetur sem leiö aö hafa
þjóöaratkvæði um máiiö snemma
á næsta ári.
SKATT ADEILUR
Skattarnir eru eitt af stóru mál-
um kosninganna. Móderataflokk-
urinn er sá sem viröist hafa unniö
hvaö mest á. Formaöur hans,
Gösta Bohman, heidur því fram aö
sósíaldemókratar standi fyrir alltof
mikilli miöstýringu og skeröi þann-
ig athafnafrelsi einstaklingsins.
Margir Svíar eru þreyttir á háum
sköttum, en skattaskalinn fer upp í
87%. Þannig aö af eitt hundraö
krónum heldur launþeginn aöeins
þrettán krónum. Telja þaö sýnt og
sannað aö svo háir skattar dragi úr
vilja fólks til aö vinna. Bohman
gengur svo langt að segja, aö háir
skattar sem þessir ógni fjármögn-
un áframhaldandi velferöar.
Borgaralegu flokkarnir eru sam-
mála um aö lækka veröi skattana.
Móderatar vilja ganga þaö langt
aö skattar geti ekki oröiö hærri en
50% og halda því fram aö tekjur
ríkisins yröu ekki lægri, þar eö fólk
myndi vinna meira og þar meö
þéna meira. Samkvæmt hinni ný-
birtu Sifo-skoðanakönnun trúir
annar hver Svíi (48%) því, að
lækkun skatta hvetji fólk til meiri
vinnu og ríkiskassinn muni þannig
halda sínu.
ÚTSPIL
PALME
Fyrsta sunnudaginn í september
kynnti Olof Palme tillögur sósíal-
demókrata, sem þeir myndu vinna
aö á fyrstu 100 dögunum, ef þeir
kæmust í stjórn. Þar var aö finna
m.a. lækkun útsvars og hækkun
barnastyrks (í Svíþjóö er enginn
skattafrádráttur fyrir börn en árs-
fjóröungslega greiddur út barna-
styrkur). Sósíaldemókratar vilja
lækkun skatta á fyrirtækjum, auka
eignaskatt og hinn svokallaöa
„proms" eöa viröisaukaskatt. Hinir
flokkarnir berjast allir hart gegn
„promsinum" sem þeir telja aö
leiða muni til hærra vöruverðs og
aukins atvinnuleysis.
Aöspuröur um hundraö daga
prógramm sósíaldemókrata Ifkti
forsætisráöherra, Ola Ullsten, því
viö Napóleonstertu meö mörgum
rúsfnum.
SVAR
BORGARALEGU
FLOKKANNA
Ekki liöu nema tveir dagar þar til
Folkepartiet og Centrern birtu sinn
sameiginlega boöskap til sænsku
þjóðarinnar. Þeir boöuöu m.a.
skattalækkun á miölungstekjur,
hækkun barnastyrks sem aftur
yröi fjármögnuö meö hærri skött-
um á bensíni og olíu, rafmagni, víni
og tóbaki. Komiö hefur fram aö
allir flokkarnir eru reiöubúnir aö
hækka skatta á bensíni og olíu til
þess aö draga úr orkuneyslu.
Einnig eru þeir sammála um aö
hækka skatta á víni og tóbaki.
SKÓLAMÁL
í kosningabaráttunni nú hefur
meira verið rætt um vandamál
skólans en oft áöur. Þau orö sem
mest ber á í þeim umræöum eru:
þekking, regla, uppeldi. Sjaldnar
heyrist talaö um: vinnuaöferðir,
félagsþroska og jafnrétti, sem
hingað til hafa einkennt þau mál-
efni. Sýnt þykir aö stefna sú sem
sósíaldemókratar hafa mótaö í
skólamálum hefur ekki tekist sem
skyldi, og aö veita enn meira fé til
skólamála sé ekki lausn á vanda-
málum þeirra nú, heldur þurfi
róttækari breytinga viö.
LOKAORÐ
Til stóö aö þeir Olof Palme og
Torbjörn Fálldin, formenn stærstu
flokkanna, myndu þreyta kapp-
ræöu í sjónvarpi. Flestum til mikilla
vonbrigöa verður ekki af því, þar
eö sósíaldemókratar hafa afþakk-
aö boöið fyrir hönd Palme. Ljóst er
aö úrslitin eru mjög tvísýn og aö
kosningabaráttan á eftir að haröna
þessa síöustu daga fram til kosn-
inganna þann 16. september.