Morgunblaðið - 15.11.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. NÖVEMBER 1978

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiösla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aóalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2200.00 kr. á mánuöi innanlands.
í lausasölu 110 kr. eintakið.
V axtastefnan
Langvarandi óðaverðbólga hefur leitt til þess að
umræður um stefnuna í vaxtamálum verða stöðugt
meiri og línur skýrast milli þeirra, sem fylgjandi eru
raunhæfri vaxtastefnu og hinna, sem telja að neikvæðir
vextir stuðli að minni verðbólgu. Nú fyrir nokkrum dögum
sendi bankastjórn Seðlabankans skýrslu um ástand og
þróun í peningamálum þar sem m.a. eru gerðar tillögur um
veigamiklar breytingar á afurðalánakerfi og nokkra
vaxtahækkun.
Morgunblaðið hefur ítrekað á undanförnum árum lýst
stuðningi við raunhæfa vexti. Rökin fyrir henni eru
augljós. í óðaverðbólgutíð brennur fé sparifjáreigenda á
báli og gífurleg tilfærsla fjármuna verður frá þeim, sem
leggja fé sitt inn í lánastofnun til ávöxtunar og til þeirra,
sem fá það að láni á vöxtum, sem nema ekki
verðbólgustiginu og eru þar af leiðandi neikvæðir, þ.e.
lántakandi greiðir í raun minna fé til baka en hann fékk að
láni. Yfirleitt hafa vextir verið neikvæðir á þessum áratug
og afleiðingin er sú, að sparnaður landsmanna hefur
runnið annað en í peningastofnanir, sem hafa skroppið
saman og eru ekki nema svipur hjá sjón frá sem áður var.
Geta þeirra til þess að fjármagna atvinnulífið er mun
minni en hún var fyrir einum áratug.
í tíð fyrrverandi ríkisstjórnar voru stigin veigamikil
skref í átt til skynsamlegri vaxtastefnu en hins vegar hafa
bankayfirvöld og tvær ríkisstjórnir hikað við það á síðustu
sex mánuðum að hækka vexti í takt við-vaxandi verðbólgu.
Það er ljóst, að tveir stjórnmálaflokkar, Sjálfstæðisflokkur
og Alþýðuflokkur, eru fylgjandi skynsamlegri vaxtastefnu.
Alþýðubandalagið hefur verið andvígt henni og gerzt helzti
málsvari verðbólgubraskara og skuldakónga með baráttu
sinni fyrir neikvæðum vöxtum. Framsóknarflokkurinn
hefur ekki vitað í hvorn fótinn hann á að stíga, flokkurinn
fylgdi vaxtastefnu Sjálfstæðisflokksins á síðasta kjörtíma-
bili með tregðu og ekki er ljóst í hvorn fótinn
Framsóknarflokkurinn mun stíga nú, þegar ríkisstjórnin
þarf að taka afstöðu til þeirra tillagna, sem fyrir liggja frá
Seðlabankanum.
Enginn vafi er á því, að nokkur hækkun almennra vaxta
nú er nauðsynleg til þess að stuðla að aukinni
sparifjármyndun í peningakerfinu og skapa um leið meira
framboð af peningum, draga úr óarðbærri fjárfestingu og
stuðla að auknu jafnvægi í efnahagsmálum. Þess vegna vill
Morgunblaðið fyrir sitt leyti stuðla að raunhæfri stefnu í
vaxtamálum og leggja sitt af mörkum til þess að efla
skilning almennings á nauðsyn slíkrar vaxtahækkunar.
Það verður að gera það kröfu til ríkisstjórnarinnar að hún
taki afstöðu til tillagna Seðlabankans hið allra fyrsta og
alla vega er ljóst, að þingmeirihluti er fyrir slíkri
vaxtastefnu á Alþingi.
Ríkisstjórnin segist vilja vinna gegn verðbólgunni. Allir
aðildarflokkar stjórnarinnar segjast vilja vinna gegn
verðbólgu. Formaður Alþýðuflokksins hefur að vísu
upplýst, á flokksþingi Alþýðuflokksins um síðustu helgi, að
Framsóknarflokkur og Alþýðubandalag séu ekki eins
áhugasamir og Alþýðuflokkur í baráttu gegn verðbólgunni.
Það kemur m.a. í Ijós, þegar ríkisstjórnin tekur til við að
ræða tillögur Seðlabankans hver hugur fylgir máli. Þá
kemur einnig í ljós, hvort Alþýðubandalagið heldur fast
við þá st^fnu sína, að vextir eigi að vera neikvæðir, eða
hvort Alþýðubandalagið kyngir fyrri fullyrðingum í
þessum efnum og fellst á stefnu Alþýðuflokks og
Sjálfstæðisflokks í vaxtamálum.
Afstaða stjórnarflokkanna til vaxtastefnunnar mun
leiða í ljós, hvort þeim er einhver alvara, þegar þeir segjast
vilja vinna í alvöru gegn verðbólgunni. Þeir geta treyst því,
að Morgunblaðið mun styðja skynsamlega stefnu í
vaxtamálum, sem gerir allt í senn að bæta hag
sparifjáreigenda og draga úr verðbólgugróða verðbólgu-
braskara, auka það fjármagn sem til er og skapa
atvinnuvegunum greiðari aðgang að fjármagni, og draga
úr spennu og jafnvægisleysi í efnahagslífinu.
Yfir 30 þiís. eintök af„.
landi sögunnar” í Júg
Rabbað við dr. Stevan Majstorovic, sem
ritað hefur bækur um ísland í Júgóslavíu
Dr. Stevan Majstorovic frá Júgóslavíu er staddur hér á landi um þessar mundir. Dr.
Stevan hefur um langt árabil staðiðfyrir kynningu á íslandi í Júgóslaviu og m.a. hefur
hann ritað bók um Island sem hefur verið seld í 30—35 þúsundum eintaka. Þá hefur
Stevan þýtt islenzkar fornsagnir til kennsu i háskólum Júgóslaviu. Dr. Stevan kennir
sjálfur við Háskólann í Belgrad og Háskólann i Zagreb. Þar kennir hann um listir og
stjórnmál. Hefur hann ritað alls 15 bækur um þau efni og m.a. bókina Kultur in
demokraci, bók sem gagnrýnir bæði til austurs og vesturs. Hefur hún m.a. verið gefin út á
ensku, spænsku og itölsku.
Dr. Stcvan Majstorovic ræðir við dr. Kristján Eldjárn forscta íslands.
„Tvær af þessum bókum eru um
Island," sagði dr. Stevan, „bókin
Heimaland sögunnar sem hefur
verið gefin út nokkrum sinnum í
Júgóslavíu síðan 1964 á nokkrum
málum og um þessar mundir er ég
að vinna að breytingu á henni
fyrir nýja útgáfu. Þetta er bók sem
fjallar um ýmsa þætti íslenzks
þjóðlífs og m.a. eru þar greinar um
Halldór Laxness og fleiri rit-
höfunda. Formáli bókarinnar er
ritaður af júgóslavneska Nóbels-
höfundinum Ivo Andrich, sem
hlaut Nóbelsverðlaun í byrjun
sjöunda áratugarins en Ivo
Andrich á sinn þátt í því að ég
ritaði bókina Heimaland
sögunnar. Þannig var mál með
yexti að ég hafði komið við á
Islandi á leið minni frá Banda-
ríkjunum og það varð úr að ég
dvaldist hér í nokkra mánuði hjá
fólki sem greiddi götu mína og
aðstoðaði mig á allan hátt.
Prófessor við Háskólann í North
Caroline í Bandaríkjunum hafði
kynnt mér Island í gegn um
sagnaritunina og því ákvað ég að
stanza hér. Eftir þá dvöl ritaði ég

Nokkrir starfsmenn rannsóknadeildar Blóðbankans að störfum.
Blóðbankinn 25 ára
BLÓÐBANKINN átti 25 ára starfsafmæli í gær. Starfsemi stofnunarinnar hefur
aukizt verulega á siðustu árum og nær nú til hagnýtra rannsókna á blóðkornum
og blóðvökva, svo og rannsókna á arfgengi sjúkdóma og ónæmisrannsókna, auk
blóðsöfnunar. Forstöðumaður Blóðbankans er dr. Ólafur Jensson yfirlæknir, en
með honum starfa Alfreð Árnason líffræðingur, Sigurður Guðmundsson
líffræðingur og Stefán Karlsson læknir. Starfslið Blóðbankans er um 24 manns.
Á 25 ára starfstíma blóðbank-
ans hefur verið safnað rösklega
100 þúsund blóðeiningum, eri
hver eining er 450 millilítrar.
Safnað hefur verið blóði á
höfuðborgarsvæðinu, frá ýms-
um vinnustöðum og skólum, svo
og frá Vestmannaeyjum, Suð-
og Suðvesturlandi.
Blóðbankinn er aðalmiðstöð
Rhesus-varna í landinu og fer
þar fram blóðflokkun og
mótefnarannsóknir, svo sem á
gulu í nýfæddum börnum vegna
blóðflokkaósamræmis og erfða-
galla á rauðum blóðkornum.
Einnig fara þar fram athuganir
á blæðingasjúkdómum og
próteinrannsóknir. Blóðbankinn
hefur í auknum mæli fengist við
rannsóknir tengdar erfðamörk-
um og arfgengi sjúkdóma, svo
sem gigtsjúkdóma, sjúkdóma í
ónæmiskerfi og sykursýki.
Þörf stofnunarinnar fyrir
blóð hefur aukizt bæði vegna
þróunar lækninga og margþætt-
ari notkunar nú en áður. Þannig
eru þættir blóðsins, sem sjúkl-
ingur hefur þörf fyrir, einangr-
aðir og nýttir. Blóðflögur eru til
að mynda skildar frá blóðvatni,
en úr blóðvatninu eru m.a.
unnar blóðflögur og hinn svo-
nefndi storkuþáttur 8, sem
notaður er við lækningar á
dreyrasýki.