Ísafold - 18.08.1886, Blaðsíða 1

Ísafold - 18.08.1886, Blaðsíða 1
Sen.u 61 á miftrltudajsmorjna. 'íerí árjangsins (55-60 arka) to.; erlendis 5 kr. Borjist [jrir miíjan júlímánnJ. ISAFOLD. • ppsöjn (sknfL) bnndin ti3 áramfit, S jild nema komin sje lil ntg. [jrir L okl Atgreiíslustota i Isafo’idarprerlsmidjn XIII 34. Reykjavik, miðvikudaginn 18. ágúst. 1886. Veðurathuganir í Reykjavík, eptir Dr. J. Jónassen Hiti (Cels.) Lþmælir Veðurátt. ágúst |ánðttu| umhád. fm. | em. fm. em. M. 11. + 3 +10 29,8 29,8 N h b N h b F. 12. + 3 +10 29-9 29,9 0 b 0 0 F. 13- + 3 +10 29.9 29,8 0 b 0 b L. 14. + 4 + 8 29,6 29,5 N h b N h b s. 15. + 2 + 9 29,5 29,5 N hv b N hv b M. 16. + 8 29,8 30, N h b 0 b Þ. 17- + 2 + 14 29.9 29,8 Na h b Na h b Alla vikuna hefir verið hægt norðanveður, bjart sólskin daglega; á nðttu mjög kalt; alveg úrkomu- laust alla vikuDa. í dag hægur landnorðan-kaldi, bjart veður. Hundaðára-aímæli Reykjavíkur 18. ágúst 1886. Yfir fornum frægðar ströndum Fram við unnir blár Svíf þú Ingólfs Arnarsonar Andinn tignarhár; Fornar eru’ ei dísir dauðar; Dvín ei minnis tryggð ; Heill þín enn í lopti líður, Lifir enn í byggð. Höfuð-kauptúns hundrað ára Höldum burðardag. Hefir sólarskin með skúrum Skipzt við ýrnsan hag. Viðgang, framför, vinir, sjáum, Vík er höfuðbær; Vonum, hennar vegur síðar Verði hár og skær. } Hvað mun verða að hundrað árum ? Hugsum vjer í kvöld, jpegar ný á himinhveli Hringrás lýkur öld. Sjáum rísa rausnar hallir Haðast knör við knör, Eða framför lítum lina, Lítið umbætt kjör? Hver sjer löndin byrgð að baki Báruhryggjum duld ? Hver má lypta tjaldskör tíðar? Tvíræð þegir Skuld.j Gegnum tímans gildu kröfum, Glfmi fornt og nýtt; Gerum vort, að gott allt sigri, Gefst þá lánið frítt. Hefjum staupin, ósk vor ómar Yfir stræti og torg: Ingólfs bær um aldir vertu Is lenzk sæmdar-borg þjóðrœkt, menntun, manndáð skíni, Máttug þrísól, hjer; Ljós af irelsi, yl af eining eigi hún í sjer. )3tgi\. Jh. Hundraðára-afmœlis Reykjavíkur er minnztí dag með samsæti á hóetl Island kl. 4 og þjóð- hátíð kl. 6 á Austurvelli, sem er prýddur íán- um og blómsveigum. þar er og reistur ræðu- pallur, og tjöld til veitinga, sungið (meðal ann- ars framanprentað kvæði með nýju lagi eptir Helga Helgason) og lúðrar þeyttir. tíluggar í húsum kringum Austurvöll uppljómaðir í kvöld og ef til vill flugeldar kl. 11. Reykjavík 1786—1880 oBeykjavik varð fljótt fjölbygð, og apaði eptir útlendra kaupstöðum, eptir því sem færi gafst til, í munaðarlífi, metnaði, prakt svallsemi, lystugheitum, og ýmsu, er reikn- ast til ens fína muðs. Hún setti öliu frem- ur ásamt líf í innanlands kauphöndlun og bjargræðis vegu.fjölgaði þeim og ]ók þá elldri, ásamt óvenju dýrtíð um marga parta mína (þ. e. landsins), og hún varð skjótt minn (landsins) einka Hufuðstaður, áður að sönnu fræg, frá nýju innrjettinganna tíð, en í þessara tilliti, einkum vefnaðarskólans, um þinn (þ. e. 18. aldar) viðskilnað ófræg af því, að þær og hann í henni dóu öldungls út með þjer«. (M. Stephensen 1806. Eptir- mæli 18. aldar), »þat hafdi sýnzt mörgum mönnum í Danmörku, at heldr mætti þykja misrádit at í Kaupmannahöfn voru saman komin öll rádaneyti ríkisins ok allar féhirzlur, ok margt annat, er týnast mátti í ófridi; svo mikit tjón hafdi þar ordit á mörgu, at ó- fridr Enskra lauk upp augum manna um slíkt; en miklu var þad ólidlegra, at því leyti er numit gat þessa lands ágæti, at konungsféhirzlur ok allt annat skyldi sam- an komit vera í Reykjavík, þar sem bær var varnarlaus fyrir hverjum víkingi sem fyrstr kom at landinu, hversu vanmáttugr sem var, ok þar méd var þar engin fyrir- hyggja höfd um annat en fédrátt ok skart; voru allir bæjarmenn kramarar, ok þernur þeirra ok þjónar hugsudu ei um annad eu skart ok móda: kouur höfdu gullhringa marga hver, ok keypt var um hvad eina sem til yfirlætis horfdi, samkvæmi jafnan ok danzar ok drykkjur, ok eptir þessu vand- ist alþýdan, er þar var um kring, ok jókst þar mikit idnarleysi, en allt þat er horfdi til hardgjörfi, eda réttrar karlmennsku ok hugrekki, var þar sem fjarlægast«. (Jón Espólín 1808). — þessi uinmæli tveggja höfuð-sagnarit- ara vorra um Reykjavík á hennar fyrstu uppvaxtarárum eru allfróðleg að ýmsu leyti, þótt eigi sjeu þau sjerlega lofsamleg. 1 hinni kjarnyrtu klausu Magnúsar Step- hensens felast þau sögulegu sannindi, að það voru nýju »innréttingarnar« og verzl- unarfrelsið, er komu Reykjavík á legg sem höfuðstað laudsins. Eins og formaður Fornleifafjelagsins, landfógeti Árni Thorsteinsson, tók fram í sínum mjög fróðlega og skemmtilega fyrir- lestri á ársfundi fjelagsins 14. þ. m., er Reykjavíkur að litlu getið í sögu landsins frá því á landnámstíð, er landnám Ingólfs gerði garðinn frægan, og þangað til á miðri 18. öld. »þá reis Reykjavík úr rústum, og má svo að orði kveða, að hún ætti örbyrgð og fátækt fyrir fóstru. I upphafi 18. aldar var verzlunarstaður- inn í Hólminum, er svo hjet, en fáeinir bæir á landi á hinni núverandi lóð Reykja- víkurkaupstaðar. þessi verzlunarstaður í Hólminum var þá minni og ómerkilegri en í Keflavík, sem sjá má af því, að verzlun- areptirgjaldið fyrir Hólminn var árið 1706 ekki nema 1340 rd., en eptir Keflavík 1570 rd. Ástandið var mjög bágt þá um byrjun aldarinnar, mest fyrir sakir einokunarverzl- unarinnar, sem allt af fór versnandi. Árið 1758 tók konungur sjálfur að sjer verzlunina, ef til vill vegna umkvörtunar frá landsmönnum, en líklega þó öllu frem- ur fyrir þá sök, að hún varð eigi seld á leigu, þar eð landið var svo útarmað, að eigi varð á henni grætt. En lítið sem ekkert breytt- ist til batnaðar við það. þetta ár, 1758, gengu 7 kaupskip alls til. íslands, þar af 3 til suðurlandsins. þá var farið að hugsa um að reyna að bæta ástandið með innlendri atvinnu, sjer-

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.