Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1972, Blaðsíða 10

Fjórar
eiginkonur
Hemingways
SÍÐARI HLUTI
Anna María Uórisd. tók saman
Hemingway skálar við
Mörthu Gellhorn, þriðju
eiginkonu sína, sem einnig
var rithöfundur.
Meðan allt lék i iyndi:
Hemingway dansar við
Mörthu Gellhorn í Sun
Valiey 1941.
Mikill þorsti og drykkjarföngin alltaf meðferðis: Martha Gell-
horn horfir á Hemingway drekka.
Pauline tók þátt í fyrstu
Afríkuferð manns sins. Þau
lögðu af stað í nóvember 1933.
Þ>au slógu upp tjaldbúðum við
Serenafljótið og nutu þess að
horfa á hópa villidýra fara
hjá. Nóg var um veiðibráð, og
innan skamms höfðu þau veitt
nokkrar gasellur, antilópur,
impalahafra og hlébarða.
Fyrsta hálfa mánuðinn komust
þau á slóð fjörutiu og átta
ljóna og drápu f jögur þeirra.
Á leiðinni heim til Banda-
rikjanna með sænska skipinu
„Gripsholm" hitti Hemingway
Marlene Dietricái í fyrsta sinn.
Marlene gekk í borðsalinn og
aliir karlmennirnir stóðu upp
og buðu henni sæti sitt. Hún
kvaðst ekki vilja vera sú 13.
við borðið, en þá stóð Ernest
riddaralega upp frá næsta
borði og bauðst til að verða sá
14. Með þeim tókst hinn bezti
kunningsskapur, og kallaði
Ernest hana oftast „Der
Kraut“ eða Þýzkarann.
1936 hófst borgarastyrjöidin
á Spáni. Hemingway var ekki
í rónni fyrr en hann komst til
Spánar til að fylgjast með og
berjast við hlið þjóðarinnar,
sem hann unni fyrir frelsi
hennar. Hann gerðist stríðs-
fréttaritari Norður-amerísku
blaðasamsteypunnar og var fal
ið að annast töku fréttakvik-
myndar um styrjöldina. Hann
var aðeins þrjá mánuði á Spáni
í þessari fyrstu ferð, en alls
fór hann þangað fjórar ferðir
á meðan á styrjöldinni stóð.
Hann kom svo fijótt aftur til
Bandaríkjanna í því skyni að
safna fé fyrir spánska lýðveld-
isherinn.
Það var þetta sumar, suraar-
ið 1937, sem Martha Gelhorn
kom inn í iíf hans. Þau hitt-
ust í Key West á „Sloopy Joe’s
Bar“. Þar sát Ernest eins og
svo oft áður, þegar þessi háa,
ijóshærða fegurðardis gekk
þangað inn, en hún var á
skemmtiferð í Florida ásamt
móður sinni og bróður. Martha
hafði skrifað og fengið gefna
út eina skáldsögu „What Mad
Pursuit" og smásagnasafn
hennar „The Trouble I’ve
Seen“ var nýkomið út. Sjálf
var hún nýkomin frá Þýzka-
landi og var mjög bitur vegna
uppgangs nasista þar. Martha
og Ernest tóku strax tal sam-
an eins og gamlir kunningjar
og Emest tók vel máJaleitan
hennar um að eiga við hann
viðtal fyrir „Oollier’s“.
Nú var röðin komin að
Pauline að standa í sömu spor-
um og Hadley áður. Nú varð
hún að taka á móti ungri ljós-
hærðri vinkonu inn á heimilið
og fá frá henni vingjarnleg
bréf.
Martha var vinkona frú
Roosevelt og fékk því til leið-
ar komið að forsetahjónin
báðu um að fá að sjá stríðs-
kvikmynd Hemingways „The
Spanish Earth“ í Hvíta húsinu.
Emest var boðið ti.1 miðdegis-
verðar þangað og Mör>thu einn-
ig. Á leiðinni þangað fékk hún
sér brauðsamloku, þvi að hún
sagði, að maturinn þar væri
óætur. Ernest leizt mjög vel á
frú Roosevelt, en síður á for-
setann. Forsetahjónin urðu
mjög hrærð yfir myndinni, og
eflaust hefur þetta orðið mikil
auglýsing fyrir hana, en hún
var síðar sýnd um Bandarikin
til þess að safna í hjálparsjóð
fyrir spánska lýðveldisherinn.
og tókst Emest að safna 40.000
dollurum þetta sumar.
1 annarri Spánarferð sinni
hitti Emest Mörthu fljótlega i
Madrid, en hún var þar stríðs-
fnéttaritari fyrir Collier’s. Þau
drógust saman eins og segull
og stál i sameiginlegum áhuga
sinum á því að berjast við
grimmd og yfirgang og
uppörvuðu hvort annað í
starfi. Þau bjuggu á Hótel
Florida, þar sem allir stríðs-
fréttaritaramir héldu til, og
herbergi Ernests var einn af
fáum stöðum, þar sem kunnug-
ir og ókunnugir gátu fengið
drykk og snarl og stundum
meira að segja máiltið. Þau
hvildu eyrun öðru hverju frá
ritvélapikkinu með því að
hlusta á hljómlist af handsnún
um ferðagrammófóni.
Síðla í séþtember fóru þau
Martha og Emest ásamt Her-
bert Matthews frá New York
Times í ævintýralega ferð uin
norðurfjöll Spánar tii að
kanna þessar „töpuðu" víg-
stöðvar, og voru fyrstu blaða-
mennimir, sem fengu að ferð-
ast þar um. Þau keyptu ábreið
ur og svefnpoka og fluttu með
sér þann mat, er þau gátu.
Bækistöð þeirra var í vöru-
bíl og á nóttunni sváfu þau á
bílpallinum, en bíllinn stóð þá
oft í yfirbyggðum húsagörðum
bændabýlanna innan um
hænsni, kýr, kindur og asna
og á morgnana vöknuðu þau
við gagg, baul, jarm og hrin-
ur. Stundum ferðuðust þau
hærra upp í fjöllin á hestbaki.
Þau gistu þá í tjaldi og mat-
reiddu handa sér sjálf, en
keyptu af bændunum það
brauð og vín, sem þeir gátu
af hendi látið. Snjór hafði fall-
ið á fjöllin og oft var kalt í
tjaldinu. Árum saman dáðist
Ernest að hugprýði og kjarki
Mörthu á þessum ferðum.
Af bréfum Ernests fór
Pauline nú að gruna, að hjóna-
band þeirra væri i hættu. Hún
ákvað að fara til Parísar og
dveljast þar yfir jólin með
Ernest. Sagan segir, að hún
hafi verið búin að safna hári,
minnug hins axlasíða, fagra
hárs Mörthu. Ferðin var eríið
í desemberveðrunum, en Pau-
line kom til Parísar full viija-
styrks og ákveðin í að bjarga
hjónabandinu. En Ernest var
önnum kafinn við að sinna sin-
um málum á Spáni og náði að-
eins á siðustu stundu til
Parísar til að halda upp á jól-
in með Pauline. Þar dvöldust
þau svo í nokkra daga, skoð-
uðu sig um og fóru í heimsókn
ir, en sigldu siðan tll New
York og fóru þaðan tii Key
WesL
En Emest var með ailan
hugann á Spáni og fannst
hann eiga þar miklu verki
ólokið. Og er honum bárust
morgun einn alvarlegar frétt-
ir um stríðsástandið þar,
héldu honum engin bönd.
Pauline var mjög alvarleg og
þögul, en spupði loks, hvað
hún gæti gert til hjáipar.
„Búðu niður bæði sumar- og
vetrarfötin mín, vesalings
gamla maittma," var svar
Emests. Tveim tímum seinna
var hann la.gður af stað.
Á Spáni hitti hann Mörtbu
aftur. Noikkrum mánuðum
seinna flugu þau saman til
Parísar, þar sem þau sikemmtu
sér i nokkra daga, áður en
haldið skyldi til Bandaríkj-
anna og horfzt I augu við raun-
veruieika hins borgaralega
lífs. Á leiðinni yfir hafið var
mikið drukkið, en Ernest varð
því daprari, sem leiðin stytt-
ist meira. Hann dvaldist
heima í júní >og júli og
vann kappsamlega að rit-
störfum og Pauline var
himinlifandi yfir að hafa hann
aftur heiima og um tíma virt-
ist allt ætía að falla í ljúfa
löð á miiffi þeirra. Seinna um
sumarið var hann þó enn lagð-
ur af stað til Spánar.
Loks var hann ákveðinn í
að skilja við Pauline. Hún tók
þessu stillMega og skrifaði
tengdamóður sinni hlýlegt
bréf, þar sem hún talar um, að
þessi frétt hljóti að vera áfall
fyrir hana eins og foreldra
Pauline sjálfrar. Hún sagði, að
eins og íiUt væri í pottinn bú-
ið, væri þetta bezt og sér þætti
vænt um, að því væri lokið.
„Hjarta annarra er dimmur
skógur,“ skrifaði hún.
Ernest sigldi til Havana á
„Pi:ar“ og byrjaði að skrifa
„Hverjum klukkan glyrmur".
Hann hóf skriftir í birtingu og
skrifaði fram á miðjan dag, ef
þess var kostur.
Fljótlega kom Marttia til
Havana og þaiu Ernest völdu
sér landssvæði í hæðunum 6
mílur austan við borgina.
Þarna hafði eitt sinn staðið
fom varðturn eða vigia. Þeim
fannst eitthvað höfðinglegt við
staðinn og útsýnið var stór-
kostlegt. Þarna keyptu þau 19
ekrur lands og héldu gamia
nafninu Finca La Vigia. Nú
var hafizt handa að byggja
upp og endurbæta staðinn.
Húsið var stórt, margra hæða,
og líktist einna helzt rétt-
hyrndum tumi. Ernest var nú
kominn í góð efni, og þau
höfðu fjölda þjónústufólks.
Hópur stúlkna sá um að
skrúbba steingólfin og halda
þeim skínandi hreinum, og
margir garðyrkjumenn sáu um
að hirða stóra garðinn, þar sem
voru fjölmapgar trjátegund-
ir og mikEl fjöldi paradisar-
fugla, þrátt fyrir það, að í
húsinu voru 18 kettir. Þau,
komu sér upp tennisvelli,
sundlaug og hnefaleikahring
fyrir húsbóndann. Skammt frá
lá snekkjan Pilar við festar.
Lífið var kátt og frjáiislegt
á Finca Vigia. Leicester Hem-
ingway lýsir heimsókn sinni til
bróður síns og hinnar fögru
þriðju mágkonu sinnar. Karl-
mennirnir léku tennis, þangað
til svitinn bogaði af þeim, en
kæ’.du sig því næst í sundlaug-
inni og við drykkju. Martha tók
þátt í sundinu og drykkjunni.
Þegar hún kom upp úr vatn-
inu og teygði sig eftir drykkn-
um, giotti Emest og sagði:
„Þetta er hafmeyjan min. Hví-
lik kona!“
Næsta vetur fór Martha til
Finnlands sem fréttaritari
Colilier’s í finnsk-rússneska
stríðinu.
Hemingway vann áfram að
„Hverjum klukkan glymur“ og
lauk bókinni á 15 mánuðum.
Um líkt leyti og hóikinni var
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 26. marz 1972