Morgunblaðið - 10.09.2000, Blaðsíða 16
16 B SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
HVERT vor halda milljónir fugla til
íslandsstranda að verpa og mynda
þar einar mikilfenglegustu fugla-
byggðir veraldar," segir í kynningu
frá ferðaskrifstofunni Joe Van Os
Photosafaris, sem sérhæfir sig í skipulagningu
f Ijósmyndaferða til margra af ævintýralegustu
og afskekktustu stöðum heims. Þó Island geti
varla talist afskekktur viðkomustaður þá er það
að mörgu leyti ævintýralegt og í þessari ferð er
lögð áhersla á sérkenni náttúru landsins. Jarð-
hitasvæði og jökullón eru heimsótt og stærri
jafnt sem smærri fuglabyggðir. Hápunktur
þessarar tveggja vikna ferðar er Látrabjarg, að
sögn Joe Van Os, eiganda ferðaskrifstofunnar,
sem leiðir sjálfur þessa Islandsferð. „Eg get lof-
að því að hvergi verður notað meira af filmum
en einmitt hér,“ segir Joe þar sem við stöndum
á brún bjargsins og virðum fyrir okkur útsýnið
á heiðskírum sumardegi.
I för með honum eru sextán Bandaríkjamenn
■ en það er hámarksfjöldi ferðarinnar og hún því
fullbókuð. Rétt eftir að rútan stöðvast á bíla-
stæðinu eru þau búin að koma sér fyrir eftir
endilöngu bjarginu, klyfjuð myndavélum með
ofvöxnum linsum. En hvað skyldi draga þau
hingað að Látrabjargi?
Látrabjarg er 14 km langt, þverhnípt kletta-
belti og vestasti partur Islands. Það er í sjálfu
sér ekki merkilegt, aðeins enn eitt bjargið sem
skagar fram í sjó en það sem gerir það stór-
merkilegt er sá gríðarlegi fjöldi fugla sem verp-
ir í bjarginu hvert sumar. Látrabjarg er þétt-
setnasta fuglabjarg landsins og hér verpir fýll,
rita, álka, stuttnefja og langvía en aðalstjama
fuglafánunnar er án efa lundinn. Hann verpir í
efsta hluta þess og á kvöldin raðar hann sér á
brúnimar eins og eftir pöntun og stendur þar
sem fastast. Ferðalangar, sem leggja leið sína
^ að bjarginu, virðast endalaust geta dáðst að
þessum litla fagumefjaða sjófugli, sem hvergi
er spakari en einmitt hér. Ef skriðið er að hon-
um á maganum og höndin rétt út þá er oft hægt
að snerta fuglinn áður en hann flýgur burt.
Þetta er einstakt því villtir fuglar era yfirleitt
mannafælnar skepnur og nýta sér vængina
óspart til að breikka bilið á milli sín og manna.
Sömu lundar verpa hér ár eftir ár og geta orðið
áratuga gamlir. Þannig getur verið að þeir hafi
smám saman vanist og lært að treysta ferða-
mönnum á Látrabjargi því hingað kemur eng-
inn til að vinna þeim tjón.
„Joe er alveg vitlaus í lunda,“ segir Helgi
' Guðmundsson, leiðsögumaður hópsins. Helgi er
með fróðari mönnum um fuglalíf landsins, hefur
meðal annars skrifað bók um hvar sé best að
skoða fugla á íslandi og það er því er mikill
fengur fyrir Joe að hafa hann sér til aðstoðar.
„Þetta er þægilegur hópur,“ segir Helgi. „Þau
era ekki kröfuhörð og Joe er mikill húmoristi og
því létt yfir ferðinni."
Joe Van Os er kröftugur miðaldra maður með
sítt tagl og mikið hvítt skegg. Hann geislar af
þrótti eins og flestir þeir sem eyða tíma sínum í
náttúranni og á meðan lundamir era úti á hafi
að fiska gefur hann sér tíma til að spjalla við
mig.
- Hversu lengi hefur þú rekið þessa ferða-
skrifstofu?
„Ég hef verið að þessu í 20 ár og býst við að
fyrirtækið mitt sé það stærsta í heimi í svona
sérhæfðum ferðum. Við skipuleggjum ljós-
myndaferðir úti um allan heim og þetta er ann-
að árið okkar á Islandi."
- Hvemig fólk ferðast með ykkur?
„Það er mjög blandað. Sumir hafa verið að
safna fé til að komast á einhvern ákveðinn stað
og í þessu tilfelli era tvö sem komu sérstaklega
til að sjá lunda. Við fáum fólk úr öllum starfs-
stéttum, t.d. lækna og lögfræðinga, sem hafa
ljósmyndun að áhugamáli, og líka fólk sem er
hætt vinnu og komið á eftirlaunaaldur. Einnig
era með okkur atvinnuljósmyndarar, sem koma
vegna þess að við sjáum um allt fyrir þá og þeir
geta einbeitt sér að myndatökunum.“
- Hvaða möguleika hefur svona sérhæfð
ferðaþjónusta á íslandi?
„Mikla möguleika. Island hefur lengi verið
sniðgengið því fólk einfaldlega veit ekki hvað er
^ héma. Það tók mig nokkurn tíma að átta mig á
því sjálfur með því að koma hingað nokkrum
sinnum og ferðast um. Þeir sem ferðast með
okkur eru að leita eftir þægilegum ævintýram.
Þeir vilja ekki tjalda, ekki sofa á steinum heldur
einhvers konar rúmi og eftir að gistiheimilið í
Breiðuvík opnaði getum við komið hingað að
Látrabjargi."
- Þannig að möguleikamir era rétt að opn-
ast?
„Já, ég myndi segja það. Við Bandaríkja-
menn erum heppnir því við höfum enn mikið af
óspilltri náttúru og þarf því eitthvað mjög sér-
stakt til að fá okkur í ferðalög út fyrir heima-
landið. íslensk náttúra er eins sérstök og orðið
0. getur og Bandaríkjamenn vilja helst ekki ferð-
ast þar sem ekki er töluð enska. Hingað geta
þeir komið því í fyrsta lagi er þetta kunnugleg
menning og því eins og að vera heima og í öðru
lagi nógu evrópskt til að vera athyglisvert. En
Island getur gert mun meira til að kynna landið
í Bandaríkjunum. Mér finnst lítið gert af því en
eflaust stafar það af peningaskorti því slík
kynningarstarfsemi er dýr. Og þó vegakerfið sé
ágætt þá þyrfti að leggja meira í vegi til af-
skekktari staða.“
Hvað dregur menn
að Látrabjargi?
Það er margt ein-
stakt í íslenskri nátt-
úru, en hvern skyldi
samt hafa órað fyrir
því að erlend ferða-
skrifstofa gæti
skipulagtferð til
landsins í þeim er-
indagjörðum fyrst og
fremst að Ijósmynda
lunda. Daniel Berg-
mann slóst í ferð
meö slíkum hópi og
ræddi við Jo Van Os,
eiganda ferðaskrif-
stofunnar.
- Hvemig er að vera hér á Látrabjargi?
„Þetta er ótrúlegur staður, besta lundabyggð
í heimi til að Ijósmynda í og ég hef komið til
þeirra allra. Þeir sem eru með mér í þessari ferð
hafa allir komið í lundabyggðir áður og þegar ég
sagði þeim að hér væri staður þar sem hægt
væri að snerta fuglana þá trúði mér enginn. Eg
veit það því ég hef snert lunda héma og án þess
að ég sé að fordæma innlendar venjur þá er ekki
verið að veiða fugla hér, sem gerir þetta mögu-
legt. í fyrstu spurði ég sjálfur af hveiju menn
Hvergi er lundinn gæfari en í Látrabjargi.
vildu fara alla þessa leið til þess eins að sjá
lunda þegar hægt væri að fara til mun aðgengi-
legri staða eins og Vestmannaeyja. Reyndar
fóram við til Vestmannaeyja í þessari ferð en
þar var ekkert að sjá, enda dagurinn eftir jarð-
skjálftann. Ég hef komið þangað áður og veit
hversu gott það getur verið en það er ekkert á
við hér þar sem fólk liggur á bjargbrúninni og
er nánast með linsuna ofan í fuglunum. Þetta er
hvergi hægt annars staðar, hvergi í heiminum."
- Þannig að þú munt koma hingað aftur?
„Já, á næsta ári ætla ég að vera með ferð þar
sem einungis verður gert út á lundann. Við
munum fara frá einni byggðinni til annarrar.
Föram til Vestmannaeyja, út í Ingólfshöfða og
Dyrhólaey og í stað þriggja daga á Látrabjargi
eins og núna, þá munum við vera hér fjóra eða
fimm daga.“
- Af hveiju ertu svona hrifinn af lundum?
„Ég finn til sterkrar tengingar við þá þar sem
ég vann um tíma með hópi frá National Aud-
ubon Society við endurbyggingu lundabyggða í
Látrabjarg