Morgunblaðið - 20.04.1963, Blaðsíða 3

Laugardagur 20. apríl 1963.
M O K C V Y B l 4 ÐIÐ
3
ÞEIR eru ekki margir bíl-
arnir frá 3ja tug aldarinnar,
sem enn bruna um götur höf-
uðborgarinnar. Líklega er
enginn í jafngóðu ástandi og
R-627, sem er í eigu Guð-
mundar Jónssonar, sem kunn
ur er undir viðurnefninu
I„Briskó.“
Blaðamaður og ljósmynd-
ari Morgunblaðsins voru að
skoða bílinn fyrir utan hús
eigandans að Nökkvavogi 15
og deila um hvernig hann
væri á litinn, þegar Guð-
mund bar að. — „Ég er ný-
búinn að sprauta hann,“ sagði
Guðmundur, „sullaði þessu á
hann áður en veiðarnar byrja
fyrir alvöru". Hann gekk í
kringum bílinn og opnaði
fiskakistuna aftur á bílnum.
„Þessi tekur þá nokkra.“

Ljósm. Mbl. S. Þ.)
Guðmundur Jónsson og billinn
Forn bíll með fiskakistu
„Ertu veiðigarpur mikill,
Guðmundur?“
„Nei, nei, ekki getur það
heitið. Konan segir að ég sé
aldrei eins lukkulegur og þeg
ar ég kem heim laxlaus, en
ég hef bara ekki gert það
ennþá. Ég er einu sinni búin
að fara í Rangá í vor og kom
heim með ellefu sjóbirtinga.
Það var afskaplega söguleg
ferð, nei, nei, þið fáið mig
ekki til að segja frá hvað
gerðist, ég er ekki viss um að
öllum líki það jafnvel. — Við
skulum heldur tala um eitt-
hvað annað. Ég var t. d. sá
fyrsti, sem stundaði veiðar í
Meðalfellsvatni og var sagt
að þar veiddi enginn nema ég.
Nú kem ég þangað aldrei, þar
er allt morandi af einhvers
konar fiskimönnum og maður
fær ekki ró og næði til að
kasta, en við veiðimennirnir
sækjumst eftir friði við veið-
arnar.“
„Er langt sfðan þú fórst
að stunda veiðar?“
„Ég tók veikina ’31, það
var Árni Pétursson, lækn-
ir, sem smitaði mig. Og hann
var þeirrar skoðunar að veiði
della væri algjörlega ólækn-
andi sjúkdómur. Þau ár hafa
líka komið að ég hef veitt í
hverjum einasta mánuði, einu
dagar ársins sem friðhelgir
eru fyrir þessari áráttu minni
eru föstudagruinn langi,
páskadagur og jóladagur."
í ljós kom að Guðmundur
hafði haft öðrum hnöppum að
hneppa nú á föstudaginn
langa, því þann dag varð
hann 65 ára. Fór hann, ásamt
konu sinni Þorbjörgu Bjarna-
dóttur, upp í sveit og fagnaði
á þann hátt afmæli sírru.
Guðmundur sagðist hafa
eignazt bílinn, sem er Grah-
am Paige fólksbifreið frá
1929, árið 1933. „Ég keypti
hann með ónýtan mótor og
brotinn gírkassa. Það var
ekki af því að illa hefði verið
farið með hann, en vélarnar
voru nú ekki upp á það bezta
í þá daga. Síðan hefur bíllinn
verið í minni eigu og ég býst
við hann endist mig. Ég hef
dyttað að hinu og þessu við
hann á þessum árum og nú
er-hann með Chrysler-sjálf-
skiptingu, Dodge ’53 vél,
klæddur innan plasti, mæla-
borðið svo til nýtt o. fl. Einn-
ig hef ég skipt um bretti og
hjól (hann var áður með
teinahjól), og þá gerbreyttist
nú útljt bilsins. Einnig hef ég
endursmíðad undirvagninn."
„Er þetta eini bíllinn sem
þú hefur eignazt um ævina?“
„Nei, ég keypti mér bíl
sama ár og ég kom hingað til
Reykjavíkur. Það var árið
1919. Ég tók bílpróf (öku-
skírteinið er nr. 124) og festi
kaup á Chevrolet-fólksbíl.
Númer hans var ÁR-6. Árið
1930 keypti ég svo Briskó og
eftir það var ég alltaf nefnd-
ur Briskó. Númer hans var
RE-62. Þeir bættu 7 aftan við
það númer, þegar ég keypti
Graham Paige-inn, og líkar
mér það ekki vel. Nú er búið
að keyra hann 633 þúsund
kílómetra, um allar trissur,
norður á Melrakkasléttu og
austur í Hallormsstaðarskóg.“
„Það hafa líklega orðið
töluverðar breytingar á um-
ferðinni frá því þú byrjaðir
að aka bíl hér um göturn-
ar.“
„Ég er nú hræddur um það.
En í öll þessi ár hefur ekk-
ert komið fyrir mig og minn
bíl, utan þess hvað keyrt var
aftan á mig inn á Laugavegi.
Það var rétt eftir að umferða-
ljósin komu til sögunnar, ég
stanzaði að sjálfsögðu við
rauða ljósið en vissi þá ekki
fyrri til en kornunga stúlku í
kennsluþifreið bar þar að, og
hún steig í ó^áti benzínið í
botn í stað þess að stíga á
bremsurnar. Þarf ekki að
ræða um það meira.“
„Þú segist hafa gert bílinn
upp sjálfur, ertu útlærður
bifvélavirki?“
„Nei, ég hef aldrei lært
neitt. Ég byrjaði á því að
gera við minn eigin bíl og
svo smájókst þetta. Ég lærði ,
utanað norska bók, sem fjall-
aði um bíla. Þetta var ekki
eins flókið þá og nú. Meist-
araréttindin komu sjálfkrafa,
því ég var búinn að kenna
svo mörgum að þeir gátu ekki
annað en látið mig hafa rétt-
indi. Svona er nú það. En nú
er ég hættur að gera við bíla
og fæst við þetta.“
Og Guðmundur dró upp úr
vasa sínum lítinn aflangan
kassa, sem á stóð Briskó á
öllum hliðum, botni og loki.
„Þetta er gluggastillir," sagði
hann, „ég smíða þá úr kopar
og læt svo nikkelhúða þá.
Þeir eru mesta þarfaþing, en
ég græði ekkert á þeim. Efnið
er dýrt og þeir seljast ekk-
ert alltof vel. Fólk veit ekki
hvernig á að nota þá, en nú
lét ég teikna leiðbeiningar á
kassana, sjáið þið. Þarna geta
allir séð hvernig á að nota
þessa gluggastilla. Og svo er
Briskó alls staðar, ég losna
líklega aldrei við nafnið,“
sagði Guðmundur og hló.
Um leið og við kvöddum
þennan káta hagleiksmann,
óskuðum við honum til ham-
ingju með afmælið þó seint
væri og árnuðum honum allra
heilla í framtíðinrú.
Sjávarutveginn
skortir vinnuaí I
Koma erlendir sjómenn til hjdlpar?
GÍFURLEGUR vinnuafls-
skortur er nú víðast hvar til
Iands og sjávar. Ekki háir
þetta sízt sjávarútveginum,
en þar vantar fólk bæði til
fiskveiða og fiskvinnslu.
Þessu veldur femt:
\ 1) Hörð samkeppni annarra
V atvinnugreina um vinnu-
afL
2) Stóraukinn skipakostur Ís-
lendinga.
3) Sæmileg aflabrögð og stund
um mikil.
4) Færeyingar fást ekki leng-
ur til starfa hér, svo neinu
nemi.
Menn skortir nú bæði á tog-
ara og netabáta. T.d. er Mbl.
kunnugt um, að í fyrradag komst
ekki togari út á veiðar, vegna
mannfæðar. Menn, sem voru
skráðir í skiprúm, mættu ekki
til skips, og munu þeir hafa ráð-
ið sig í aðra atvinnu. Hefði ekki
dugað til, þótt fimm eða sex
Englendingar hefðu fengizt á
togarann, eins og komizt var að
orði.
Erlendir sjómenn
á íslenzkum skipum
Milli tíu og tuttugu enskir sjó-
menn munu nú vera á íslenzka
togaraflotanum og líklegt, að
fleiri bætist við. Færeyingar fást
ekki, eins og fyrr segir, og veld-
ur því gerbreytt vinnuaðstaða
heima fyrir. Færeyingar hafa
eignazt fjöldan allan af nýjum
skipum á seinustu árum, svo að
þeir eru ekkí aflögufærir um
sjómenn.
Erlendir sjómenn eru yfirleitt
ekki fáanlegir hingað á bátana.
Þeim finnst vertíðartíminn of
stuttur og vilja ekki ráða sig
hingað, nema ferðakostnaður sé
greiddur báðar leiðir. Hálfgert
vandræðaástand ríkir nú í Norð-
ur-Noregi vegna aflatregðu, en
sjómenn þar munu telja, að
hreinar tekjur þeirra á íslandi
eftir vertíðina mundu gera lítið
meira en hrökkva fyrir ferða-
kostnaði. Annars hefur ekki sér-
staklega verið reynt að útvega
sjómenn þaðan.
Spánskir sjómenn hafa komið
hingað á eigin spýtur og ráðið
sig á báta. Því miður hafa þeir
reynzt nánast óstarfhæfir, því
að þeir eru bæði alls óvanir
vinnubrögðum hér og gersam-
lega mállausir að auki á allar
tungur aðrar en spönsku. Munu
þeir nú flestir hafa hrökklazt af
bátunum. Sömu sögu mundi
vera að segja um flesta aðra út-
lenda sjómenn. Það eru því
helzt Færeyingar og Norðmenn
auk Breta, sem til greina
kæmu, ef horfið væri að því ráði
að útvega sjómenn erlendis frá
til starfa hér.
Morgunblaðið hefur frétt, að
ýmislegt sé nú í athugun hjá
samtökum útvegsmanna, til þess
að ráða bót á þessu ástandi.
STAKSTEINAR
Deilurnar hér og
deilurnar þar.
Synd væri að segja, að koram-
únistar hér á landi tylldu ekki
í tízkunni. Aðalsport flökks-
'bræðra þeirra austan járntjalds
er persónulegar deilur, sem svo
illvígar eru orðnar, að til dæmis
albanskir kommúnistar k^lla
'Krúsjeff lýðskrumara, rógbera
og frávilling og segja hann
blanda saman lygi, svikum, Iýð-
skrumi, hatri og slúðri. Öll þessi
orð og mörg fleiri í sama dúrn-
um hafa hér á landi verið notuð
of kommúnistum, þegar þeir í
innanflokksdeilunum hafa Iýst
hverjum öðrum, og slík orð eiga
þeir eftir að mæla opinberlega,
þótt ef til vill takist tilraunin til
að breiða yfir hina algjöru
sundrungu fram yfir kosningar.
Einar nefndi ekki
Þjóðvörn.
Það vakti mikla athygli í út-
varpsumræðunum, að Einar Ol-
geirsson forðaðist eins og heitan
eldinn að nefna samstarf komm-
únista við Þjóðvörn. Hinsvegar
minntist hann margsinnis á
'Sósíalistaflokkinn, sagði þann
flokk heita á' alþýðuna o.s.frv.
Ræðumenn hins arms komm-
únistaflokksins tönnluðust hins
vegar á Alþýðubandalagi, Þjóð-
vörn og nefndu jafnvel vinstri
sinnaða Framsóknarmenn. Lúð-
vík Jósefsson og Hannibal Valdi-
marsson töluðu grátklökkir nm
nauðsyn samstöðu „vinstri
manna“, en Einar Olgeirsson
undirstrikaði úrslitaáhrif Sósíal-
istaflokksins. Augljóst var, að
báðir aðilar ætluðu að gefa lín-
una, án þess að taka berum orð-
um fram, hvar hnífurinn stæði
í kúnni. Var það líka óþarft, því
að allu. landslýður veit, að
'kommúnistaflokkurinn er rek-
ald, og þess vegna hefði Hanni-
bal Valdimarsson getað sparað
sér það ómak að minnast á
,margvíslegan skoðanamun
vinstri manna“.
Ekki rökfastir.
Varla verður sagt, að ræðu-
menn Framsóknarflokksins í út-
varpsumræðunum hafi verið sér-
lega rökfastir. Þannig hélt Þór-
arinn Þórarinsson því til dæmis
fram, að lífskjörin væru stórum
lakari hér á landi en í nágranna-
löndunum. Samt vildi hann að
nýju taka upp uppbóta- og
baftastefnuna. Ætti þó að Iiggja
nokkuð í augum uppi, að sú
stefna, sem fslendingar illu
beilli hafa fylgt í mismunandi
ríkum mæli frá styrjaldarlokun-
um, stefna haftanna og uppbót-
anna, hefur leitt til þess, að
efnahagsþróunin hefur ekki orð-
ið eins ör hér og í nágranna-
löndunum. Nú hefur hinsvegar
verið tekið upp svipað stjórnar-
far og þar ríkir og þess vegna
batna lífskjör nú hraðar hér en
víðast annars staðar.
Ólafur Jóhannesson, prófessor,
sem venjulega er hæglætismað-
ur, æsti sig heilmikið upp og tal-
aði um, að sparifjáreigendur
hefðu verið sviptir hundruðum
milljóna króna. Ráðið til að bæta
hag þeirra telja Framsóknar-
menn vera það að lækka vext-
ina. Hið eina, sem eftir ^stendur
af árásum þeirra á viðreisnina
er talið um vaxtaokur, sem leiki
atvinnurekendur mjög hart. Það
er von að menn spyrji, hvernig
það geti samrýmzt, að hundruð
milljóna króna hafi verið tekin
af sparifjáreigendum og fengin
atvinnurekendum og öðrum lán-
takendum, en samt hafi. greiðsl-
an til sparifjáreigenda fyrir af-
not af fé þeirra verið alltof há,
hreinir okurvextir.
Gaman væri að fá frekari skýr
ingar þeirra Þórarins oig Ólafs
á þessari sérstæðu röksemdar-
færslu.