Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1982, Blaðsíða 7

ingaumleitunum viö okkur, hleypt vindi úr
dekki hjá okkur — og svo ætlaði annar að
njóta ávaxtanna af verkum hans! Fúlir í
skapi borguðum við manninum með kerr-
una einn dollar, en héldum þeim, sem
hleypti úr vindinum.
Hvar sem þið nemið staðar, þá fyllast
bílgluggarnir, sem alltaf eru hafðir opnir
vegna hitans, á augabragði af svörtum
hausum, sem bjóða þjónustu af öllum teg-
undum. Einu sinni stöðvuðum við bílinn á
hæöarbrún til að njóta hins fagra útsýnis,
en þá tók þegar að rigna ávöxtum inn í
bílinn, vel þroskuðum aldinum af ýmsum
stærðum og gerðum. „Allt saman fyrir tvo
dollara, mister.“
Þar meö er björninn unninn. Hvíti mað-
urinn er búinn að fá vöruna í hendur, og þá
verður hann að borga, þó svo að honum
takist aö losa sig viö allt saman aftur.
Stundum vilja menn einfaldlega ekki ávexti
eða geta ekki tekiö við þeim. En þaö breyt-
ir engu þar um slóöir, þegar hvítir feröa-
menn eru annars vegar. Fyrst reyndum við
kurteislega að losa okkur við ávextina og
loks var eins og við værum að ausa lekan
bát, en það var vonlaust verk. Við héldum
svo burt meö talsvert af ávöxtum eftir að
hafa borgað tvo dollara.
Á eyjunum í Karabíaka hafinu er urmull
af frábærum golfvöllum og meðal ann-
ars eru það þeir aem lokka túriata
þangaó í stórum atíl.
Ennþá er fegurðin furðu óspillt og
ævintýraleg. Hér er þaö smáeyjan St.
Lucia, aem er ein at Litlu Antileyjum.
eöa Tenerife eða annars staðar, þar sem
móttaka feröamanna er oröin atvinnugrein.
Og þegar pyngjan er tóm, getur hún farið.
Ef þið viljið kynnast Vestur-lndíum í raun
og veru, ættuð þið að byrja á Haiti. Hún er
eitt af fegurstu löndum, sem hægt er að
heimsækja. Sennilega munið þið alls ekki
taka eftir því, að þetta er land, þar sem
börn deyja úr hungri. Leigubílstjórum
vegnar vel, því að þeir eru hinir fyrstu, sem
koma við pyngjuna. Þeir láta hana í bak-
sæti hinna loftkældu límúsín-bíla sinna, og
frá því augnabliki, sem bíllinn er kominn á
hreyfingu, ér ferðamaðurinn í gæzluvarö-
haldi. Ef til vill ætlið þiö að fara á ákveöiö
hótel til að hvíla ykkur vel eftir langt flug.
Þið hallið ykkur makindalega í aftursætinu
og segið bilstjóranum, hver áfangastaöur-
inn sé. En látið ykkur ekki bregða: Öku-
maðurinn er enginn bílstjóri, heldur
dagskrárstjóri ykkar; hvíldareftirlitsmaður
og hótelmiölari. Án svipbrigöa ekur hann
ykkur til þess hótels, sem hann sjálfur kýs,
og lætur einskis ófreistað að koma ykkur
út úr bílnum í þá næturklúbba, þau veit-
ingahús og þær minjagripaverzlanir, þar
sem hann fær mesta hlutdeild í hagnaöin-
um. Þið munuð verða forviða yfir því, hvaö
lausnargjaldiö er hátt, þegar gíslatöku
þessari lýkur.
Ef þið viljið kynnast Haiti sem allra bezt,
eigið þið heldur aö taka bíl á leigu, og þá
skuluö þið ekki reyna að láta sem þiö sjáiö
ekki alla þá stigamenn, sem sitja fyrir ykkur
á vegarbrúnum. Hvenær sem þið leggiö
bílnum, á hvaða tíma dags sem er og hvar
sem er í Port-au-Prince, höfuðborg Haiti,
veröa varðmenn tilbúnir innan nokkurra
sekúndna, og það á öllum aldri: Börn, ungl-
ingar og fullorönir, sem bjóöast til aö gæta
bilsins eða þvo hann.
Það var aöeins einu sinni, sem við af-
þökkuðum þessi vinsamlegu boö, af því aö
við vorum að flýta okkur og ætluðum strax
aö halda áfram. En þegar viö komum aftur
að bílnum eftir örskamma stund, var loftið
farið úr vinstra framdekki. Öskuvondir tók-
um við til við að skipta um dekk, og áður
en langt um leið, var varömaður sá, sem
við höföum hafnað, kominn aftur til okkar
og bauð okkur aðstoð sína. l' reiði okkar
báðum við heldur annan mann, sem átti
leiö framhjá meö þunga kerru, um aö
hjálpa okkur. Hann lagði þegar kerrunni
við veginn og bjóst til að aðstoða okkur.
„Burt héöan!,“ hrópaði þá hinn, sem viö
höfðum afþakkaö. „Þetta eru mínir hvítu!“
Við vorum hvítu mennirnir hans. Hann
haföi haft mikið fyrir okkur, staðið í samn-
Séuð þið að hugsa um myndatökur,
kbma myndefnin hlaupandi til ykkar og
hrifsa í ermina: „Hei, mister, taka mynd!“
Og myndefnið stillir sér upp eftir að hafa
nefnt veröið. Eruö þiö hissa á því, að
myndefni rétti fram höndina og sýni lóf-
ann? Af hverju það? Útlendingar koma
hópum saman til eyjarinnar, leggja hald á
fólkið og menningu þess á sinn hátt og
hafa á brott með sér. Af því geta þeir síðan
státaö og jafnvel haft af því tekjur. Nei,
þetta fólk vill ekki lengur vera veiöidýr hvíta
mannsins, eins og það var á þrælatímun-
um. Það hefur orðið aö gjalda of miklu til
þess að láta eitthvaö lengur í té án endur-
gjalds. Á Vestur-lndíum fá útlendingar ekk-
ert gefins. Ekki einu sinni bros.
Hina bröttu leið að virkinu La Ferriere á
Norður-Haiti er aðeins hægt að komast
fótgangandi eða með hjálp múldýra. Virkið
gnæfir við himinn eins og kinnungur risa-
stórs orrustuskips úr steini, en Haitibúar
byggðu það, eftir að þeir höfðu brotizt und-
an yfirráðum Frakka 1804. Það er tákn
þess ótta, sem þetta land hefur aldrei orðið
laust við, síöan það varö sjálfstætt: Að hvíti
maðurinn gæti komið aftur til að koma á
þrælaríki sínu.
Setjum svo, aö þið farið fótgangandi. Þá
skuluö þið ekki verða undrandi, þótt ungur
maöur gangi allt í einu viö hliö yöar og ætli
greinilega einnig að sýna yngri bróður sín-
um virkið. Hann kinkar kolli til ykkar vin-
samlega og segir: „Þaö er algert brjálæði,
þegar maður hugsar út í það, að þaö tók
þrettán ár að byggja þetta virki.“ Þið
hneigiö höfuöið til samþykkis, og þar með
eruð þið gengin í gildruna. Ungi maðurinn,
Philipp, víkur ekki frá ykkur framar í þess-
ari ferð. Hann segir ykkur, að byggingu
virkisins hafi verið lokið árið 1817, aö 200
þúsund manns hafi unnið við það og 15
þúsund látiö lífið. Þið eruð ekki undrandi
yfir því, því að uppgangan er erfiö, þó að
þiö þurfið ekki að burðast með grjót, held-
ur aðeins myndavél upp brekkuna. En Phil-
ipp heldur á henni fyrir ykkur. Sólin er al-
veg að drepa ykkur og virðist læsast inn i
skrokkinn á ykkur eins og tappatogari.
Á síöustu hundraö metrunum verður
ykkur Ijóst, að litli bróðir hans Philipps,
Tony, vill líka fá peninga. Hann grípur um
þjóhnappa hins slappa ferðamanns og ýtir
honum af öllum kröftum upp á við eins og
þrjózkum asna.
Þótt tími stóru farþegaskipanna sé lið-
nn í þeim mæli sem var, þá eru sigling-
ar á lúxusskipum milli eyjanna í Kara-
bíska hafinu alltaf vinsælar. Hér leggst
eitt slíkt skip að bryggju á Jamaika og
innfæddir bíöa meö málverkin sín úti
undir berum himni í von um sölu.
7