Morgunblaðið - 04.06.1995, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
1-
KÖNNUN undirdjúpanna hefur
verið líkt við geimferðir. í
hafdjúpunum jafnt og úti í geimnum
er maðurinn í umhverfi sem honum
er ekki eðlilegt. Bæði kafarinn og
geimfarinn þurfa á sérstökum bún-
aði að halda til að komast af.
Þyngdarlausir kanna þeir ókunna
stigu og halda á vit hins óþekkta
og óvænta. Þeim fjölgar sem leggja
í djúpin og kynna sér þá veröld sem
er undir yfirborðinu.
Skipta má köfurum hér á landi
í tvo hópa, þá sem hafa köfun að
atvinnu og þá sem kafa sér til
ánægju. Þessi umfjöllun snýr að
hinum síðarnefndu. Sportkafarafé-
lag íslands er félagsskapur áhuga-
kafara og hefur höfuðstöðvar í
Reykjavík, einnig eru félagsdeildir
á Akranesi og Dalvík. Félagar koma
þó mun víðar af landinu. Sportkaf-
arafélagið hefur starfað frá 8. mars
1982 og eru nú um 60 virkir félag-
ar. Að sögn Vilhjálms Hallgríms-
sonar, formanns Sportkafarafé-
lagsins, er algengt að menn læri
köfun og stundi hana af krafti í
nokkur ár en taki sér svo hvíld.
Þeir koma svo gjarnan aftur og
fara að kafa.
Sportkafarafélagið hefur það
markmið „að vinna að framgangi
sportköfunar og standa vörð um
íþróttina með því að stuðla að
ábyrgri afstöðu til hennar og meðal
félagsmanna og annarra“. Einnig
hefur félagið á sinni stefnuskrá að
standa fyrir námskeiðum í sportköf-
un og bæta aðstöðu til æfinga. Inn-
an félagsins eru fjórir með kennara-
réttindi í köfun og halda þeir nám-
skeið jafnt fyrir nýja félagsmenn
og reynda kafara. Engum leyfíst
að kafa í nafni félagsins eða á veg-
um þess nema hann hafi köfunar-
réttindi sem samþykkt eru af félag-
inu. Eina undantekningin eru nem-
ar sem kafa undir handleiðslu köf-
unarkennara.
Sportkafarafélagið á nýlegt fé-
lagsheimili að Flugvallarvegi 0. Þar
er meðal annars aðstaða til að fylla
á lofthylki sem félagsmenn nota til
köfunar. Félagsfundir eru haldnir
mánaðarlega og einnig stendur fé-
lagið fyrir fjölda köfunarferða yfir
árið. A dagskrá þessa árs eru til
dæmis 32 lengri og styttri köfunar-
ferðir, bæði í nágrenni Reykjavíkur
og út á land. Köfunarferðimar eru
famar jafnt sumar og vetur.
Öryggi og
kunnálla
Einkunnarorð Sportkafarafé-
lagsins era: Öryggi, kunnátta, var-
fæmi. Mikið er lagt upp úr þekk-
ingu á köfun, réttri þjálfun kafar-
ans og ströngum öryggisreglum.
Reynslan hefur sýnt að þar sem
þessi atriði eru höfð í heiðri heyra
köfunaróhöpp til undantekninga.
Litið er á sportköfun sem hópíþrótt
og beinlínis mælt gegn því að menn
kafi einir. Sportköfun fer fram und-
ir stjóm köfunarstjóra. Hann skipar
köfurunum í pör eða hópa eftir
aðstæðum. Þessir aðilar hjálpast
síðan að og hafa gætur hver á öðr-
um meðan á köfuninni stendur.
Þetta eftirlit hefst á þurra landi
þegar þeir sem kafa saman aðgæta
búnaðinn hver hjá öðrum. Meðan á
köfun stendur mega kafaramir ekki
missa sjónar hver af öðrum.
Vanþekking
liætluleg
Vilhjálmur Hallgrímsson, for-
maður Sportkafarafélagsins, er
einn þeirra fjögurra sem hafa rétt-
indi köfunarkennara f félaginu.
Hann er annar tveggja sem kenna
eftir svonefndu NAUI kerfí sem er
bandarískt að uppruna, aðrir tveir
kenna eftir öðru kerfi sem nefnt
er PADI. Auk þeirra eru til fleiri
kennslukerfí. Að sögn Vilhjálms
hafa hin ýmsu kerfi sama mark-
mið, það er að gera nemandann að
kafara sem hvorki veldur sjálfum
sér né öðram skaða. Hann leggur
mikla áherslu á að fólk afli sér
þekkingar áður en það fer að kafa.
„Vanþekking er það hættulegasta
við köfun og er jafnhættulegt að
vita lítið og að vita ekkert."
Áður en köfunamemar innan
KAFARARNIR söguðu vök í 48 sentimetra þykkan ís á Þingvallavatni. Tveii sitja á brún vakarinnar og fylgjast með félaga sínum.
Morgunblaðið/Þorkell
Hvaó kosta
köffunar-
a Œr wi •
• Nýr köfunarbúnaður kostar
um og yfír 200 þúsund krónur
miðað við þriggja laga þurr-
búning, blautbúningur er tölu-
vert ódýrari. Margir byijendur
komast þó af með minna,
kaupa notað og geta búið sig
út fyrir allt niður í 60 til 70
þúsund krónur.
• Nú er ein verslun 1 Reykja-
vík, Prófun hf. við Ægisgötu,
sem sérhæfír sig í sölu köfun-
arbúnaðar en vora tvær tii
skamms tíma. Að sögn Öldu
Láru Jóhannesdóttur hjá Próf-
un hf. er vaxandi áhugi á köf-
un hér á landi. Að beiðni blaða-
manns tók hún saman lista
yfir helsta búnað væntanlegs
kafara. Reikningurinn hljóðaði
upp á tæpar 214 þúsund krón-
ur, miðað við 10% stað-
greiðsluafslátt. Alda tók það
fram að sumt á iistanum er
ekki bráðnauðsynlegt, en engu
að síður búnaður sem flestir
kaupa.
• Það sem væntanlegur kafari
þarf er: Köfunarbúningur,
undirgalli ef tekinn er þurr-
búningur, flotvesti, hanskar,
öndunarbúnaður (1. og 2. stig
og aukaöndunarbúnaður),
loftflaska, blýbelti með blýj-
um, gríma, snorkel, sundfit,
ljós, hnífur, loftmælir, dýptar-
mælir. Þar að auki er nauðsyn-
legt að hafa köfunarúr eða
tímateljara.
KAFARAR þurfa að sýna varfærni nálægt veiðarfærum svo þeir ánetjist ekki líkt og grásleppan.
!
.....
Sportkafari af lífi og sál
EINN hinna nýrri félagsmanna
Sportkafarafélagsins er Hörður
Sverrisson rekstrarstjóri Félags-
málastofnunar Hafnarfjarðar.
Hörður hefur lengi verið áhuga-
samur um flest sem að sjónum
Iýtur. Á árum áður stundaði hann
siglingar og hefur nú tekið til við
köfunina. Hörður nam skipaverk-
fræði í SUNY Maritime College I
New York og lauk einnig stýri-
mannsprófi frá sama skóla. Þessi
skóli er elsti sjóferðaskóli Banda-
ríkjanna og er sérhæfður í því
sem að siglingum og kaupskipaút-
gerð lýtur. Skólinn á eigin höfn
og stórt skólaskip. Hörður stund-
aði siglingar vestanhafs og var
farmaður á fragtskipi i eigu skól-
ans í sumarfríum. En hvað kom
til að hann fór að læra köfun?
„í fyrrasumar vorum við þrír
félagar að hugsa um að setja á
fót sjódýrasafn í gömlu húsi Bæj-
arútgerðarinnar hér í Hafnar-
firði,“ segir Hörður. „Einn okkar
var með köfunarréttindi og ætlaði
að safna sjávardýrum í sýningar-
ker á Óseyrarbryggjunni. Ég taldi
gott að við kynnum fleiri að kafa
og dreif mig á námskeið í sportk-
öfun.“
Hörður segir að námskeiðið
hafi verið mun yfirgripsmeira og
ítarlegra en hann átti von á. Hann
lauk 1. stigi í fyrra, en í því fólst
að hann mátti kafa niður á 18
metra dýpi að degi til þar sem
engar hindranir voru. Ekkert
varð úr því að sjódýrasafnið yrði
sett á fót því borholan sem taka
átti sjóinn úr reyndist mjög meng-
uð. Hörður hélt hins vegar áfram
að þjálfa sig í köfun og hefur
notað hvert tækifæri til að fara
í sjóinn. Hann á vart orð til að
lýsa áhuga sínum og ánægju með
þetta nýja tómstundagaman.
Eftir að hafa stundað köfun af
krafti í vetur segist Hörður hafa
séð að það væri ekkert vit í öðru
en að sækja framhaldsnámskeið.
Nú hefur hann nýlokið því ásamt
7 öðrum nemendum. Á framhalds-
námskeiðinu eru kafararnir þjál-
faðir í að fara niður á 30 metra
dýpi, þeir læra að kafa að nætur-
lagi, hvernig á að lyfta hlutum
af sjávarbotni og kennd er leit-
arköfun. Eins er farið nánar í
bóklegt nám, bæði líffræði, eðlis-
fræði og lífeðlisfræði köfunar.
Kennt er að synda eftir áttavita,
hvemig á að fara úr kafi í áföng-
um til að jafna köfnunarefnis-
þrýsting í líkamanum og að nota
merkjamál kafara.
Hörður telur skorta á að sport-
köfun sé sýnd nægileg virðing
sem íþróttagrein. Þannig hafa til
dæmis verið settar reglur um
sportköfun á Þingvöllum án þess
að samráð hafi verið haft við
sportkafara, að sögn Harðar.
„Það skondna er að þessar reglur
vom samt settar að okkar frum-
kvæði,“ segir Hörður. „Sportkaf-
arar buðust til að hafa samstarf
um hreinsun gjánna og köfun á
Þingvöllum, en það var ekki tekið
tillit til þess. Það var sett á köfun-
argjald, sem meðal annars á að
standa straum af eftirliti með
köfumm. Eina eftirlitið sem ég
hef orðið var við er af hálfu hund-
anna á Þingvallabænum sem
koma og hnusa af okkur. Við'