Morgunblaðið - 02.03.1984, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. MARS 1984
17
Léttvín
eftir dr. Jón óttar
Ragnarsson
Til skamms tíma kom ódýrasti
vínandinn úr brennivíninu. Á
síðustu árum hefur meiri vit-
glóra hlaupið í verðlagninguna
og nú eru ódýrustu brennivín og
borðvín jafndýr.
Bæði í ódýrustu brennivínun-
um og borðvínum kostar hver
millilítri af vínanda nú 1,25 kr.
Að komast í væna vímu kostar
því 50—100 kr. eftir einstakling-
um (30—80 ml vínanda).
íslenskur bjór — með 4—5%
vínanda — má kosta allt að 50
krónum hver flaska úr búð. Með
því yrði vínandinn í honum nær
þrisvar sinnum dýrari en í ódýr-
asta áfengi.
Bjór á þessu verði mun ekki
auka meðalneysluna að ráði, en
mun hins vegar draga þó nokkuð
úr misnotkun áfengis. Verðið má
síðan lækka eitthvað ef slíkt er
talið ráðlegt síðar.
En eftir því sem þekking ís-
lendinga á áfengi eykst munu
þeir leggja æ minna upp úr
rtiagni og æ meira upp úr gæð-
um. En þá hækkar verðið auðvit-
að í samræmi.
Léttvín og saga
Frá örófi alda hefur mannkyn-
ið notfært sér ýmiss konar vímu-
gjafa. Var notkun þeirra upp-
haflega einkum tengd trúarat-
höfnum, sérstaklega í Austur-
löndum.
Einkennismerki Indru,
stríðsguðs Hindúa, var t.d. töfra-
drykkurinn soma, sem var
drukkinn við helgiathafnir. Er
talið að þar hafi verið um ein-
hvers konar bjór eða vín að
ræða.
Gerjun er ein hinna eldfornu
vinnsluaðferða mannkynsins og
var án efa fundin upp á nýstein-
öld sem hófst fyrir um það bil
10.000 árum.
Áfengi hefur án efa uppgötv-
ast fyrir slysni þegar sykurlögur
af einhverju tagi var skilinn eft-
ir á glámbekk. Hafa án efa
margir þjóðflokkar gert þessa
uppgötvun
Áfengið sem var framleitt fór
eftir aðstæðum á hverjum stað.
Mjöður var lagaður þar sem
hunang fékkst, léttvín þar sem
vínber uxu, bjór á kornræktar-
svæðum o.s.frv.
Best þekkta vínberjategundin
er Vitis vinifera, þ.e. hinn hreini
vínviður biblíunnar. Var hann
ræktaður í nálægum Austur-
löndum fyrir a.m.k. 6.000 árum
og líklega fyrr.
Evrópumenn náðu snemma
forystu á þessu sviði. Og eftir
uppgötvanir Pasteurs fékkst
loks vísindaleg skýring á eðli
gerjunar, þ.e. tilvist örvera sem
gerja sykur í vínanda.
Fram til um 1880 voru öll >
vínber sem voru notuð til vín-
gerðar afkomendur hins forna
vínviðar. Um það leyti fluttist
fyrir slysni bandarísk rótarlús
frá Ameríku til Evrópu.
Lús þessi lagði á skömmum
tíma alla helstu víngarða Evr-
ópu í rúst. Var loks gripið til
þess ráðs að græða evrópska
vínviðinn á ameríska rót (amer-
ískur vínviður er ónæmur).
Léttvín og
landbúnaður
Vínber til víngerðar má rækta
á um 2.200 km breiðu belti (frá
norðri til suðurs) frá Bonn í
Þýskalandi til Mogador í Mar-
okkó. Eru norðurvínin oft ívið
súr en suðurvínin bragðdauf.
Vegna þess hve viðkvæm vín-
berin eru fer víngerðin venjulega
fram í nánd við ræktunarstað-
inn. Þannig eru afar náin tengsl
milli víngerðar og landbúnaðar.
En hver er munur á rauð- og
hvítvínum? Fyrst og fremst sá
að rauðvín eru unnin úr dökkum
berjum þannig að hýðið liggur í
leginum svo vínandinn geti skol-
að litarefnunum út.
Hvítvín eru hins vegar ýmist
unnin úr ljósum (grænum) berj-
FÆÐA
OG
HEILBRIGÐI
um eða dökkum. í síðara tilvik-
inu er hýðið fjarlægt úr leginum
áður en litarefnin hafa skolast
út í hann.
Rósavín eru þarna á milli, þ.e.
þau eru unnin úr dökkum berj-
um eins og rauðvínin, en þó
þannig að hýðið er fjarlægt úr
leginum áður en liturinn verður
of dökkur.
Freyðivín eru einfaldlega
hvítvín sem eru sett á flöskur
(sérlega sterkar flöskur) áður en
gerjun er lokið. Myndast þá kol-
sýra í flöskunni og veldur gos-
inu.
Gæöi og hollusta
Gæði léttvína fara einkum eft-
ir gæðum vínberjanna. Góð vín
eru unnin úr bestu berjum sem
völ er á. En jafnvel bestu vínber
eru misgóð eftir aðstæðum og
árferði.
Þegar sumarið er kalt og sól-
skin af skornum skammti verða
vínin súr og óspennandi. Ef
sumarið er of heitt og þurrt geta
vínin (sumar tegundir) fengið
aukabragð
í léttvínum er talsvert af víta-
mínum og steinefnum, en þó yf-
irleitt minna en í bjór. Engu að
síður eru léttvínin miklu hollari
en sterku drykkirnir.*
Þegar haft er í huga að veikt
áfengi stuðlar frekar að bættum
áfengisvenjum og meira magn
þarf til að komast í vímu er mik-
ilvægt að neyslunni sé beint að
þeim ... frá sterku drykkjunum.
*Sterk vín hafa ekkert hollustugildi.
Les Bio -Program m
Náttúruleg uppbygging til aö efla vörn húöarinnar
ENGIN LITAREFNI, ENGIN ERTING,
LÆKNISFRÆÐILEGA PRÓFUÐ
Nýtt á íslandi
Þessi einstaka nýja lína frá Stetldhal
er grundvölluð á nýjustu tækni og vísindum á sviði húö-
fræöinnar, sem er örugg, virk, og áhrifamikil, og á sama
tíma mjög einföld. Verndar hiö viðkvæmasta hörund án
áhættu af ertingu og vinnur viö hin ýmsu loftlagsskilyrði
ásamt því aö laða sig eftir hinum ýmsu þörfum húðarinnar
Kynning í dag í Topptískunni frá kl. 12—13.
1. Öryggi Bio Programms:
Öll efni í Bio Programm línunni eru lífraen, það er að segja náttúruleg.
Valin vegna þeirra ertingarlausu mýkingar og sefandi eiginleika.
2. Forskriftin
Hver Bio P.ogram vara hefur verið gaumgæfilega rannsökuð á sviöi
gerla- og eiturfræöi (bacteriologically, toxicologically). ■» . »1
3. Læknisfræðilega prófað
Rannsakað á húöfræöideild Tarnier Hospital.
4. Pökkun
Hver Bio Programm vara er vandlega lokuð til að ábyrgjast algjört
hreinlæti.
Bio Programm linan er vísindalega og húðfræðilega prófuð af CERCO
(Sanofi Cosmetic Research Center.)
Les Bio-Program
Stendhal
PARIS
Útsölustaðir:
Topptískan, Aðalstræti 9, Revkjnvík.
Sól og snyrtistofan, Skeifan 3c,
Reykjavík.
Amaro, Hafnarstræti 99, Akureyri.
Snyrtistofan Hrund, Hjallabrekku 2,
Kópavogi.
. Snyrtistofa Kristínar, Höföavegi 16,
Eink.umbos á Isiandi | Vestmannaeyjum.
Reykjavegi 82,
Mosfellssveit. Sími 66543.