Lesbók Morgunblaðsins - 01.07.1973, Blaðsíða 3

vaetta'
iHursVLa:
er s
noriser
, Si6nu»
íari0
vaSuri°n
ensl(U
°rðiS
Sjá ennfremur næstu opnu
V
o
Sýnishorn spjaldskrárseðla Örnefnastofnunar. Efst er dæmi um
bæjarnafn, sem fyrir kemur í fornbréfi 15. janúar 1385, þá er
örnefni úr örnefnaskrá .Tórvíkur í Breiðdai með staðháttalýs-
ingru og neðst er seðill úr spjaldskrá yfir upprunaskýringar
fræðimanna.
.■rkiSttiU
H rúthól•d»lur

Sauiahúshófar
" •■wl.hú.títt
Laugar (Vindáslaugar)
\ r
Stirldalur
rVindáshilaii
llnmfHvr
Bau#*pyttui
Tvrh<|| ^
SigludXs £
Hí.br«kk»rr‘.
* VIMDÁ3 _
rútmkr**ur f ;
> (tltli.hóll. \
Narhlinyaltfg
•TangavaS
(Vindásvað)
TangavadxhóII
Mjög lauslegt riss, eftlr flugmynd
og korti , en engumnwlingum
Tfðholt
H«imiIdarmenn um örnefni
Gfsli Kristjánsson, bóndi á Vindási fri 1948
Karen KristófersdóttIr, á Vlndásl 1893-1921
Svanur Pálsson frá MinnlvöIlum:
Örnofnalýsing, handrit {
þjóbtninjasafni; hoimildar-
ma&ur Jón Kristófersson,
á Vindási 1883-1948.
Fúsatótt:
Torfkrókut
Smækkuð mynd örnefnakorts af Vindási í Landssveit, sem Ingólfnr Einarsson hefnr teiknað.
S StaðairMli S Suðursveit. Þessi
naínliður kemur slíðan fyiir í
fjölda mörigum ömeifnum, sbr.
Stafafell, Stafholt, Stafá, Staf-
ey o.sjfrv., og 'þynftu IþvS að
vera tltaikar Mfeomnar spjaid
skinár um Iþessi nöfn og lýsingar
á staðháttum S sasmbandi við
þau.
BÓKASAFN
ÖKNEFNASTOFNUNAB
— 1 ömefniastofnun verður
að vera til toókasafn, ihéit CÞór-
ihaH'ur áfram og vísaði til skrif
stofu sinnar, þar sena fliita gat
margra ibind'a örnefniasiötfn írá
ýmsum flöndum, iþar á meðal 42
toinda safn The Eniglflislh Place
Name iSooiety í Brettándi. At-
'hygfli vekja mörg rilt sænslkra
f ræðimanna uim enisk ömefni.
— Svtiar hafa verið ákaflega
aithafnasamir við enislka ör-
nefnafræði, iþað er isvö mifldð af
rLorrænum nöfnum í JBreitíLaindi,
— ‘sjáðu tii dæmis ihéma, þiesisa
'tveggja Ibinda orðalbók um
nafnliði í enisflcum ömetfnum —
af fjórum upptsUábfianorðum á
ikjölum iþeáirra eru tvö noimæn.
Yfirleitt Ihatfa Sviar llííka verið
aifkasfiamestir ömefnasafinarax
á Norðurflöndum. Þeir eiga f jór
ar ömefnastoÆnanir, eiln Iþeirra
er í Uppsalium, Ihin stærsita á
Norðurlöndum og semnifleiga 1 j
heimiimnn öflllium. Hún hefur
starfað lí háflifa öflld og ræður yf-
ir fjögurra hæða sitórlhýisii og
fjölda stanfismanna.
'ÞórhaiIU'r 'bendir á fleiiri
metk rit, m.a. Mð norska 19
binda toæjainafnasaifn Rygflis og
damska ömefnasafnið. — Hér er
bðkin ium 'BOTigundiarlhólm, hvent
naifn skráð. Við sfliílka ömefna
útgátfu er Stöðugt verið að
Viinna á Norðurlöndum, en hún
er komin misjatfnflega liamgt á
v’eg.
Síðan sjáum við það, sem íhef-
ur verið Skrifað um Memzik ör-
nefni, og virðast þaiu niit harla
l'itffl vöxtum isamainiborið við rit
milfljónaþjóðanna, — sem von-
legt er, auk þess, sem þessum
þætti þjóðlegs fróðleiks ihefur
ekki verið gefinn hér sá gaum-
ur, sem vert væri, að tfrátöldu
merkillegu framlagd einstakra
manna.
Á einum vegg Skrilfistotfunnar
haniga myndir af mokkrum látn
um fræðimönnum, sem fliafa
sinnt íslenzikum ömefnum:
Danamum ’Krfstian Kaaliund,
Finni Jónssyni prófessor,
Hannesi Þoristeinissyni þjóð-
skjalaverði, MattMaisi Þórðar-
syni þjóðminjaverðfll, sem
stjórnaði örnefnasikiáningu
Þjóðminjasafns á sflmum tflma,
Ólafi 'Lárussyni, prótfessor, sem
um árabil var helzti kunnáittu-
maður landsins í þeslsari grein,
Margeiri Jónissyni é ögmundar
stöðum lí Skagafirði, sem var
mikifll lálhiugamaður ium ömefni
og ömefmasöfnun og Þórliallliur
ikaflflaði Æulflitrúa toændastéttar-
innar í Iþeslsum hópi — og OÞor-
fceii Jöhanmessyni prófiesisor.
Loíkis sjáum við fljðsmynda- og
li'flskug.gamyndasafn ÞörlhaillLs,
— mynldir, isem harvn hetfur
sjállfur itekið atf ýmsuim stöðum
á landinu til nánari glöggvun-
ar á ömefnum og komið fýrir
i statfrófsröð. En ÞóríiaMur hef
ur, 'sem kunnugt er, stundað yf
irgripsmilklar rannsóknflr á is-
lenzkum örnefnum 'um áraibil’
og greint frá niðurstöðum
þeirra í IháskólaÆyrfrflestrum,
sem hatfa vakið milkfla athygli
— og sérri'tgerðum.
— Það getur veri'ð nauðsyn-
legt að haía fljósmyndir tifl að
sýna aðstæður og umihverfi'
þess staðar, sem >um er ffjalað
— og sérstaiklega till að bera
'saman staðhætti á samnefindum
stöðum, sagði Þónhallur.
ÖBNEFNASKBÁB OG
KOBTASAFN
1 þriðja hertoergi sitofniunar-
innar eru geymdar örnefna-
-skrár úr sérlhverjum hreppi á
flándinu öflil'u og kort ýmiss kon
ar og loftmyndir. Við látum
ffyrst á hreppaslkrámar, sem
tölusettar eru samlkwæmt kerfi
rfikisims. Skrárnar eru yfirleitt
i formi ömefnalýsilngar hverr-
ar eiinstákrar jarðar i sam
feflldu máli, og tfyfligir hverri
skrá nafnaslkrá i Stalfrófsröð.
— Þetta er elzti (hHuti stofn-
unarinnar og örnefnasatfnsins,
sagði 'ÞórhaKur, og eru fyrstu
örnefnaskrárnar frá hendi
Brynjúltfs Jónss'on'air frá Minna-
núpi, frá árunum 1911—14. Hér
eru "skrár af ýmsu >tagi, sumar
eru fultfrágenignar og véi'r.i'tað-
ar, aðrar ihandskritfaðar og toíða
vé'M'tunar. Stofnunin siendir á
hverju sumri fáeina menn út á
land itil örnetfn'asötfnunar og
endursikoðunar örnefnaskráa.
Au'k Iþess hefur stofnunin 'sam-
Framh. á bls. 11
Á einum vegg í Örnefnastcfnun eru myndir sjö látinna fræðimanna, sem sinnt hafa íslenzkum örnefnnnt. Þeir eru talið fn
vinstri: Kristian Kaalund. Finnur .Tónsson, Hannes Þorsteinsson, Matthías Þórðarson, Ólafur Lárusson, Margeir Jónsson og Þor
keli Jóhannesson.

■pi'iimmuiwiimn;""