Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1972, Blaðsíða 2

Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1972, Blaðsíða 2
samkvæmi, sem New Direction efndi til, minnir mig, og nú litu rithöfundarnir hvor á ann an sem vini. Og vináttan styrkt ist 1960 þegar Tennessee og Frank Merlo, vinur hans, nú lát inn, dvöldu hálfan mánuð í Tok io á hnattferð sinni. Mishima, klæddur í kimono, sýndi þeim alúð og gestrisni í glæsileguim, japönskum veitingahúsum, og gaf Tennessee íholt epli úr fila beini, sem átti að tákna leik- svið í fiskiþorpi. í>eir hittust aftur í Tokio, við óheppilegar aðstæður, þegar Tennessee var miður sin. Broddarnir i Maða- greinum í Life og New York Times um leikrit hans: „In the Bar otf a Tokyo Hotei voru sárir. Þar hafði verið kveðinn upp dauðadómur yfir honum sem rithöfundi. Og þá var það sem hann hafði flúið að heim- an með leikkonunni Anne Meacham. Frá þessari heim- sókn, sem bar að skömmu fyr- ir hið mikia hugarstrið hans, sem hann reyndi að lina með ofdrykkju og eiturlyfjum mundi hann harla Mtið, aðeins það eitt, að Mishima hafði verið mjög áhyggjufullur um ástand hans. — Á meðan hafði Tenn- essee tileinkað Mishima eitt af nýjustu leikritum sínum: The Day on Which a Man Dies: an occidental Noh Play, skrifað 1960, enn óprentað. Þessir tveir menn áttu margt sameiginlegt: báðir voru leik- ritaskáld, þó að Mishima væri einnig, og einkum, smásagna- höfundur. Báðir höfðu skrifað kvikmyndahandrit. Báðir hlot- ið frægð ungir að árum, og höfðu verið óvenju frjóir. Báð- ir höfðu skrifað djarflega og sýnt nokkra hneigð til ofbeld- is, græðgi og kynferðislegra af brigða. f persónulegu lífi þeirra var margt líkt. Þeir höl uðust að dulíræðum og jókst það með árum. Tennessee varð katólskur trúskiptingur og Mishima hafði skapað sér trú- arbrögð, innblásin af þjóðern ishyggju og skeytingarleysi um vanabundið kynferðislegt sið- gæði. Báðir höfðu þeir líka náð dularfullri aðdáun, og voru í raun og veru lifandi helgisagn ir. Hvað mig snerti, heyrði ég fyrst um Mishima af vörum þeirra Frank og Tennessee ár- ið 1961, eftir að þeir höfðu heimsótt hann í Tokio. Þeir höfðu verið að ljúka við að lesa The Templ'e of the Gold- en Pavilion, og mæltu ákaflega með því. Nokkur ár liðu, áður en ég komst yfir að lesa það, en ég varð svo hrifinn, þegar Ioks varð af lestrinum, að ég gerði mér far um að ná í allt annað sem til var í þýð- ingum eftir hann: sjálfsævisög- una Confessions of a Mask, sem var mjög áhrifamikil; The Sounds of Waves, þægileg og yndisleg bók; The Sailor, Wlio Fell from Grace witli tlie Sea, Ijómandi og hryllileg í senn; After the Banquet, djúp innlif- un í smámunasemi japanskra íietmsækja hann við komu okk- ar. Við höfðum ekki fyrr kom- ið okkur fyrir í herbergjum okkar en hann hringdi. Erind- ið var að bjóða honum til mið- degisverðar. Það hittist svo á, að Mishima var ekki laus þetta kvöld, en hann bauðst til að hitta okkur í Yokohama dag- inn eftir og fara með okkur til eins af hinum kínversku mat- söiustöðum þar. Síðla daginn eftir vorum við Tennessee á barnum í New Grand og drukkum martini með japanska stúdentinum Shinji og föður hans, þeg ar Mishima símaði til þess að segja okkur, að hann væri að leggja af stað í leigubíl og mundi finna okkur innan stundar. Tennessee hafði sagt mér, og ég hafði það einnig annars staðar frá, að Mishima væri sundurgerðarmaður í klæðaburði, og alltaf, hvort heldur hann væri í kimono eða Vesturlandabúnmgi, mjög glæsi lega búinn, svo að ég varð ekki svo lítið hissa — og Tennessee líka, það sagði hann mér seinna — þegar Mishima kom á barinn skömmu seinna og var iklæddur ólýsanlegum búningi, sem fór vel, og sport- skyrtu, sem var opin í hálsinn. Hann var nokkru lægri en ég hafði búizt við, þó að hann hafi sjálfsagt verið í meðallagi hár, miðað við landa sína, og hann bar sig áberandi vel. Ég vissi, að hann var 45 ára, en hann leit út fyrir að vera nokkrum árum yngri. Hann var kunnur fyrir •líkamsfegurð. Ég hafði séð myndir af honum í Life og öðr- um timaritum, en að slepptum þreklegum hálsi, mundi þig ekki hafa grunað, að hann væri vöðvamikill, þvi að líkam- inn virtist grannur. — Síðar um kvöldið, þegar við vorum á leið til hótelsins, fékk ég tækifæri til þess að taka undir hand- legginn á honum og ég fann stálharða vöðvana undir mjúku efni ermanna. Andlit hans var jafnvel snotrara en mig hafði grunað, ljósmyndirn ar sýndu það ekki ein® og það var, en það leit frekar út fyrir að vera af hnefa- leikamanni eða atvinnuafl- raunamanni en listamanni, þangað til þú hafðir virt það gaumgæfilega fyrir þér. And- litsdrættirnir undir snögg- klipptu hárinu voru regluleg- ir, eitthvað órannsakanleg- ir, minntu eitthvað á grimu, og svipur hans, þegar hann brosti ekki, hvað hann ekki gerði þessa stundina, var dálítið tví- ræður. Þú hefðir jafnvel eitt augnablik getað látið þér detta „Ég man, að hann kom til New York fyrir fimm árum, það var eftir að Frank var dá- inn, að ég held, ég var „niðri" lengst af þeim tíma og við neyttum hádegisverðar sam an úti á Manhattan. Hann benti mér á að ég væri að fara með mig, og ég svaraði eitt- hvað á þessa leið: „Tja, þvi ekki það.“ “ Og þá bætti hann við, alvar- íegur á svip: „Honum þótti vænt um mig, það geturðu séð.“ Til þess að forðast óloftið í Tokio, stakk Tennessee upp á því, að við dveldum í Yoko- hama, og þegar skipið var lagzt þar að 30. sept., og hann hafði runnið sitt skeið milli frétta- manna og sjónvarpsljósmynd- ara, settumst við að á New Grand hóteli. Með Cleveland hafði verið stúdent frá Yoko- hama, sem hafði boðizt til þess að verða leiðsögumaður okikar, Mlshima. Hér er rlthSfndurinii forinei í sveit luirðru f.vlKÍsmannu. Þeir höfðu hcitið l>ví að endurheimta herveldi Japana. KVÖLDSTUND MEÐ MISHIMA stjórnmála; og Forbidden Colors, sem gaf glögga innsýn í undirheima japanskrar kyn- villu. Ég las ejnnig sum leik- ritin og smásögurnar, og, í öll- um verkum hans, jafnvel í þýð ingum, var mér ljós hinn undra verði máttur, sem virtist bor- inn uppi í senn af frumstæð- um tilfinningum og næst- um kvenlegum yndisþokka og næmleika. Ég hafði i S’tuttu máli orðið einn af hinum mörgu amerísku aðdáendum Mishima, og horfumar á þvi að hitta einn af minum uppá- haldshöfundum fyllti mig of- væni. Einhver orðrómur, sem okk- ur hafði borizt nýlega til eyrna, olli okkur samt sem áð- ur nokkrum kvíða, að Mishima væri orðinn mjög andvíg- ur Ameríkönum. Hann væri fas isti, með allan hugann við að endurvekja japanskan hernað aranda, eins og hann var fyr- ir stríð. Hann hafði barizt fyr- ir hreyfingu víðs vegar um landið, er hafði það á stefnuskrá sinni að sameina fornspartverskan meinlætalifn- að og hugsjónir hernaðaraðals miðalda. I þessum tilgangi hafði hann safnað um sig flokki ungra hernaðarsinna, sem hann æfði sjálfur. Ein- kennisbúninga þeirra hafði hann sjálfur teiknað. — Við ræddum þennan orðróm oft: á tuttugu daga sjóferð okkar, og vorum næsta forvitnir um, hvort hér væru ekki ýkjur á ferð. Vissulega var þessi hugs- un okkur ekki að skapi, að Mishima væri að feta í fótspor Hitlers, og ekki heldur hitt, að hann kynni nú vegna þjóðern- is okkar að verða óvinveittur. En Tennessee hafnaði þeim möguleika. Hann efaðist ekki um einlægni Mishima. Eftir allt saman, voru tæplega tvö ár síð an þeir höfðu fundizt, og þá hafði hann verið alúðin sjálf. Tennessee minntist þess, að Mishima hafði þá haft miklar áhyggjur af drykkjuskap hans: og það var önnur ástæðan fyr- ir dvöl okkar þar. 1 raun og veru var lítill munur á loft- inu í borgunum tveim. Fyrir þæginda sakir fluttumst við sið ar til Okurahótels í Tokio. Tennessee hafði símað til Mishima frá skipinu daginn áð ur og sagt, að við mundum 2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3. sept. 1972

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.