Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1966, Blaðsíða 3

Það hafði hlaðið niður mestu fann-
kyngi á jólaföstunni. Sífeidar mold-
hríðar. Það var hálfdimmt í baðstof-
unni um hádaginn, og rofaði aðeins ör-
lítið til í bili, þegar fjármennirnir áttu
leið fram hjá bænum og tóku dálítið af
gluggunum. Reyndar tóku þeir nú ekki
nema af gluggunum stúlknanna, káfuðu
bara til málamynda í snjóinn á glugg-
anum mínum. O rýjurnar, þeir vissu
að þar var ekki til neins að vinna. Nú
það var svo sem heldur ekki neitt fín-
eríisverk, sem ég hafði með höndum,
og sama var mér hvort ég gerði það
vel eða illa. Heiðursmaðurinn hann
bróðursonur minn, hann Þórir bónd-
inn hérna, hafði sett mig í að spinna
hrosshár á gömlu snælduna, sem hann
Fjósa-Björn spann á hjá honum föður
mínum sáluga í mínu ungdæmi. O jæja
hver hefði trúað því þá, að ég ætti
þetta eftir.
Mér var nú satt að segja ekkert um
hrosshárið, og ég var kominn á flug-
stig með að minna hann Þóri á, að ég
væri nú samt þrátt fyrir allt candi-
datus philosophiæ. En hvað ætli það
hefði dugað? Eins og hann Þórir hafi
nokkurn smekk fyrir því, hvað það
er að vera candidatus philosophiæ.
Hann þykist nú líka húsbóndi ,á sínu
heimili, drengurinn. Að minnsta kosti
yfir mér.
Jæja, Þórir litli. Þú heitir nú samt
í höfuðið á mér. Það var nú í þann tíð.
Þégar þú fæddist, þá varst þú bara son-
ur hans föður þíns, og hann faðir þinn
bara bóndi hérna á Gili. En ég var
stúdíósus úti í Kaupmannahöfn og þótti
laukur ættarinnar. Þá þótti það meira
að segja sómi fyrir þig að fá aL heita
í höfuðið á mér. Nú vildirðu víst gefa
talsvert til þess að fá nafninu breytt.
En kirkjusóknin situr föst við sinn
keip. Hún segir eins og Pílatus heit-
inn: „Það sem ég hefi skrifað, það hefi
ég skrifað.“
En hvað er ég að kjafta! Ég ætlaði
að tala um veðrið. f jólatunglið gerði
hann blota og grynkaði talsvert á fönn-
inni. Svo á milli jóla og nýjárs glenti
hann sig upp og frysti, gerði heiðviðri
og stillur og rifahjarn.
Á þriðja í jólum kemur Þórir til mín,
þar sem ég stend við rúmmarann minn
og er að spinna hrosshárið. Ég hafði
skrúfað vindilinn fastan á marann,
sneri mér að glugganum og bakinu að
pallskörinni. Þórir er fyrst ofboðlitla
stund að tvístíga fyrir aftan mig, svo
að ég fann á mér, að hann hefði eitt-
hvað misjafnt á samvizkunni. Svo geng-
ur hann samt að mér og segir heldur
en ekki myndugur á svipinn, að hann
ætli að minna mig á, að aðflutnings-
bannslögin gangi í gildi nú um nýjárið.
Hann greiddi atkvæði með banninu
hérna um árið, sællar minningar, og
hann heldur víst alltaf, að það hafi í
raun og veru verið hann, sem kom
þessu banni til leiðar. Að minnsta kosti
eru þetta einu lögin, sem ég hef heyrt
hann minnast á. Ég er efins í, að hann
þekki fleiri.
Ég sagði svona eitthvað í þá átt, að
hann þyrfti víst ekki að minna mig á
þetta; mér væri það full minnistætt.
„Já þú ert náttúrlega argur yfir því,
að geta ekki lengur sóað þessum fáu
skildingum, sem þú átt að eða eignast,
fyrir brennivín.“
Ætli ég geri annað þarfara með þá,
hreytti ég úr mér.
„Ég ætla ekki að fara að jagast við
þig, sagði hann, ég ætla bara að láta
þig vita, að eftir nýjár má ekkert vín
ganga manna á milli. Ég vona, að þú
braskir ekkert í að útvega þér vínföng
framvegis, og bezt væri, að þú drykkir
upp fyrir þann tíma, ef þú átt eitthvað,
eða þá heltir því niður. Ég vil ekki
eiga á hættu rekistefnu út úr slíku eða
óorð á heimilið.“
Ég er nú' eldri maður en þú, Þórir
litli, sagði ég, og hef aldrei brotið nein
lög ennþá. Viltu ekki bíða með að
áminna mig, þangað til þú færð ein-
hverja átyllu til þess.
Hann rausaði eitthvað meira, en ég
hélt áfram að spinna hrosshárið, sneri
mér frá honum og anzaði honum ekki.
Svo snautaði hann burtu.
Já, Þórir hefur alltaf verið þokka-
piltur. Að annar eins peyi skuli geta
verið Kominn af Gilsættinni, og það í
beinan karllegg! Og ekki fór honum
fram, þegar hann varð good-templari;
það er ég viss um, að bara hefur hann
fært þetta aðflutningsbann í tal núna
til þess að kvelja mig. Ég er nú reynd-
ar ekki nema gamall ræfill, en samt
veit ég, að það hefur verið synd af Þóri
að fara að angra mig með því að ýfa
þetta upp. — — Eins og hann Þórir
beri nokkra virðingu fyrir lögunum!
Hann hræðist þau kannske. Nei, ég er
viss um, að hann veit varla, að nokkur
Úr Fornum ástum
Eftir Sigurb Nordal
lög eru til, nema þessi sælu bannlög.
En Þórir hegðar sér úns og hann sér
fólk flest gerá í kringum sig — og þess
vegna fer hann ekki í svartholið.
Vanþakklátur við Þóri! Fyrir hvað
ætti ég svo sem að vera þakklátur- Eins
og lífið hafi veitt mér nokkuð af því,
sem það hefur kennt mér að gera kröfu
til. Hefur það veitt mér nokkuð af því,
sem almennt eru talin gæði þess, met-
orð, frægð, auð, völd vinsældir- Allt
þetta hefur það sýnt mér, en engan kost
gefið mér á því. Það hefur rétt mér
ástina, og hrifsað hana af mér um leið
og mig byrjaði að óra fyrir gildi henn-
ar. Aðeins vínið hefur það veitt mér
til langframa, vínið, sem hefur aukið
gleði mína og þaggað niður sorgir mín-
ar, sem hefur verið eini tryggi og ó-
brigðuli vinurinn allt lífið. Nú er líka
verið að svifta mig þessari síðustu ljós-
glætu. Og fyrir hvað ætti ég þá að vera
þakklátur?
En ég þyrfti ekki að láta þetta bitna
á Þóri. Hann er þó sá eini, sem eitt-
hvað gerir fyrir mig. Já, hann heldur f
mér þessu auma lífi og heimtar þakk-
læti og undirgefni í staðinn. Hann ger-
ir sig að umboðsmanni forsjónarinnar
yfir mér. Og þá verður hann að una
við, að ég afhendi honum það þakklæti,
sem mér finnst hún eiga skilið.
Nú, en ég álít Þóri svo sem ekki neitt
vondan mann. Hann er víst eiginlega
hvorugt. Þegar hann fór að minnast á
þetta við mig, vissi hann máske ekki,
að ég mundi taka mér það svona nærri.
Menntunin gerir menn viðkvæma, og'
Þórir er ómenntaður, hefur aldrei haft
snefil af menntun eða smekk. Það sést
bezt á því, að hann skyldi geta átt hana
Sigurlaugu. Það sný ég aldrei aftur með,
að það er aumi smekkurinn. Aldrei hefði
ég getað litið við konu eins og Sigur-
laug er, þegar ég var á hans aldri. Þó
ekki væri nema hendurnar og þessar
líka liltu býfur. Og óþrifin er hún líka;
kann bezt við sig, þegar hún stendur
á hausnum í eldhúsinu eða özlar innan
um rollurnar í kvíapilsinu sínu.
En ég ætlaði nú heldur ekki að verða
bóndi. Og Sigurlaug er dugleg búkona,
hreinasti forkur. Þetta hefur Þórir séð.
Því búmaður er Þórir, enginn neitar
honum um það. Nú, en það er nú líka
hægt að næla með því að vera bæði
ásælinn og kvikinzkur, eins og hann.
Og fullvel hefur verið búið hér á Gili
áður án þess. Líklega hlakkar hann
mest yfir þessu banni af ágirndinnL
Hann býst við að geta þá með tímanum
náð í þessa fáu skildinga, sem ég hef
lumað á til þess að fá mér dropa fyrir.
En þá fær Þórir aldrei. Hcldur kasta
ég þeim í dýpsta hylinn í gilinu, ef ég
get ekki gert mér eina ánægjustund
fyrir þá.
-------Brjóta lögin! Eins og mér gæti
nokkurntíma komið til hugar að brjóta
lögin. Ekki svo að skilja, að ég virði
þau eða hræðist þau. Ég fyrirlít ein-
mitt flest þeirra, eins og ég fyrirlít
skrílinn, sem hefur búið þau til. Já,
var það kannske ekki skríllinn, sem
Framh. á bls. 10
ÚR FORNUM ÁSTUM
Eftir Sigurð Nordal
Á níðdimmum nóttum
undir tárvotum trjám,
með einstök ormétin blöð
á kolsvörtum, kræklóttum greinum,
hef ég reikað
með sólina brennandi í brjósti
dimmrauða haustsól---------
hjarta mitt var eins og rúbínbikar
fylltur ilmandi og áfengu víni
Ég hef vaknað til lífsins,
og lífið var dimmrauður draumur
kuldans og þokunnar,
— sjúkur og seiðandi draumur.
Ég stóð eins og hnúkur,
með frosinn fannblett að norðan
og gróandi grastór að sunnan.
Annars urð og möl.
Og mér var sagt
að þetta væri að lifa.
En ég átti djúpar rætur í jörðinni,
og innan úr hjarta mér
kom eldurinn svellandi,
gjósandi, glóandi eldur,
sem bræddi snjóinn
og brendi grasið,
og drekti grjótinu í glóðum.
Síðan hef ég gengið
sömu vegi,
vor og sumar
vetur og haust.
En sólin var horfin-----
Mánans frostkalda
fölva sigð
hefur saxað hjarta mitt
í hundrað parta,
og ég fann dofa í sárunum,
en engan sviða.
Kulnaður gígur!
grasið vex aftur að sunnan,
og snjórinn legst
í slakkann að norðan.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3
18. september 1966