Lesbók Morgunblaðsins - 05.06.1966, Blaðsíða 3

Heimsókn í enska krá
■....... Eftir Alan Boucher ..
Einn vinur nainn — við skulum kalla
hann Jón Jónsson — iheimsótti mig suð-
ur í Lundúnum fyrir nokkru. Jón er
Islendingur og heimsborgari. Þegar
hann ferðast til útlanda, þykir honum
alltaf gaman að fræðast um siði og
venjur hinna innfæddu. Þess vegna bað
hann mig nú um að sýna sér eitthvað
sem mér fyndist nokkuð varið í úr
þjóðlífi okkar Englendinga.
„Ég er búinn að skoða Lundúnakast-
ala og allt þetta fólk í búningi 16. aldar,
xninnismerki Shakespeares í Westminst-
er Abbey og einhver ósköp af göml-
um ltirkjum að auki. Það hefur verið
reynt að telja mér trú um, að þið sem
þjóð tilheyrið einhverri liðinni öld, og
sannleikurinn er sá, að ég hef gist í
nokkrum hótelum og húsum, þar sem
imér fannst þetta ekki of djúpt í ár-
inni tekið. Á hinn bóginn hafa mér ver-
ið sýndar verksmiðjur og rafheilar og
ýmis önnur nýtízkuleg fyrirbrigði og
sagt, að Englendingar væru í broddi
fylkingar, þar sem um framfarir er að
ræða. Hvar milli þessara andstæðna
liggur hið raunverulega England?“
„Ætli það liggi ekki í kránni“, svar-
aði ég. „Komdu og farðu í frakkann.
Við skulum sjá“.
„Ha?“ segir Jón, „ég vil ekki neitt
íyllirí“.
„Ekki ég heldur“, segi ég. „En þetta
er áreiðanlega ein merkasta stofnun
okkar, að þinghúsinu og þjóðkirkjunni
ekki undanskildum“.
„Nú ertu að gera gys að mér“, seg-
ir hann.
„Alls ekki. Þetta er eina menning-
artæki okkar sem megnar enn að keppa
við sjónvarpið. Bíóin eru að líða undir
lok, og leiklhúsin tapa peningum, mynda
söfn eru illa sótt, og hljómsveitir fara
á hausinn, en knæpurnar standa með
miklum blóma alls staðar í landinu“.
„Eruð þið svo miklir drykkjumenn,
Englendingar?“
„Ekki held ég það. En einhver vitr-
ingur hefur sagt, að vín í hófi væri
eins og olía í vél þjóðfélagsins".
Við löbbuðum af stað. Það var farið
að dimma, en veðrið heitt og gott og
margt fólk úti á götunni. Við gengum
í hljóði stundarkorn, þangað til við
komum þar, sem fornfáleg bygging
stóð við veginn. Fyrir utan hékk skilti
með mynd af sól, fremur illa máluð.
í porti fyrir framan voru nokkur borð,
en þar sátu fáein hjón undir beru lofti
og voru að drekka. Jón stefndi að dyr-
um, þar sem var áritun „public bar‘.
„Við skulum ekki fara þangað inn“,
segi ég.
„Af hverju ekki?“ spyr Jón og er
undrandi. „Á þetta ekki að þýða al-
mennur bar?“
„Jú, en við förum hinum megin“. Ég
bendi á aðrar dyr með orðunum „sal-
oon bar“ máluðum á glerið. Hvernig
ætti ég að fara að því að skýra flók-
ið fyrirbrigði eins og enska stétta-
kerfið fyrir íslendingi? „Það er skemmti
legra hinum megin“, segi ég.
Jón lætur það gott heita, og við
förum inn.
Það var miðvikudagskvöld, en samt
troðfullt af fólki við barinn. Bæði karl-
ar og konur sátu við borðin eða bar-
inn, hóvaðinn var mikill og reykjar-
svæla í lofti. Við keyptum okkur hvor
sinn bjór og settumst við borð and-
spænis gamalli konu, sem var að drekka
portvín. Hún var með ’hund undir borð-
inu, en hánn virti okkur ekki viðlits.
„Lovely day“, segir konan.
Við samþykkjum það. Það er óhætt
að tala um veðrið, hvar sem maður
er. Þetta er eitt sem allir eiga sameig-
inlegt, og vissari grundvöllur fyrir sam-
tali en stjórnmál eða íþróttir. Jón trúði
mér fvrir því, að hann hefði farið í
rakarastofu um daginn, til þess að láta
klippa sig, og lent í samtali um þetta
cricket okkar. Hann sagðist brátt hafa
komizt í ófæru með umræðuefnið, en
tekizt að þagga niður í manninum, með
því að spyrja, hvort þessi leikur væri
ekki einhvers konar baseball, eins og
tíðkaðist í Ameríku.
„Hann virtist taka þetta mjög nærri
sér, eins og ég hefði sagt eitthvað dóna-
legt um drottninguna eða eitthvað enn-
þá verra“.
„Hvað sagði hann?“ spurði ég.
„Ekki neitt í rauninni. En ég vissi
ekki áður, hvað var hægt að láta í ljós
mikla hneykslun og fyrirlitningu með
því að greiða á manni hárið“.
„Heyrið þið“, segir gamla konan, sem
er að hlusta á samtal okkar með mik-
illi athygli, „hvaða mál er þetta? Er
þetta pólska?“
„Nei, íslenzka", svara ég. „Vinur minn
er nefnilega frá íslandi'.
„Einmitt það“, segir hún. „Það er
Pólverji, sem leigir í húsinu hjá okk-
ur. Vel ættaður maður. Var einhvers
konar greifi úti í Póllandi“.
„Jæja“, segi ég. „En vinur minn er
frá íslandi“.
„Þér þurfið ekki að tala svona hátt,
ég er ekki heyrnarlaus", segir hún. „Já
þeir tóku allar eignir hans. Nú ekur
hann leigubíl. En 'hann er fullkominn
gentleman. Peningarnir, þeir eru ekki
aðalatriðið“.
„Alls ekki“, segjum við.
Þá var þögn.
„Mikið ósköp hafa þeir farið illa með
ykkur þarna fyrir austan" segir konan
við Jón.
„Ég læt það nú vera“, svarar hann.
Hann er nefnilega Austfirðingur að
uppruna. „En þó er alltaf blessuð síld-
in“, bætir hann við.
Konunni virðist verða dálítið bilt
við, en þá kinkar hún kolli og segir
með sannfæringu: „Já, síldin, auðvitað",
og hún lyftir glasi sínu og segir skál
fyrir Póllandi og síldinni. Við drekkum
með, og þá fer Jón að reyna að út-
skýra fyrir henni, hvar ísland sé. Á
meðan á þessari kynningarstarfsemi
stendur, er ég að berjast við að kom-
ast gegnum mannfjöldann að barnum.
Þegar ég kem loks aftur með fullar
bjórkönnur, er búið að skipta um um-
talsefni.
„Hún segist ekki vera ensk“, segir
Jón. „Lézt vera móðguð, af því að ég
kallaði hana Englending“.
„Hvaðan er hún þá?“
„Frá írlandi".
„Það er sízt betra heldur en þegar
hún var að kalla þig Pólverja“, segi
ég.
„Heyrðu“, segir hann, „ég er búinn
að tala við margt fólk, síðan ég kom
til Englands, og ekki enn hitt mann,
sem viðurkennir að hann sé Englend-
ingur. Þeir eru írar, Skotar, Walesbú-
. ar, Kanadamenn, Vestur-Indíumenn og
allt mögulegt nema Englendingar. Hvað
er orðið af þeim eiginlega?“
„Ég er Englendingur", svara ég svo-
lítið vandræðalega.
„Ertu viss um það?“
„Já, að minnsta kosti í föðurættina.
Móðir mín er nefnilega áströlsk, af
írskum uppruna".
„Hvernig stendur á því, að þú hefur
þá franskt ættarnafn?“
„Forfeður mínir ku vera komnir frá
Normandí með honum Vilhjálmi bast-
arði, en það var fyrir nokkru síðan“.
„Þá ertu líklega af norrænu bergi
brotinn?“
„Ætli það skipti miklu máli“, segi
ég svolítið óþolinmóður, „þegar öll kurl
koma til grafar, erum við víst af mörgu
bergi brotnir. — Mér finnst nefnilega
þessari ættrækni íslendinga heldur of-
aukið. Annars er ætt aðeins lítill þáttur í
því, sem skapar þjóðerni, að mínu á-
liti. Maður er Englendingur, vegna þess
að hann býr í þessu landi, talar málið,
hugsar eins og fólkið í kringum hann;
Framhald á bls. 13
Skógarljóð
Eftir George Meredith
Aðeins krónurnar bærast
í blænum,
ekkert bifast við jörð
í myrkviðar mosa grænum.
Og puntstráin hvergi hrærast,
eins og hugsi, við þögulan svörð.
Og bleikum er blöðum þar stráð,
þau eru bjarkanna fallna lið.
Yfir lög, yfir láð
þreytir lífið sitt flug,
vísar biðlund á bug.
Og við
eigum bið
eins og blöðin sem falla á grund.
Einnig við.
Stutta stund.
Yngvi Jóhannesson
þýddi.
5. júní 1966
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 3