Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1965, Blaðsíða 3
eftir rútu
Eftir Svein Kristinsson
NIÐUR fjallið komu tvsrir menn
gangandi. Annar ungur, rjóður í andliti,
hann stiilti sig um að hoppa í hverju
spori, hinn rösklega miðaldra með fölgul
an iitarhátt á andlitinu. Hann átti sýni-
lega í engum erfiðleikum með að hoppa
ekki í hverju spori.
Þetta voru vegavinnumenn. Um 20
manna flokkur hafði dvalið austur á
heiðinni, síðan klaki fór úx jörð, og þótt
komnar væru haustgöngur, hélt hann sig
enn að störfum. Hann keypti mjólk af
næstu bæjum, en önnur matvæli af kaup
féjaginu og hafði matráðskonu. Sumir
sögðu, að störfin mættu stundum ganga
ögn hraðar, við þekkjum slúðrið, hvað
það er lífseigt, einkum ef einhver flugu
fotur er fyrir því. Þetta voru flest ungir
menn og einhleypir að afla sér peninga
fyrir framtíðina eða að minnsta kosti
næsta vetur. Og víst tóku þeir góðar
tarnir, þótt þeir flatmöguðu á milli og
l'öbbuðu um sköpulag og lífshlaup ráðs-
konunnar, sem bjó í þá björgina.
Og kannske var þeim vorkunn, þó að
þeir tækju sjónhendingarmál af ráðs-
konunni. Félagslíf er ekki fjölskrúðugt
í vegavinnu á heiðum uppi, en til byggða
fóru menn í bezta falli tvisvar í mán-
uði. Og jafnvel þá gat brugðið til beggja
vona með skemmtunina.
Já, þeir komu niður fjallið, mennirnir
tveir, og brátt voru þeir komnir niður á
grundir og þar næst niður á tún. Sá yngri
fór á undan, en sá eldri fór að öllu með
gát, hann horfði til fjallsins á móti, líkt
og til stæði að klífa það og væri áhorfs-
mál, hvort tækist. Hundarnir geyjuðu á-
kaft fyrir kurteisissakir, þeir vissu jú, að
þetta voru óbreyttir vegavinnumenn, en
hví að gera greinarmun á þeim og öðr-
um ferðamönnum? Þeir hættu að vísu
íijótlega að gelta, þegar mennirnir
voru komnir í hlað, en þefuðu með upp-
gerðarvanþekkingu í áttina til þeirra.
Þetta voru diplómatískir hundar.
K.RISTÓFER bóndi var kominn út
á hlaö og heilsaði komumönnum. Annar
hét Björn, búsettur hinum megin við
fijótið, sem skiptir héraðinu í tvennt.
Það var sá eldri, þessi fölleiti, með
dökkleita bauga undir augum, sá sem
hvimaði augum um fjallið hinum megin,
til að sjá hvort það væri kleift, og var
þó á allt annarri leið. Augun voru ella
gráblá, sviplaus, enginn glampi í þeim,
neituðu að brosa með andlitinu að gam-
anyrðum bónda.
Hinn var strákurinn úr nágrenninu,
Ásgeir, kallaður Ási í Gerði, hálfgerð-
ur gárungi, en þó sagður luma á arf-
gengum kjaftagáfum. Hann var rjóður
í vöngum, kringluleitur, skælbrosleitur.
Brátt var heiisunarathöfn afstaðin, og
gestir gengu í bæinn eftir kaffisopa.
Þeir voru jú að fara í helgarfrí.
— Hvernig gengur búskapurinn hjá
Jóni bróður þínum? spurði Kristófer
Björn.
— Jeld vel, svaraði fölleiti maðurinn,
og röddin var svolítið hás og hikandi,
eins og hrædd um að tala af sér, sem
þó varð ekki séð af svip mannsins. Aug-
un voru jafndauf og áður, hvikuðu nokk
uð undan og leituðu að fjallinu, sem sást
nú ógjört út um þröngan gluggann.
— Hann hefur haft nóg fólk í sumar?
— Já, það held ég, svaraði röddin.
Kaffið var nú komið, heitt og ilmandi,
og gestir gerðu sætt og fengu sér klein-
ur.
— Þú verður hjá honum í vetur?
spurði Kristófer, bæði til að láta sam-
ræðurnar ekki falla niður og svo til að
svala forvitni sinni í fréttaleysinu, þegar
útvarpsgeymirinn var í hleðslu á næsta
póstafgreiðslustað.
Það varð nokkur þögn.
— Eins og venjulega, er það ekki?
bætti Kristófer við.
Fölleiti maðurinn varð með seinna
rnóti til svars, merkilega seinn, þar sem
svarið reyndist jákvætt og ákveðið, þeg-
ar það kom:
— Jú, ég verð hjá honum.
— Og hvað verðið þið nú lengi á heið-
inni enn?
— í mónuð, svaraði Ási í Gerði, en
fann brátt, að Kristófer bóndi óskaði eft
ir staðfestingu á því svari, því hann
horfði í átt til Björns.
Aftur varð sá fölleiti seinn til svars.
Hann dró andann djúpt og ekki með
öllu áreynslulaust; svo festi hann augun
yzt á borðröndina og svaraði án hljóms:
— Eg fer ekki aftur á heiðina.
AÐ var svo. Drengurinn einn
mánuð, maðurinn engan mánuð. Hann,
sem aldrei hafði fallið verk úr hendi, um
árabil stundað heiðina fram í snjóa og
verið vinnumaður hjá bróður sínum um
velur og hirt þar nokkur hundruð fjár.
En umfram allt ekki yfirgefið heiðina
á undan öðrum.
En væru hundar Kristófers á Barði
diplómatar, þá var hann það ekki síður
sjálfur. Hann leit kæruleysislega í átt
til gluggans og talaði um góðu tíðina.
— Já, það má nú segja. Allir sam-
mála. Þögn.
Þó var eitthvað að brjótast í huga
Kristófers, hann var að reyna að orða
einhverja hugsun, skotraði augum til
dularfulla mannsins, bauð í nefið og til-
heyrandi.
— Já, þú ætlar kannske í eftirleitir
fyrir Jón bróður þinn í haust eða hjálpa
honum við byggingar?
— Nei, ætli það.
Kristófer hellti aftur 1 bollana í for-
föllum húsfreyjunnar, og dularfulli gest
urinn sötraði svart kaffið með lítilli
moiaklípu, en Ási í Gerði fékk sér enn
kleinu. Hann fór að segja brandara af
heiðarráðskonunni, hvernig honum hafði
eitt sinn tekizt að svíkja út auka-
skammt með aðdáunarverðum brögðum.
— Hún varð alveg kolbrjáluð, maður,
sagði hann svo hlæjandi, en Kristófer
og Björn brostu.
— Reyndirðu ekkert að koma henni
til við þig, strákur? spurði Kristófer.
— Nei, mig langaði ekkert í hana. Ann
ars er enginn vandi að koma henni til,
maður; og Ási hló.
— Jæja, þú ert gamansamur, sagði
bóndi.
Enn voru einhver umbrot innra með
honum, eins og gamansögur nægðu hon
um ekki, og það var ekki ólíkt því, að
hann væri að hleypa af stokkunum nýrri
spurningu fyrir eldri gestinn. En þó var
komin enn meiri varúð í allt fas hans,
hann horfði ekki lengur í átt til gest-
anna, heldur fram að dyrunum. Það var
skellihurð fram í bæjargöngin, og á hana
var rist hálfgildingsskrípamynd af hon-
um sjálfum, sem elzti sonur hans hafði
gert fyrir nokkrum árum og konan hélt
svo mikið upp á. Síðar hafði hún sent
Framhald á bls. 12
LANDAMÆRIN
Eftir Börje Sandelin
i.
Til þín, sem ert einkunnagjafari tímans og áróðursmeistari.
Afsakaður, verkefni mín eru utan við dómhring þinn.
Ég geri mér ekki ferð og kaupslaga ekki í verðbréfahöllinni.
Hversvegna ekki? Ég hef við annað að fást. Sú barátta tekur
alla krafta mína. Þó ekki væri nema það, að koma þér í skilning
um þetta. Að endurheimta stöðugt frelsi sitt, gera um leið
greinilega ljóst, hvað vakir fyrir manni. Mestu máli skiptir
að byggja og yera.
Ekkert verð. Ég sel mig hvorki dýrt né ódýrt.
II.
Skilurðu loksins? Farandbikarinn má eiga sig, slíkur vinningur
freistar mín ekki. Þessvegna keppi ég ekki framar. Tek hvorki
þátt i keppni á leikvangi né í kvöldljósadýrð sýningarsala.
En ef ég nú, þrátt fyrir allt, neyddist til að keppa, myndi ég
þreyta fangbrögð við sjálfan mig og Dauðann. Og hversu hlægilegur
loddaraleikur? í uppnámi sundurtættur af reiði. Öllum
öðrum er ljóst, að Hann hlýtur alltaf að sigra.
III.
Vissulega gín ég græðgislega við hverri sleikju hunangs. Gef
mér það og vögguljóð, svo ég geti þó horfið á vit svefns eina
stund og gleymt óttanum.
Og í eldingu. — Hendur mínar teygja sig langt, langt fram. Já,
ná næstum því til þín, klappa þér næstum því þarna úti við
landamærin.
Jón úr Vör íslenzkaði.
34. tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3