Lesbók Morgunblaðsins - 31.01.1965, Blaðsíða 5

Lesbók Morgunblaðsins - 31.01.1965, Blaðsíða 5
 Þaö bar meöal annars til tíöinda í menningarlífi höfuöstaöarins fyr- ir síöustu áramót. aö eitt viröu- legasta kvikmyndáhús borgarinn- ar, Háskólábíó, eign œöstu mennta stofnunar landsins lét sér sœma aö stórskemma forvitnilega og á marg an hátt merkihqa kvikmynd meö því aö kliwa úr lienni tvö atriði sem skivtu meqinmáli til skilninqs á yersónunni sem um var fjállaö, Arábíu-Lawrence. Kvikmyndagaqn rýnandi Morqmiblaðsins, Pétur Ólafsson, kraföist. skýrinqa á þess- ari óhœfu, en þœr hafa ekki komiö fram, svo mér cé kunnugt, oq er leitt til þess aö vita aö menningar- leqt siöleysi af þessu taqi skuli viö qangast undir handarjaöri Háskóla Islands. Þaö hefur floqiö fyrir, aö atriö- in tvö hafi verið kliwt úr mynd- inni, svo aö hœgt vœri aö lœkka aldurstákmark sýningargesta niöur í 12 ár, oq er sú skýrinq ekki ó- sennileq, þó ömurleg sé. En slíka skýrinqu táka íslenzkir kvikmynda húsgestir vonandi ekki gilda, eink- anlega þeqar haft. er í huga, áö kvikmyndaeftirlitiö eða forráöa- menn kvikmyndáhúsa hafa fráleitt nokkra heimild frá framleiöendum kvikmynda til aö breyta verkum þeirra aö eigin qeöþótta eöa vinna á þeim skemmdarverk. Éq veit ekki betur en hugverk Meöa listaverk njóti lögvernd ar, oq hvorki hafa bóksalar né bókaveröir neina heim- ild til aö rífa burt kafla úr bókum sem þeim hefur veriö faliö aö selja eöa lána. Og ekki veit ég til aö lisiaverkasalar eöa forráöamenn listasafna hafi heim- ild til aö hrófla viö þeim verkum sem þeir fá til sölu eöa sýninga. Eiga ekJci framleiöendur kvik- mynda sama rétt á vernd qeqn vandálisma gróöáhyggjunnar eins oq aörir shayendur listaverka? Þaö er ekki einunqis frekleq móögun viö framleiöendurna aö hantéra verk þeirra eins oq ráöa- menn Háskólábíós hafa leyft sér aö qera í qróö^skyni, heldur lýsir þaö einniq raunálequm hundinqja- hœtti oq títilsviröingu viö reykvíska kvikmyndáhúsgesti aö bjóða þeim uyp á afskrœmdar eöa sundurklipptar myndir. Þaö eru bein vörusvik. oq mœtti máliö víst gjarna ganga til Neytendasam- tákanna úr því hlutaöeigandi aöilj- ar treystast ekki til aö skýra at- hœfi sitt eöa bera t bœtifláka fyrir sig! Hitt kórónar svo vitleysuna í þessum málum hérlendis, aö á sama tíma oq nokkrar kvikmyndir (aöállega góöar) eru stórskemmd- ar meö fáránlequm klippinqum til aö qera þær aögenqileqri hálfstálp- uöum unqlinqum. viröist lítiö sem ekkert eftirlit vera meö aösókn bama aö svœr.nustu qlæpa- og klám-kvikmyndum sem t oröi kveönu eru „bannaöar börnum innan 16 ára". Væri tslenzka kvikmyndaeftirlit- inu ekki sœmra aö huga nánar aö framkvæmd þevrra forboöa, sem þaö setur, en dútla viö aö sicemma qóöar kvikmyndir þá sjaldan þœr berast tit landsins? s-a-m. ra Eddurnar í SvíÞjóð njdta vinsælda Poul P. M. Pedersen ræðir við prófessor Björn Collinder Uppsölum. mönskum tökuorðum í þessuim málum\ og tók að legigja stund á þau árið 1921. Svo tók ég doktorsipróf 1929 og varð dósent, en fjóruim árum síðar prófess- or. — Þér hafið afkastað miklu! — Ég hafði ánægju af því og hef enn. — Hvenaer þýdduð þér Kalevala 4 E kki alls fyrir löngu kom Edduþýðing Bjöms Collinders út í þriðju útgáfu. — Já, segir prófessorinn, nú er hún komin út í 15.000 eintökum á sjö árum. Það bendir til þess, að 'Svíar kunni að meta kví— r. — Hvernig stóð á því, að þér, sem eruð sérfræðingur í finnskum og lappneskum tungumálum og hafið þýtt Kalevala, skylduð fara að þýða fomíslenzk ljóð að auki? — Jú, þegar ég var orðinn srú- dent, fékk ég löngun til að leggja stund á fomíslenzkt mál og bók- menntir. Á þessu sviði voru þá ekki eins góðir kennslukraftar hér við Uppsalaháskóla, og síðar varð. Ég ákvað að læra hjá Finni Jóns- syni prófessor í Kaupmannahöfn. Hann var íslendingur og auk þess mjög vandvirkur vísindamaður. Hann hafði mikil áhrif á síðasta námsár mitt. Józk gestrisni — Hvernig líkaði yður í Dammörku? — Elkki nema val. í háskólanum kynntist ég öðrum ía'.endingi, sam síðar varð eftirmaður Finns Jóns- sonar, Jóni Helgasyni prófessor. Hann var þá mjög ungur. Við urðuim beztu ikunningjar. Þagar hann lönigu síðar gaf út kvasðasafn á íslenzku — ágæta bók — hafði ég þá ánægju að fá hana. Svo tók ég licentiatspróf í Uppsölum árið 1920 í norrænum málum. — Fóruð þér ekki neitt út fyrir Kaupmannahöfn á þossu námsári. — Jú, víst gerði ég það. Tvisvar gekk ég um Jótland þvert — frá Kattegat til Norðursjávar;_ í annað skiptið lögðum við upp frá Árósum, en í hitt skiptið lá leiðin nokkru norðar. Ég kom líka í Rebildhólana. Þessar ferðir fór ég með dönskum mámsfé- löguim, m.a. veiþekktum kennara, sem síðar varð, við menntaskólann í Aaben- raa, Jens Klintoby, iektor. Ég gfleymi aldrei gestrisninni, sem við áttu.m að mseta hjá józkuim bændum, og þeir spurðu okkur, hverjir við værum, hvað an við kæmium oig hv.ert við ætluðum. Margir þeirra voru vel lesnir, og af þvi varð ég hrifinn; einn sjálfseignar- bóndi gat farið með langt sænskt kvæði utanbókar; það var eftir Carl Snoilsky — og þetta var eins og ki-ydd á breiðvaxna hæðalandslagið á Jót- landi. — Og svo var farið til Uppsala og í embættisprófið, 1920? — Já, en það er meira að segja frá Danimörku. Þegar Suður-JótiLand sam- Bjöm Collinder í vinnulierbergi sínu í Uppsölum. eini sænski fréttaritarinn. Og ég kom víða í þessum fagra landshluita; m.a. hitti ég H.P. Hansen-Nörramölle oig átti viðtat við hann. Ég gjeymi aldrei stemninguixni, sem parna ríkti um þess ar mundir .... samhugur og gleði .... Jú, ég þekki talsvert til í Danmöiiku, enda þótt ég hafi ekki verið þar síðan nema á snöggri ferð... Já, og þetta sama ár tók ég sem sagt embættispróf í norrænum tungum hér í Uppsölum. — En háskólastarf yðar varð mest í finnsku og lappnesku? — Já, ég fékk fljótt álhuga á ger- sem kunnugt er. En hið mikla kvæða- safn, sem gengur undir Eddu-nafnin<u, er eins og áður .er sagt nýlega komið út í þriðju útgáfu — ódýrri útgáfu, en þó faillegri. Á ísiand eftif — Hafið þér þýtt fleiri heimsíræg skáldverk? — Já, grísk leikrit eftir Evrípídes oig Sófókles úr grisku og átta leikrit eftir Shakespeare. — Hafið þér ferðazt miikið? einaðist Danmörku 1920, var ég á ferð hjótamdi í hálfsmánaðar tíma. Ég sá á stuttu færi Kristján konung X ríða yfir gömlu landamærin á hvita hest- inum. Mér fannist svona sögulegur við- burður eiga skilið, að minnzt væri á hanin í sænskum blöðurru Ég var þarnja sænsku? — Þýðingin kom út 1948. Ég var eitt ár með hana. Slíikt verður helzt að Ijúka við í einum spretti. Svo lauik ég við fornenska kvEeðið Bjólfskviðu, 1954. Þrem árum síðar kþm svo Eddan út og ári síðar — þ.e. 1958 — Snorra- Edda, sem er einskonar bragfræði svo 4. tbl. 1965. LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.