Lesbók Morgunblaðsins - 08.11.1959, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
509
var hann þá fluttur í annað rúm.
Þar lá hann síðan í 5 daga og dó
þar. —
Arnór Jónsson bar nafn langafa
síns, Arnórs á Langstöðum í Hraun-
gerðishreppi, en hann var sonur
Kjartans bónda á Læk í Hraun-
gerðishreppi, Eyvindssonar bónda
á Fossi og Hlíð í Hrunamanna-
hreppi, Ólafssonar. Kjartan var al-
bróðir Ragnheiðar móður Fjalla-
Eyvindar.
Hljóð hjá Laxá
Hörgsholt mun vera landnáms-
jörð. Þar hafa flestir búið ágæt-
lega. Þar bjuggu þau Jón Jónsson
og Guðrún Snorradóttir, mikils-
metin hjón, er komu upp mörgum
börnum. Meðal þeirra var Guð-
mundur, mektarbóndi í Hörgsholti.
Kona hans var merkiskonan Katrín
Bjarnadóttir hins ríka í Tungufeili
Jónssonar. Þau voru foreldrar Jóns
Guðmundssonar gestgjafa á Þing-
völlum.
Þau Guðmundur og Katrin
höfðu stórbú og margt vinnuhjúa.
Þar var afbragðs viðurgerningur,
en líka heimtuð mikil vinna.
Á sumrin var heyað inni á bökk-
um við Stóru Laxá, austur undir
Hrunakróki. Voru þar bæði karlar
og konur við heyskap. Nú var það
sumarið 1894 að þar var við hey-
skapinn sá maður er Guðni hét
Högnason bónda í Reykjadal, Árna-
sonar. Guðni var valinn drengur,
húsbóndahollur og grandvar í org-
um. Það var sem oftar að Guðni
lagði sig til svefns eftir hádegis-
verð. En aldrei þessu vant gat hann
ekki fest blundinn, og var veður
þó gott og hlýtt og kyrð yfir öllu.
Björg, kona Guðna og tvær konur
aðrar fóru að raka ljána.
Skyndilega heyrir Guðni sker-
andi neyðaróp, og er eins og það
komi upp úr ánni. Var hann glað-
vakandi, en liggur þó kyr og ætlar
að vita hvort hann heyri nokkuð
meira. Heyrist honum þá sem
traðk niðri á árbakkanum. Verður
honum þá litið þangað og sér
mannshöfuð gægjast upp fyrir
bakkann. Þetta andlit hafði hann
aldrei séð fyr. En nú stökk hann
á fætur og hljóp þangað. En þer
var þá ekkert að sjá nema ána, sem
leið með straumþunga. Þóttist
Guðni nú illa gabbaður. Gekk hann
aftur þangað er hann hafði legið
og lagðist út af aftur og reyndi að
festa blund. Þá heyrir hann annað
neyðarópið og er sem það komi upp
úr ánni. Þá þykist hann vita að
þetta sé ekki ofheyrn og muni ein-
hver vera að drukkna í ánni. Stekk-
ur hann þá á fætur og hleypur
fram að ánni, en það var örstutt.
Starir hann þar út í strauminn, en
þá kveður við þriðja neyðarópið, og
heyrist honum það berast niður
eftir ánni með straumnum, en ekk-
ert gat hann séð, enda fellur áin
þar í gljúfrum.
Nú varð Guðna ekki um sel cg
skilur hann ekkert í hvað þetta
geti verið. í því kemur Björg til
hans og segir hann henni upp alla
sögu. Þá segir hún:
„Eg hefi líklega heyrt þeVa
sama, einhver leiðinda hljóð niðri
í árgljúfrinu, en ekki nema einu
sinni“.
Enginn veit enn hvað þetta hefir
verið, en sumir töldu þetta fynr-
boða þess er seinna varð.
í fyrstu göngum um haustið var
það, að smalamaður reið út í Laxá
undir Laxárbökkum fyrnefndum.
Var áin þá í nokkrum vexti. Þarna
er botn grýttur og staksteinóttur c g
því mjög viðsjáll. Hesturinn hefir
eflaust hnotið eða dottið útl í
straumnum og maðurinn losnað v;ð
hann, því að þarna drukknaði þessi
smalamaður. Hann hét Jón Magn-
ússon frá Kolsholtshelli í Flna,
vinnumaður þar. Þetta skeði þrem-
ur vikum eftir að Guðni heyrði
hljóðin. (Skráð eftir sögusögn
þeirra Guðna Högnasonar og
Bjargar Jónsdóttur, konu hans).
Nykur í Miðfellsvatni
Miðfell er einstakt fjall í Hruna-
mannahreppi. Það er allhátt og
grösugt, og uppi á því er stöðuvatn.
Um það er sú sögn, að þar hafi eitt
sinn sést nykur. Það var árið 1712.
Þá bjó sá bóndi á Miðfelli er Guð-
mundur hét. Hann átti fimm börn
og voru þau öll í bernsku. Snorri
hét sonur hans, var hann elztur
barnanna og hafði ráð fyrir þeim.
Nú var það einn góðan veðurdag
að systkinin föru öll fimm upp á
fjallið sér til skemmtunar. Þegar
þangað kemur, sjá þau að grár
hestur stendur skammt frá vatn-
inu, hreyfingarlaus og leit hvorKi
til hægri né vinstri. Ekki báru þau
kennsl á hestinn og heldu að þetta
mundi vera flækingshestur. Kemur
börnunum nú saman um að þau
skuli öll fara á bak honum. Voru
þau lengi að komast á bak og koma
sér fyrir, en það var engu líkar en
hesturinn teygði úr sér, svo nog
rúm var fyrir þau öll á baki hans.
Nú vildu þau koma hestinum úr
sporunum, en hann hreyfði sig
ekki hvernig sem þau fóru að. Al't
í einu sjá þau að einhverju skýtur
upp úr vatninu, og var það líkast
hesthaus. Við þessa sýn tók sá grái
á sprett og stefndi beint á vatnið.
En í sömu svifum er Guðmundur
bóndi kominn þarna að vitja um
börnin. Hann kallar þá eins hátt og
hann getur og skipar börnunum að
fleygja sér af hestinum samstundis,
því að annars sé þeim bani búinn.
Þau hlýddu, en litlu mátti muna að
þarna yrði stórslys. Eitt barnið
lenti í vatninu. Það var 6 ára gömul
stúlka, sem Ásrún hét, en bóndi
náði henni í einhverju ofboði. Telp-
an var lengi að ná sér eftir þetta,
og sögðu sumir að hún hefði aldrei
orðið söm síðan og dó á bezta aldri.
Þessa sögu sagði mér Matthías