Lesbók Morgunblaðsins - 04.06.1950, Blaðsíða 1
DREPSÓTT í REYKJAVIK
MISLIIMGARIMIR 1882
FROSTAVETURINN mikli 1881
varð bændum þungur í skauti og
hann kom líka hart niður á Reyk-
víkingum. Frá 10. janúar til mán-
aðamóta var grimdarfrost dag eftir
dag og bálviðri suma dagana. Lagði
þá öll sundin, Kollafjörð og Hval-
fjörð, svo að gengið var á ísi frá
Akranesi til Reykjavíkur. Heldust
svo ofvdðri, hörkufrost og hfíðar
fram til marsloka og mundu gamlir
menn ekki annan eins jökul á jörð
eins og þá var kominn. Vorið varð
slæmt, gerði hret þegar gróður var
að bvrja og kyrkti allan nýgræð-
ing. Sumarið kalt og þurt. Afla-
brögð urðu mjög rýr, vegna þess
að vetrarvertíðin bi'ást alveg. Var
því víða þröngt i búi.
Næsta vetur var veðrátta og hin
versta, óstöðug og stormasöm. Vor-
ið var kalt. Hafís rak að landinu í
april og lokaði hann öllum höfnum
að vestan, norðan og austan og
mörgum höfnum á Suðurlandi. Rak
hann ekki frá landinu aftur fyr en
um höfuðdag. Seint i apríl gerði
lijcr norðaustan stórhrið í marga
daga. í maí voru sífeldir næðingar
og þurviðri og tók fyrir allan gróð-
ur. Helst svo fram undir júnílok,
en þá gerði hlýindatíð um mánaðar
bil.
Þorvaldur Thoroddsen þurfti að
fara í rannsóknaför um Austur-
land á þessu sumri. Hann komst
ekki á stað frá Möðruvöllum fyr
en 28. júní, og segir svo í ferðasögu
sinni, sem út kom árið eftir:
— Síðast liðið sumar (1882) var
eins og alhr vita eitt hið Raldasta
er verið hefur í manna minnum,
samgönguleysið, ísarnir, kuldi, þok-
ur, rigningar og frost um hásumar,
drógu kjark úr mönnum. Þegar svo
viðrar er eigi gott að gera rann-
sóknir á öræfum, örðugur útbún-
ingur í langferðir, hestar eru n>agr-
ir og lítið gras fyrir þá. Ekkert
er hægt að fá í kaupstöðunum og
ekkert frá útlöndum, svo þá eru
flestar bjargir bannaðar.... Tor-
sótt var að fá það, sem til ferðar-
innar þurfti, en lakast var þó, áð
vísindaleg verkfæri frá Kaup-
mannahöfn gátu eigi komist til mín
vegna ísanna, og voru að flækjast
kring um land þangað lil í ferðar-
lok.--------
Mikill íellir varð þctta vor,
lirundi sauðfje og hcstar niður þús-
undum saman. Matvælaskortur var
í verslunum víðs vegar um land,
vegna siglingateppunnar. Og ofan
á alt þetta bættist svo, að hingað
bárust mislingar, „versta plágan
þetta ár, næst haíísnum og fellin-
um“, segir í „Frjettum irá íslandi“.
Fóru þeir um alt land og voru mjög
mannskæðir, einkum í Reykjavík,
ísafirði og Skagafirði. Höfðu mis-
lingar þá ekki gengið hjer í 86 ár
og þess vegna voru svo margir næm
-ir fyrir þeim. Og vegna þess að
fólk var illa undir það búið að taka
á móti farsótt, eftir hih miklu liarð-
indi og bjargarskort, urðu þeir að
drepsótt, mannskæðari hjer í
Revkjavík heldur en „spanska
veikin“ var 1918 og þótti húii :þó
nógu slæm.
SNEMMA þetta vor sigldi* lielgi
Helgason snikkari (síðar kaujpmað-
ur) til Kaupmannahafnar til þess
að útvega efnivið til hins nýa
barnaskóla, sem reisa átti þjer í
Reykjavík þá um sumarið!.'Mtðan
hann dvaldist í Kaupma.nnahöfn,
gengu þar slæmir mislingut.
Póstskipið „Valdemár“ koin hing-
að til Reykjavíkur frá Kauptnanna-
höfn hinn 2. maí, og n)eð,þvi-fjórir
farþegar, kaupmehnirnif A. Th
Thomsen, M. Smith og Símon John
sen og Helgi snikkari hinn f jórði.
Var mælt að einn þeirra heíði feng-
ið mislingana í Kaupmannahöf n og
verið nýstaðinn upp úr þgrmóþggar