Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1949, Blaðsíða 9
I
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
53
SOGULEGT SKJAL
í SUÐURHEIMSKAUTSLEIÐ4NGRI Byrds flotaforingja 1928—30 fundu menn
vörðu skamt frá Suðurpólnum og i henni brjei' l'rá Roald Amundsen, dagsett
sneinma í jamiar 1912. Segir hann þar ósköp blátt áfram og yíirlætislaust frá
því þrekvirki sínu að finna pólinn. Brjcfið er nú nýlega komið til Noregs.
Flaug dr. Laiirence Gould, aðstoðarforingi Byrds með það þangað til þess að
skila þvi. Brjefið er á þessa leið:
— Okkur tókst að hnitmiða pólimi dagana 14.—16. desember 1911. Fundurn
hvar Viktoríuland — og sennilega Edwards VII land tengjast saman á 86 gr.
s, br. og íramhald þessa lands, fjallgarð mikinn, sem stefnir til suðausturs.
Hofum athugað þessi fjöll allt suður á 88. br.gr. Sennilega heldur þessi fjall-
garður afram i sómu átt þvert yfir Suðurskautslandið. Staðnæmdumst hjer a
heimleið, llofum tveggja mánaða vistaforða, 2 sleða, 11 hunda. Öllum líður vel.
— Roald Amundsen,
4U, 014Ú&L
ar hjá þeim sem íengið hefir tæki-
i'æri til að afla sjer nauðsynlegrar
reynslu og æfingar. Meðan ekki er
völ á lækni sem framkvæmt get-
ur slíkar aðgerðir hjer á landi, ætti
fjelagið að styrkja sjúidinga til ut-
anfarar, sem slíkra aðgerða þurfa
meö.
Getum við lagt lil málanna?
Erlendis láta slik fjelög sem
þessi, rannsóknastarfsemi á krabba
meini mjög til sín taka. Mætti
athuga hvort það þætli tiltækilegt
lijer. Eins og kunnugt er þá er
mikið lagt í kostnað við krabba-
meinsrannsóknir út uiji allan heim.
— Þótt mörgum þyki þær rann-
sóknir hafi borið lítinn árangur, þá
hefir margskonar og mikilsverð
þekking fengist, einkum síðustu
árin, sem þegar er farin að bera
árangur í viðureigninni við krabba
meinið.
Hjer á landi er naumast við að
búast að við geturn lagt mikið til
þekkingarinnar á krabbameini, en
ef við getum lagt þó ekki sje nema
einn og einn smástein í þá miklu
byggingu, sem smám saman er ver-
ið að reisa með samvinnu fjölda
manna út um allan lieim, þá er
það skylda okkar að leggja til það
sem við getum.
Að sámu leyti höfum við sjer-
stöðu um sjúkdómarannsóknir á
þessu landi. Við höfum einangraða
þjóð, svo auðveldara er að fvlgj-
ast með ýmsum hlutum heldur en
i margmenni flestra erlendra menn
ingarríkja. Getur þvi stundum ver
rð auðveldara að rekja í sundur or
sakir sjúkdóma hjer en víða ann-
arsstaðar.
Reykingar og krabbamein
Hvað krabbameini viðvíkur ma
t. d. benda á þá staðreynd, að
lungnakrabbi er miklu sjaldsjeðari
hjer en í ílestum rnenningarlönd-
um. Orsök þess held jeg að sie að-
allega sú, að sígarettureykingar
hefjast seinna hjer í stórum stíi
heldur en í nokkuru öðru menn-
ingarlandi Evrópu. Árið 1913 er
sígarettuneysla hjer aðeins 14 g. a
mann að meðaltali og þá eru alls
flutt inn 2.2 tonn af sígarettum. í
Bretlandi er þá meðalnevsla a
mann 300 gr. Árið 1946 er sígarettu
neyslan hjer komin upp í 675 g. a
mann, hefir m. ö. o. 50-faldast og
þá eru flutt inn 166 tonn af sígar-
ettum.
Nú er frcðlegt að sjá hvort vio