Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1949, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
49
MANNRJETTINDASKRA
SAMEINUÐU ÞJÓÐANNA
ÞRIGGJA mánaða ársþingi Sameinuðu þjóðanna er nýlokið. Hverjar
frjettir fekk almenningur aðallega frá þessu þingi? Það var um ágrein-
ing á stjórnmálasviðinu, sem erfitt reyndist að jafna. En hvað hefir
mátt lesa mikið í blöðum um mannrjettindaskrána, sem samþykt var á
þessu sama þingi án mótatkvæða af 48 ríkjum? Þau samþyktu m. a.
að hjer eftir skuli virða það. að allir menn sjeu bornir jafn rjettháir: að
varðvcita trúfrelsi, skoðanafrelsi, ritfrelsi og fundafrelsi í öllum þessum
ríkjum og vinna að því að svo megi verða með öllum þjóðum Það
er erfitt að segja nú, hver áhrif þessi samþykt kann að hafa í framtíð-
inni. En ef þess er minnst. hve geisimikil áhrif mannrjettinda vfirlýs-
ing frakkncska þjóðfundarins árið 1789 hafði og hefir haft alt fram á
siðustu tíma, þá sýnist bað ekki óvarleg tilgáta, að þessi samþykt 48
ríkja geti haft mikil og góð áhrif á þróun mannkynsins eigi síður en
samþykt þjóðfulltrúa eins rikis fyrir hálfri annari öld. (Úr áramóta-
ræðu herra Svcins Björnssonar forseta).
1 inngangi að þcssari JVlannrjett-
indaskrá, segir nicðal annars:
Sameinuðu þjóðirnar hafa skuld-
bundið sig til þcss með sáttinála
sínuni, að virða mannrjcttindi,
niannliclgi og jaínrjetti manna og
kvcnna. Það cr því nauðsynlcgt að
allar þjóðirnar lcggi hinn sama
skilning í hvað sjc niannrjcttindi
og einstaklingsfrelsi. Þess vegna
hirtir Alþjóðaþingið cftirfarandi
alhcimsyfirlýsingu um mannrjett-
indi til eftirbreytni fyrir allar hin-
ar saincinuðu þjóðir:
1. Ailir menn eru frjálsbornir og
fæðast jafnir að virðingu og rjett-
indum. Þeir eru gæddir gáfum og
skynsemi og þeir eiga að breyta
hver við annan sem bræður.
2. Allir eiga tilkall þeirra rjett-
inda og frjálsræðis, sem um getur
í þessari skrá, án nokkurrar und-
antekningar vegna þjóðernis, lit-
arháttar, kyns, tungumáls, trúar-
\j-3.sð2.j sinna, asttsrnis,
efnahags og annars. Ekln ma fara
í neitt manngreinarálit vegna
stjórnmála, löggjafar nje afstöðu
þess lands, þar sem maður er fædd-
ur, livort sem það er sjálfstætt, und
ir annars vernd, eða ósjálfstætt, eða
fullveldi þess á cinhvcrn hátt tak-
markað.
3. Hver maður á rjett til að lifa
og njóta frelsis og öryggis.
4. Engum manni má halda í á-
nauð nje þrældómi. Þrælahald og
þrælaverslun cr stranglega bann-
að.
5. Engum manni má misþyrma,
nje beita hann ómannúðlegri nje
vansæmandi meðferð eða refsingu.
G. Hver maður hefir rjett til þess,
hvar sem er í lifehninum, að vera
viðurkendur ríkisborgari.
7. Allir eru jafnir fyrir lögun-
um og njóta jafnt verndar laganna
án nokkurs manngreinarálits. Ail-
ir hafa jafnan rjett til verndar lag-
anna án livers konar manugrein-
arálits. En mamigreinarálit er bann
að í þessan skra, eða tilraun um
manngreinarálit.
8. Hver maður á tilkall til íuli-
kominnar uppreistar hjá ábyrgum
þjóðlegum dómstólum, ef brotin
eru á honum þau mannrjettindi,
sem stjórnarskrá eða lög hafa veitt
honum.
9. Engan má taka fastan eftir
geðþótta, kyrsetja nje gera land-
rækan.
10. Hver maður á heimtingu á, án
manngreinarálits, að íá mál sín
rannsökuð og úrskurðuð opinber-
lega og rjettlátlega af óháðum og
óhlutdrægum dómstól.
11. Hver maður, sem grunaður
cr um reísivert athæíi, á kröfu til
þess að vcra álitinn saklaus, þang-
að til hann heíir reynst sannur að
sök samkvæmt lögum og opinberri
rjettarrannsókn, þar sem houum
var gefinn kostur á að bera fram
varnir. Engan má dæma sekan fyr-
ir að gera eitthvað eða láta eitt-
hvað ógert, ef brotið varðar ekki
við lög lands hans eða alþjóðalög
þegar það var framið. Eigi má held-
ur dæma neinn til þyngri refsing-
ar en lögheimil var, þegar honum
varð yfirsjónin á.
12. Eigi má eftir geðþótta blanda
sjer i einkamál neins manns, fjöl-
skyldulif, heimilislif nje lmýsast i
brjef'hans. Eigi má heldur rægja
menn fra æru og áliti. Hver mað-
ur a kröfu til lagaverndar gegn öllu
slíku.
13. Hver maður hefir rjett til að
íerðast frjáls og óhindraður og taka
sjer bólfestu hvar sem liann vill 1
sínu landi. Hver maður hefir rjett
til að yfirgefa hvaða land sein er,
bar a meðal sitt eígið land, og aö
koma aftur heim til lar.ds síns.