Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1934, Blaðsíða 1
JfHor0íwnl)ladsátts
9. tölublað. Sunnudaginn 25. febrúar 1934. IX. árgangur.
_______________________________ ___________________________________________________________t»afi>ldarprcn<.«miaj» h.f.
Grænland
Eftir Árna Óla.
Grein þessa hefi jeg skrii’að eftir frásögn Agústs Ólafssonar
skipstjóra. Hann var ráðinn af dönsku Grænlandsstjórninni fyrir
þremur árum til þess að hafa eftirlit með fiskveiðum í Grænlandi
á svæðinu frá Holsteinsborg og suður til Sykurtopps. Fór hann
þangað vestur í marsmánuði 1931, hefir dvalið í Grænlandi á
sumrin, en í Danmörku á veturna. Hingað kom hann nýlega, en er
nú á förum til Grænlands aftur. Hefir stjórnin stofnað þar nýtt embætti, og á sá, sem gegnir því að hafa á hendi
skipaskoðun á vesturströndinni. Þegar átti að leita að manni til þess að taka þann starfa að sjer, var enginn
fyr til nefndur en Agúst, og bauð grænlenska stjórnin honum embættið. Fer hann nú bráðlega heðan aftur til
Kaupmannahafnar og þaðan til Grænlands með fyrstu skipsferð í mars, til þess að taka við þessari trúnaðar-
stöðu. — Það lætur að likum, að Agúst hefir frá mörgu að segja úr Grænlandsvist sinni, og hefi jeg dregið hið
helsta saman í þessari frásögn.
Það var í marsmánuði árið 1931
að Ágúst Ólafsson skipstjóri frá
Reykjavík kom til Holsteinsborg-
ar í Grænlandi, ráðinn þangað af
grænlensku stjórninni til þess að
hafa eftirlit með útgerð, fiskveið-
um og veiðiskap öllum á svæðinu
frá Holsteinsborg og suður til
Sykurtopps. Eru það tvö hjeruð
eða sýslur, og er hvort kent við
sinn stað, eins og allstaðar er gert
í Grænlandi, að þar eru sýslurnar
kendar við helstu þorpin, eða
veiði- og verslunarstöðvarnar, og
þarna kallað Holsteinsborgarsýsla
og' Sykurtoppssýsla. En á milli er
þriðja þorpið, sem heitir græn-
lensku nafni: Kangamiut, en það
þýðir á íslensku: Staðurinn við
fjarðamynnin, því að þar mæt-
ast mynni margra fjarða.
Um vegalendir milli þessara
staða er það að segja, að frá Syk-
urtopp er um 32 mílna leið norður
til Kangamiut, og svo aftur þaðan
norður til Holsteinsborgar um 80
mílur. Er Holsteinsborg rjett við
heimskautsbaug.
Þegar Ágúst kom til Holsteins-
borgar voru þar um 430 grænlensk-
ir íbúar og 6 Danir, sem dvelja þar
alt árið, en á sumrin eru þar 16—
18 Danir. Sykurtoppur er stærsta
þorpið í Grænlandi, og eru þar
búsettir um 800 Skrælingjar, og
í Kangamiut eru búsettir um 340
Skrælingjar. Þar hafa verið aðeins
þrír Norðurálfumenn, bæjarstjóri,
ráðskona hans og Ágúst. En í
Sykurtopps-þorpinu eru allan árs-
ins hring, auk Skrælingja, sýslu-
maður, kona hans og börn, læknir,
tvær hjúkrunarkonur (önnur við
sjúkrahúsið þar og hin við heilsu-
hæli fyrir berklaveíka), prestur
og fjölskylda, umsjónarmaður og’
tveir verslunarmenn, kenslukona
við barnaskólann og tvær aðrar
kenslukonur á heimilum prestsins
og umsjónarmannsins.
Á sumrin er þarna fleira að-
komufólk, sem vinnur að ýmsum
framkvæmdum, svo sem að húsa-
byggingum, brúagerð og t. d. árin
1930—1931 að smíði skipadráttar-
brautar í Holsteinsborg, þar sem nú
er hægt að draga á land gufuskip,
sem eru alt að 150 smál. að stærð.
Árið 1931 voru í Holsteinsborg
13 vjelbátar og ein „skonnorta“
með vjel. Er hún höfð til þess að
annast alla flutninga milli kaup-
túnanna og útveranna, og' svo er
alls staðar í Grænlandi. í helsta
þorpinu í hverri sýslu er ein eða
tvær skútur, sem stjórnin á. Eru
þær sífelt í siglingum, flytja nauð-
synjar til útveranna, en taka þar
aftur framleiðsluvörur og flytja
til aðalhafnanna í veg fyrir milli-
landaskipin, sem grænlenska stjói’n
in hefir í förum milli Danmerkur
og Grænlands.
I Sykurtopp og Kangamiut
eru heldur fleiri bátar en í
Holsteinsborg. Eitt skip hefir
stjórnin í förum milli þessara
stöðva, og flytur það eingöngu