Lesbók Morgunblaðsins - 21.06.1931, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
187
Snorra-Eddu með nokkrum breyt-
ingum, Málfrœðisritgerðirnar fjór-
ar og Rígsþula-.
Prófessor Sigurður Nordal hefir
skrifað prýðilegan formála, er í
stuttu máli fjallar um eðli
fornbókmenta vorra, hversu þær
liófust, hvaða öfl þar voru að
verki, hlutverk Snorra og hvaða
sæti rit þa-u, er bókin geymir,
eiga í bókmentum vorum, tildrög
þeirra, einkenni og áhrif. Að lok-
um tekur hann feril bókarinnar
til athugunar. I blekklessu í horn-
inu á einu blaðinu, þykjast menn
hafa lesið fangamark Guðbrands
biskups og uppi yfir því Jón
Sigm., er menn ætla að sje Jón
lögmaður Sigmundsson, móður-
faðir biskups. Þykir Sig. Nordal
því sennilegt, að bókin sje komin
frá Sólveigu Þorleifsdóttur, móð-
ur Jóns, en hún hafi erft hana
með Víðidalstungu og sje hún
upprunalega úr búi Jóns Hákon-
arsonar, þess er ljet gera Flat-
eyjarbók, eða síra Einars Hafliða-
sonar á Breiðabólsstað, þess er
reit Lárentiussögu og Lögmanns-
annál. Hvort þeir Einar Hafliða-
son eða Jón Hákonarson hafi átt
nokkurn þátt í því, að Ormsbók
var rituð, verður ekki vitað.
Það hefði nú óneitanlega verið
gaman, ef hægt hefði verið að
sanna, að síra Einar Hafliðason
hefði ritað bókina. En nú vill svo
til, að komin eru á Þjóðskjala-
safnið þrjú skinnbrjef úr Árna-
safni, sem víst þykir að sjeu með
hendi síra Einars, sem sje: fasc.
II, 4 frá 1352, fasc. II, 15 frá 1353
og fasc. II, 18 frá 1359.En því mið-
ur er rithöndin á þessum brjefum
í sumum atriðum svo ólík rithönd-
inni á Ormsbók, að ekki getur
komið til mála, að síra Einar liafi
skrifað það handrit.
Guðm. Finnbogason.
40 ára m i n n i ngar
um sjóferðir undir Eyjafjöllum
og Vestmannaeyjum.
Eftir Svein Jónsson-
á framleiðsluna og verksmiðju-
hverfin.
Myndimar gefa ofurlitla hug-
mynd um þennan stóriðnað sem
ekki verður lýst í stuttri blaða-
grein.
Corpus codicum
Islundorum medii aevi.
II. Codex Wormianus (The>
younger Edda).
MS. No. 242 fol. in The Arne-
magnean Collection in the Uni-
versity Library of Copenhagen.
With an Introduction by Sigurður
Nordal.
Levin & Munksgaard, Publis-
hers. Copenhagen MCMXXXI.
Hin stórfelda útgáfa fornís-
lenskra handrita, sem hófst með
Flateyjarbók í fyrra, heldur á-
fram með sama höfðingjabrag og
byrjað var. Hjer er komið annað
bindið, og ætlar útgefandinn hr.
Ejnar Munksgaard sjer hvorki
meira nje minna en að gefa \it,
að öllu forfallalausu, eitt bindi á
ári, meðan honum endist aldur
til. Munu allir, sem fornbókment-
um vomm unna eða við þær fást,
óska þess að hann lifi sem lengst,
því að með þessari útgáfu verða
handritin endurborin á helstu
bókasöfnum víðsvegar um heim og
tiltæk hverjum, sem vita vill hvað
þar stendur skrifað. Þessar eftir-
rnyndir handritanna era svo vel
gerðar og pappír og frágangur
allur svo vandaður sem frekast má
verða. Er alt útlit fyrir, að þessi
útgáfa verði í sinni tegund hin
stærsta á Norðurlöndum.
Codex Wormianus, AM. 242, fol.,
eða Ormsbók sem tslendingar
hafa kallað hana, er kend við Ole
Worm. Hafði Amgrímur lærði,
vinur hans, sent honum bókina
4 september 1628, með þeim um-
mælum, að hann mætti halda henni
svo lengi sem hann vildi. En
Worm leit svo á, sem bókin væri
sjer gefin og skilaði henni aldrei,
en sonarsonur hans gaf Áma
Magnússyni hana. Ha-ndritið er 63
blöð í arkarbroti, ritað vel og skil-
merkilega, og er talið frá miðbiki
14. aldar. Er í því meginið af
Jeg hefi áður ritað tvær greinir
frá æskuárum mínum undir Eyja-
fjöllum í Rangárvallasýslu.
Það er fyrir mjer sem flestum
öðrum, að æskuminningarnar em
eitt með því dýrmætasta í æfi
hvers manns.
Nú fyrir skömmu var jeg spurð
ur um, hvort jeg hefði ekki eitt-
hvað fleira að segja þaðan, um
æskuminningar mínar, þá duttu
mjer í hug sjóróðramir og sjó-
menska þar. Jeg veit, að það að
lýsa sjóróðrunum þar, er vart við
mitt hæfi, þó jeg hafi góðan vilja,
og hafi róið þar og í Vestmanna-
eyjum sjö ár.
Sjávarútvegurinn undir Fjöllun-
um var á margan hátt með öðra
fyrirkomulagi en víðast hvar ann-
ars staðar á landinu. Og allar
framfarimar sem orðið liafa á því
sviði annars sta-ðar hafa engu get-
að breytt til hins betra þar.
í flestum veiðistöðum er það að-
allega eitt, sem sjómaðurinn stefn-
ir að, og það er, að ná í fiskinn;
við Fjallamenn verðum auk þess,
að hugsa mikið um að komast á
flot, og eins um a-ð lenda aftur,
vegna brimsins. Þetta tvent er þar
stærsta atriðið, og það sem margur
hefir mist lífið við. Þó hefir það
aðallega verið við lendinguna, —
mjög sjaldan manntjón við að
komast á flot þó erfitt sje.
Okkar fyrstu sjómenn hjer á
landi, voru auðvitað landnáms-
mennirnir og þar af leiðandi voru
fyrstu landnámsmennirnir undir
Eyjafjöllum fyrstu sjómennirnir
þar; og þeir voru þessir, eftir því
sem Landnáma segir, Þrasi í Skóg-
um, Hrafn enn heimski á Raufar
felli, Ásgeirr kneif á Auðnum, Þór-
geirr enn hörzki í Holti, Þórólfr
á Þórólfsfelli, Ásgerðr á Kata-
nesi, Ásbjörn Reyrketilsson, Þórs-
mörk, Steinfinnr á Steinfinns-
stöðum.