Morgunblaðið - 07.02.1962, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 7. febr. 1962
MORGUNBLAÐIÐ
3
Fræðsluyfirvöld Reykjavik-
urborgar hafa komið á víð- -
tæku verknámi í gagnfræða-
skólunum og hefur verið
stofnaður sérstakur gagn-
fræðaskóli verknáms, sem er
til húsa í Brautarholti 18. Ver
ið er að teikna nýjan verk-
ná.msskóla, sem reisa á í haust,
og hefur þegar verið veitt fé
til fyrsta áfanga skólans. Nú
eru einnig starfandi verk-
námsdeildir við Gagnfræða-
skóla Austurbæjar, Vesturbæj
ar og við Lindargötu.
Verknámið tekur við, þegar
lokið er unglingaprófi, þ.e. í
3. og 4. bekk, og veitir það
sönr.u réttindi og gagnfræða-
próf úr bóknámsdeildum.
I fyrra stunduðu 302 nem-
endur verknámið, en þá voru
1069 nemendur við bóknám í
3. og 4. bekk í 7 gagnfræða-
skólum. f ár eru 369 við verk-

Kátar saumakonur.
Námfúsar hendur í verknámi
nám, en 1565 við bóknám í
10 skólum.
Hvað er verknám.
Gagnfræðaskóli verknáms
er tveggja á.ra skóli og er inn-
tökuskilyrðið unglingapróf.
Skólaárið er 7 mánuðir. Skói-
inn starfar í 5 deildum.
Fyrir stúlkur eru sauma-
deild og hússtjórnardeild. f
þeirri fyrnefndu er kennt að
sauma, sníða og taka mál, auk
þess dálítið í matreiðslu. f
hússtjórnardeildinni er aðal-
áherzlan lögð á matreiðslu og
önnur hússtjórnarstörf, og svo
handavinnu.
Piltunum er skift í þrjár
deildir, trésmíðadeild, járn-
smíða- og vélvirkjadeild og
sjóvinnudeild. Þarna læra
þeir undirstöðuatriði þeirra
atvinnugreina, sem nöfnin
gefa til kynna.
Auk þess er svo kennd ís-
lenzka, reikningur, íslands-
saga. enska, danska, félags-
fræði, heilsufræði og iðnteikn
ing. Tíminn til verknámsins
vinnst með því að sleppa nátt-
úrufræði, mannkynssögu,
landafræði og kristinfræði,
sem kennd er í bóknámsdeild-
unum.
Þá er að geta einnar ný-
breytni, sem er frjálst val
nemenda. Þeir geta valið milli
15 annarra greina. Það er þó
ekki skylda að taka neina
þeirra, en mest má stunda
tvær í senn. Þarna er t.d. um
að ræða bókfærslu, vélritun
sænsku, þýzku, formskrift,
flatarteikningu og flugvirkj-
un. Gagnfræðaskóli verknáms
ins mun vera eini skólinn á
landinu, sem gefur nemend-
um sínum kost á slíkum val-
greinum.
Blaðamaður Mbl. fékk þess
ar upplýsingar á dögunum
hjá Jónasi B. Jónssyni,
fræðslustjóra Reykjavíkur-
borgar, og síðan bauð hann
blaðamanninum og ljósmynd-
ara að skoða verknámsskól-
ann við Brautarholt undir
leiðsögn skólastjórans. Magn-
úsar Jónssonar, sem áður var
námstjóri verknámsins.
Um rafsuðu og
smiðjubelgi
Munurinn á verknámi og
bóknámi, sem svo er kallað
er aðeios námsgreinaskipti.
Við sleppum nokkrum náms-
greinum og kennum verk-
námið í staðinn. í öðrum grein
um eru kröfurnar þær sömu,
fræddi Magnús okkur, um
leið og við hójum yfirreiðina
frá skrifstofu hans á efstu
hæðinni niður á járnsmíða-
verkstæðið.
Þar voru um tuttugu piltar
við smíðar undir forystu kenn
arans, Björgvins Einarssonar.
Þeir hófu námið í haust. læra
járn;míði fyrr: hluta vetrar,
en vélvirkj ur, þann síðari.
Góður gripur í bígerð
Það var létt í strákunum,
þar sem þeir stóðu sloppklædd
ir, örlítið kámugir, við skrúf-
stykkin og surfu járn eða
boruðu.
— Ætliði að halda áfram í
járninu og vélunum, þegar þið
eruð b'imr með skólann?
— Ja, ég veit ekki, svaraði
einn, jú ætili það ekki, sögðu
aðrir.
*— Hvað er skemmtilegast?
— Að sjóða, svörðuðu allir
einum munni, utan einn, sem
sagði rafsjóða, með þrung-
inni áherzlu á fyrsta atkvæð-
inu, það er miklu skemmti-
legra, en að logsjóða.
— Þú hefur aldrei fengið að
rafsjóða, sagði einhver.
— Jú víst, í sumar, það er
enginn vandi.
Nú var tímanum lokið og
kenn.irinn hélt af stað með
bekkimi upp í Iðnskóla, þar
sem þeim var sýnd fræðslu-
mynd um þungaiðnað, sem
þeir virtust allir þegar hafa
helgað hjarta sitt.
Er vtð spurðum þá, hvort
þeir hefðu nokkurn tíma hamr
að heitt járn úr afli, þá svör-
uðu bair neitandi, en kváðust
hafa lært eldsmíði bóklega.
Hér áður befði þeirra fyrstia
verkefni í smiðju verið að
knýja smiðjubelginn. Slíkan
bdlg sjá þeir ef til vill seinni
— á Þjóðminjasafninu. I
Fyrst forskynjun, 1
seinna hjólsög
Það var annar blær og ann-
ar keimur, sem mætti okkur,
þegar við gengum inn á tré-
smíðaverkstæðið á hæðinni
fyrir Ofan Róandi niður, þeg-
ar verkfæri eða sandpappír
núa viðinn tekur við af hvellu
málmhljóði Og söng smergel-
skífunnar. Viðarlykt og sag
tekur við af keimnum af olíu-
blautum tvisti.
Megum við fá að taka mynd
af einhverjum við hjólsögina,
spurðum við kennarann, Sig-
urð Úlfarsson, sem auk venju-
legs kennaraprófs hefur einn-
ig gefið sér tíma til þess að
afla sér meistararéttinda í hús
gagnasmíði.
Það er því miður ekki hægt,
svaraði Sigurður, þeir fá ekki
að fara í hjólsögina eða vél-
hefilinn fyrr en næsta ár. Við
leggjum höfuðáherzluna á að
æfa höndina óg formskynjun.
Kenna strákunum að þekkja
efni og áhöld.
Þeir í trésmíðadeildinni
læra járnsmíði tvo tíma í
viku Og þeir i járninu eru hér
hjá mér jafnlangan tíma,
sagði Sigurður, það er til þess
að gefa þeim innsýn inn í
fleiri atvinnugreinar.
Þegar við spurðum einn
hinna upprennandi smiða,
hvort honum líkaði ekki vel,
þá svaraði hann um hæl:
— Uss, þetta er mikið
skemmtilelgra en að hanga
yfir skruddunum.
Saumaskapur
Við litum síðan andartak
inn í saumatíma í stúlknadeild
inni.
Ji, beir ætla að taka mynd,
skríktu stelpurnar, og loksins
gátum við fengið þær til þess
að raða sér upp við sauma-
vélarnar.
Þarna læra þær sauma og
tóvinnu og fleiri skylda hluti,
sem við kunnum ekki að
Framhald á bls. 19.
Meira gaman að sjóða.
stMteiMr
Samvizkubit
í kommúnistamulgagninu í gær
er rætt um gagmrýni Alþýðu-
blaðsins a því að íslendingar
þiggi að gjöf þrjár Dakotaflug-
vélar, sem Bandaríkjamenn
byggjast ekki lengur hagnýta.
Alþýðublaðið taldi niðurlægj-
andi að þiggja vélarnar. Þjóðvilj-
ínn segir siðan orðrétt:
„Við höfum þegið meiri Mars-
hall-gjafir en niokkur önnur þjóð;
okkur hafa verið borgaðar mút-
ur í hvert skipti, sem tekin hef-
ur verið meiriháttar ákvörðun
í utanríkismálijm; aftur og aftur
hefur okkur verið hleypt í of-
íramleiðsluhauga Bandarikjanna
af matvælum."
Höfundur þessara orða hefur
augljóslega í huga stefnu vinstri
stjórnarinnar. Hún tók þá mikil-
vægu ákvörðun í utaniríkismál-
um haustið 1956, að hætta við
áform sín um að reka varnar-
liðið úr landi. Þá fengu Islend-
ingar stórlán úr sérstökum örygg
issjóði Bandaríkjanna. Matvæla-
lán tók vinstri stjórnin svo 1—2
á ári og eftir ósk hemnar var efnt
til samskota meðal Atlantshafs-
bandalagsríkjanna. Þessar aðfar-
ir, sem kommúnistar stóðu að í
einlægu bræðralagi við Her-
mann Jónasson, voru sannarlega
niðurlægjandi, og því ekki að
furða, þótt samvizkubitsins gæti
hjá Moskvumálgagnánu, þegar
það ræðir þessi mál.
„Að nudda af sér“
Ritstjórnargrein Tímans í gær
fjallar öll um Karl Kristjánsson
og móðuharðindatal hans. Þótt
furðulegt megi teljast, virðist
Tíminn ætla að hjálpa til við að
halda á lofti þessum ummælum,
sem eru Karli Kristjánssyni til
einna mestrar minnkunnar. Seg-
ir blaðið þessa „ádeilu" Katls
vera skæða og bætir við:
„Ætli sá sem fyrir henni verð-
ur að reyna að nudda hana af
sér, verður hún því fastari við
hann sem hann nuddar meir“.
Sannleikurinn er sá, að hversu
mjög sem reynt er að verja þessi
ummæli Karls reynt „að nudda
þau af hcnum,“ þá munu þau
einna lengst við hann loða, þótt
margt sé um hann ágætt.
Samsæri gegn Finnum
í Morgunblaðinu í gær er birt
frásögn Yrjö Leino, sem var
kommúnisti og innanríkisráð-
herra í stjórn Paasikivis fyrstu
árin eftir stríðið. Kemur þar í
ljós, sem raunar var vitað fyrir,
að Staiinstjórnin hugðist ná
Finnlandi fndir heimsveldi sitt,
eins og þeim
ríkjum Evrópu,
sem nú ganga
undir nafninu
leppríkin. Átti
innanríkisráð-
herrann Leino
að skipuleggja
svipaðar aðfarir
og viðhafðar
voru t.d. í Ung-
verjalandi og
Tékkóslóvakiu,
þar sem óaldarflokkum kommún
ista var troðið inn í lögreglu og
her og þeir látnir efna til átaka,
hryðjuverka. morðhótana og
hverskyns ofbeldis, sem greiddi
götu kommúnista til valda. Leino
skýrir frá því, þegar Herta
Kuusinen fékk hamn til að fara
til Ráðsijórnarríkjanna, þar sem
hann var kallaður á fund með að-
alritara Polithureau, skósveini
Stalíns og Malenkoffs, gagnrýnd
ur fyrir að hafa brugðizt hlut-
verki sínu og skipað að segja af
sér sem innanrikisráðherra lands
síns. Lýsing þessi gefur góða
mynd af starfsháttum kommún-
ista og er ástæða til að íslend-
ingar kynni sér hana, því að sann
arlega eru störf þeirra leppa, sem
Rússar hafa hérlendis, nákværa-
lega hin sömu og erlemdis.
Hertha
Kuusinen