Morgunblaðið - 23.01.1960, Blaðsíða 6
6
MORCVNBLAÐIÐ
Laugardagur 23. jan. 1960
Fjármagnsskorfur
tefur fullnaðarfrá-
gang gatna í R.vík
Frá bœjarstiórnar-
fundi
Á BÆJARSTJÓRNARFUNDI sl.
fimmtudag var tekin til síðari
umræðu tillaga frá bæjarfulltrú-
um Alþýðubandalagsins um
gatnagerð frá 19. nóvember. Var
í tillögunni talað um nauðsyn
þess að rannsaka, hví Reykjavík
gengi ver og seinna að fullkomna
gatnagerð en sambærilegum bæj-
um í nágrannalöndum. Þá hver
ráð væru vænlegust til úrbóta og
loks um skipun fimm manna sér-
fræðinganefndar.
Geir Hallgrímsson borgarstjóri
gat þess, að til viðbótar tillögum
þeirra Alþýðubandalagsmanna
hefðu Þórður Björnsson og Magn
ús Ástmarsson borið fram tillög-
ur um gatnagerð á bæjarstjórnar
fundi 19. nóv. sl. Minnti borgar-
stjóri á, að samkvæmt ítarlegri
tillögu bæjarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins um gatnagerðarmál frá
því í september 1954 hefði verið
kosin nefnd sérfræðinga til þess
að fjalla um gatnagerð bæjarins,
og hefði hún skilað áliti um ýmsa
þætti gatnagerðarinnar, en hefði
þó ekki lokið störfum.
Eftir fyrri umræðu um gatna-
gerðartillögurnar kvaðst borgar-
stjóri hafa óskað eftir umsögn
bæjarverkfræðings og áður-
greindrar gatnanefndar.
Rakti borgarstjóri síðan í aðal-
atriðum umsagnir þessara aðila.
Töldu báðir þessir aðilar óljóst,
hvað átt væri við með sambæri-
legum bæjum við Reykjavík, og
um fullyrðingu væri að ræða,
þegar sagt væri að Reykjavík
stæði þeim bæjum að baki.
Bæjarverkfræðingur benti sér-
staklega á, að því stærri svæði
sem tekin væri til nýbygginga
yrði minna fé eftir af fjárveit-
ingu til nýbygginga gatna til þess
að malbika götur og ganga full-
komlega frá þeim.
Varðandi það, hvort ekki væri
hægt að malbika götur um leið
og ný hverfi byggjast, er bent á,
að byggingarhættir á íslandi séu
aðrir en erlendis. Hér væru bygg
ingar lengur í smíðum vegna fjár
magnsskorts og meðan væri ekki
hægt að ganga fullkomlega frá
götum án þess að þær myndu
skemmast.
Bæði bæjarverkfræðingur og
gatnanefnd legðu áhrezlu á, að
vandamál gatnagerðar væru fyrst
og fremst fjárhagslegs eðlis og
lausn þeirra ylti á, hve háa fjár-
veitingu bæjarstjórn veitti til
gatnagerðar.
Tæknileg vandamál væru einn-
ig fyrir hendi, en þau atriði valda
litlu um að hægar gengur en
skyldi að fullgera götur, að áliti
þessara aðila.
Bæði bæjarverkfræðingur og
gatnanefnd voru sammála um, að
ný nefnd sérfræðinga mundi ekki
leysa vandann.
Borgarstjóri vék nú að fjár-
hagshlið þessa máls. Við 1. um-
ræðu þessa máls hefði verið vitn-
að í þá lauslegu áætlun verkfræð
inga bæjarins, að heildarkostnað
ur við fullnaðarfrágang allra
malargatna í bænum, sem lægju
samkv. skipulagi, mundi nema
400 millj. kr.
Þegar við bættist sú þörf að
sjá sífelit fyrir nýjum hverfum
til bygginga íbúða og atvinnu-
húsnæðis, hefði verið ljóst, að
ekki væri hægt að kosta þetta
allt með útsvörum og væru þess
víst engin dæmi um bæi erlendis,
er eingöngu þyrftu að treysta á
útsvarstekjur í þessu skyni.
Nú væri farin sú leið að taka
lóðagjöld, er miðuðust við um
helming núverandi kostnaðar við
malargötur og holræsi. f athugun
væri ennfremur að fá settar sam
svarandi reglur um þátttöku hús
eigenda í kostnaði við frágang
og gangstéttir venjulegra íbúða-
gatna ,samkv. fyrirmynd í eldri
lögum.
Malargötur þær, sem hér væri
Gdfu Guðbrundsbiblíur til minn-
ingur um séru Árnu Þórurinsson
MIÐ VIKUD AGSKV ÖL.D
sl. héldu ættingjar og
skyldulið séra Árna Þórar-
inssonar upp á hundrað ára
minningu hins þjóðfræga
merkisprests. Ljósmyndari
Morgunblaðsins brá sér nið-
ur í Tjarnarkaffi — en þar
var samkvæmið haldið —
til þess að freista þess að
ná mynd af einhverjum ætt
ingja séra Árna.
Þarna var saman kominn
um sextíu manna hópur, 9
börn séra Árna — tvö voru
fjarverandi, barna-börn og
barna-barna-börn, auk
nokkurra gesta, þar á með-
al eftirmans séra Árna í
Miklaholtsprestakalli, séra
Þorsteins L. Jónsson, sem
um að ræða, væru alls 78 km. Af
því væru 7 km. aðalumferðaræð-
ar, og 25 km. dreifigötur, en 46
km. væru íbúðagötur, og kæmi
þar einkum til greina þátttaka
húseigenda í kostnaði við mal-
bikun. •
Fleiri leiða þyrfti að leita til að
leysa fjárhagsvandamálið og
væri það raunar nátengt endur-
skoðun á tekjustofnum sveitar-
félaga. Ein leið, sem í því sam-
bandi kæmi til greina, væri hlut-
deild sveitarfélaga í benzínskatt-
inum, en honum væri nú að
nokkru leyti varið til útflutnings
ur
skrifcxr f
dagleqq iifiriu
• Afbrigðilegir
berklar
„Nöldurseggur“ skrifar:
„Ég var að lesa Morgunblað-
ið á fimmtudaginn og rakst þá
á orð, sem ég ekki skildi, og
þá ekki almennilega fréttina.
Hvað eru afbrigðilegir berkl-
ar? Orðið kom að, vísu fyrir
í skýrslu frá embættismanni,
en blöðin verða að útskýra
málin þannig að almenningur
skilji. Gætuð þið nú ekki út-
skýrt hvað átt er við, þegar
talað er um afbrigðilega
berkla?
m Ekki eins skæðk
Velvakandi hringdi á Rann-
sóknarstofu Háskólans og
fékk upplýsingar um þetta
atriði hjá Arinbirni Kolbeins
syni, lækni.
Til eru tvær tegundir af
berklasýklum, sem eru álika
skæðir, manna- og nauta-
stofn. Geta menn einstöku
sinnum einnig smitast af fugia
berklum. Auk þeirra eru til
undirflokkar, sem tilheyra
berklasýklaflokknum en eru
á ýmsan hátt afbrigðileg-
ir, bæði í ræktun og
hegðun í tilraunadýrum.
Geta sumir þeirra valdið
sýkingu hjá mönnum og dýr-
um, en sýkingin er yfirleitt
vægari og eru þessir sýklar
því engan veginn eins skæðir
fyrir menn og fyrrnefndir
tveir flokkar.
Þessir afbrigðilegu flokkar
hafa færst í aukana á síðari
árum, og er sú kenning til
að sumir þeirra a. m. k. hafi
komið fram eftir að lyf fund-
* Prógrammstrákur
fór í leikhús
ímmmmmammm^ummmmm
Þá hefur „Prógrammstrák-
ur fyrir 50 árum“ skrifað:
í Þjóðleikhúsinu er um
þessar mundir sýndur sjón-
leikurinn „Edward sónur
minn“. Leiksýningm felur í
sér boðskap fyrir marga og
er „orð í tíma talað". Síðan
spjallar ‘ „prógrammstrákur'
um frammistöðu leikara o. fl.,
en þar eð gagnrýnandi blaðs-
ins hefur þegar tekið það til
meðferðar, skal það ekki gert
hér.
1
Hvað erum við
ust við berklaveiki.
Þetta er þá það sem átt er
við í skýrslunni, þar sem sagt
er: „Ýmislegt virðist benda til
þess, að sýklar þeir, sem valda
þessari smitun, (þ. e. á Hói-
um), séu afbrigðilegir, þ. e.
verði trauðla flokkaðir tii
manna-, nauta- eða fugla-
berklasýkla, enda þótt þeir
geti verið skyldir þeim á ýms-
an hátt“.
mikils virði?
Það er síhækkandi verðlagi
að þakka að við erum nú öll
orðin meira virði en fyrir
nokkrum árum.
Bandarískur vísindamaður,
prófessor Tom Keller frá Tex-
as, er nýbúinn að reikna út
hvers virði kemísku efnin í
mannslíkanum eru. Og nið-
urstaðan er sú, að þau kosti
kr. 48,50. Hefur maðurinn
hækkað í verði um 18 kr„ frá
í fyrra, samkvæmt útreikningi
hans. Að sjálfsögðu er miðað
við verð á þessum efnum í
Bandaríkj unum.
uppbóta.
Borgarstjóri kvaðst vilja benda
á að fleiri vandamál væru á sviði
gatnagerðar en fjármagnsskort-
ur.
Þannig teldi bæjarverkfræðing
ur sjálfur að auka þyrfti verk-
fræðinga- og iðnfræðingafjölda
til undirbúnings framkvæmdum
og eftirlits með þeim um 50%
en mikill skortur væri á verk-
fræðingum í landinu.
Þá væri Ijóst að afla þyrfti
stórvirkra vinnuvéla og áhalda
til viðbótar þeim, sem fyrir væru,
en vægast sagt hefði gengið mjög
illa að fá gjaldeyris- og inn-
flutningsleyfi undanfarin ár. Þótt
bær og vegagerð rikisins hefðu t.
d. komið sér saman um að reisa
sameiginlega malbikunarstöð, þá
hefðu nauðsynleg leyfi ekki feng-
izt og fleiri dæ;mi nefndi borgar-
stjóri þar að lútandi.
Loks þyrfti svo að gera sér
grein fyrir vinnuaf lsþörfinRi í
auknar framkvsemdir og hvaðan
mætti fá vinnuafl.
Borgarstjóri kvað bæjarstjórn
armeirihlutann hafa lagt megin-
áherzlu á það á undanförnum ár-
um að gera ný hverfi íbúðarhæf
með malargötum og holræsum í
því skyni að draga sem mest úr
húsnæðisvandamálunum, og
væru væntanlega allir sammála
um, að sú nauðsyn hefði verið
brýnust.
í lok máls síns vék borgarstjóri
að starfi gatnanefndar og kvað
lokaskýrslur frá henni mundu
væntaniegar innan skamms og
sæi hann því ekki ástæðu til að
skipa aðra samskonar nefnd sér-
fræðinga til að starfa samhliða
gatnanefnd. Hins vegar kvaðst
hann telja rétt að bæjarstjórn
lýíiti yfir þeim vilja sínum að
gatnaneínd skilaði áliti sem
fyrst.
Alfreð Gíslason talaði næstur
og kvað þessi mál einkennast af
óreiðu, framtaksleysi og sofanda-
hætti. Viðvíkjandi þvi, hverjir
bæir væru sambærilegir Reykja-
vík í öðrum löndum kvað hann
þar um að ræða alla bæi smáa
og stóra. Þá ræddi Alfreð nokkuð
um óeðlilega lengd gatnakerfis-
ins í Reykjavík og ræddi um ó-
hagkvæmar vinnuaðferðir í nýj-
um bæjarhlutum, er bæjarhverf-.
in væru ekki fullskipulögð áður
en þar væri byrjað að byggja.
raunar telur til frændsemi
við séra Árna.
Minningarsamkvæminu (
stýrði einn af sonum séra
Árna, Sigurður, og skýrði
hann m.a. frá því, að ætt-
ingjar séra Árna hefðu á-
kveðið að gefa kirkjunum
fjórum í Miklaholtspresta-
kalli Guðbrandsbiblíur til
minningar um séra Árna.
Séra Þorsteinn L. Jónsson
þakkaði fyrir hönd presta-
kalls síns og kvað það vel
við eiga að minnast séra
Árna með Bók bókanna. —
Síðan rifjuðu menn upp
gamlar minningar.
Geir Hallgrímsson kvað ræðu
Alfreðs hafa valdið sér vonbrigð-
um, enda hefði hún einkum inni-
haldið stóryrði. Ræddi borgar-
stjóri nokkuð framkvæmdir við
malbikun hin síðari ár og kvað
ekki hægt að miða við lengd
gatnanna eina saman, er bornar
væru saman malbikaðar götur
og malargötur, því þær götur, er
malbikaðar hefðu verið á síðustu
tímum, væru vel flestar tví-
breiðar aðalumferðaræðar. Rétt-
ari samanburður væri flatarmál
gatna. Þá væri og þess að geta,
að malargötur í nýrri hverfum
væru betur undirbúnar undir
malbikun en áður tíðkaðist. 1
sambandi við óhagkvæmar vinnu
aðferðir í nýju bæjarhverfi, kvað
borgarstjóri þann hátt hafa ver-
ið á hafðan að úthluta ekki lóð-
um fyrr en leiðslur hefðu verið
lagðar og götur gerðar. Svo sem
í Hálogalandi og Háaleiti virt-
ist bæjarfulltrúi Alfreð Gísla-
son fylgjast illa með Sramkvæmd
þeirra mála þar er hann héldi
hinu gagnstæða fram, Borgar-
stjóri sagði að lokum að enda
þótt hann vildi taka það skýrt
fram, að margt mætti enn bæta í
sambandi við þessi mál, þá hefði
mikið áunnizt á undanförnum ár-
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
sagði það ekki óeðlilegt að menn
töluðu um orsakir þess að ekki
hefði tekizt að fullnægja gatna-
kerfi bæjarins. Hinsvegar hefðu
tilburðir bæjarfulltrúa Alþýðu-
bandalagsins í þessum umræðum
ekki gefið skýringu á þessu at-
riði. Það hefði komið í ijós, að
aðfinnslur þessara bæjarfulltrúa
í gatnagerðarmálum hefðu yfir-
leitt verið sleggjudómar.
Ástæðan fyrir því, að margt
væri ógert í þessum bæ, væri hin
öra þróun borgarinnar. Það væri
svo sem ekkert sérstakt fyrir
þetta bæjarfélag. Hvarvetna 1
þjóðlífi okkar væru stór óleyst
verkefni. Þetta væri í raun og
veru ekki ásökunaTefni. Þetta
væru einkenni bess þjóðfélags,
sem væri i örri framþróun, eins
og íslenzka þjóðin hefði verið á
undanförnum áratugum.
Kvað Þorvaldur Garðar vand-
ann í gatnamálunum vera fyrst
og fremst fjárhagslegs eðlis. Það
hefði skort fjármagn til að full-
Framh. á bls. 14