Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Blaðsíða 33

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Blaðsíða 33
Ölfusá. Margt er það og mikilfengt, er segja má um þetta mesta, merk- asta og dularfylsta vatnsfall landsins. Hjer verður því ekki öllu smalað, eða farið í fleiri leitir — svo teljandi sje — en þær, sem nafn þetta nær til, nú á dögum. Og þar verður skygnst um helst, er svo heitir: Áin, Landbrotið, Skeiðið, Árósinn, Rekaréttur, Ferjur. Áin. Ölfusá mun vera vatnsmesta á landsins. Og þó fáeinar aðrar sé lengri, á hún samt rætur að rekja í tvo miðlandsjöklana, Langa- jökul og Hofsjökul, í stærsta stöðuvatn landsins og tvö önnur minni, Þingvallavatn, Hvítár- og Apavatn. Að Ölfusá rennur vatn alt úr 7 hreppum (Grafningi, Þingvallasveit, Laugardal, Grímsnesi, Tungum, Ytra-Hreppi og Sandvíkurhreppi); meginhlutur vatns úr 4 hreppum (Ölfushreppi, Skeiðahreppi, Hraungerðishreppi og Eyrarbakkahreppi) og nokkuð úr hinum 12. (Gnúpverjahreppi). Samt má svo heita, að enginn regndropi renni í ána nema úr Árnessýslu, og þó ekki úr 4 hreppum sýslunnar (Villingaholtshreppi, Bæjarhreppi, Stokkseyrar- hreppi og Selvogshreppi). Þetta mikla vatnsfall heldur nú ekki aðalnafni sínu Ölfusá, lengra uppeftir en um 221/2 km., þar til Sogið kemur þvert úr Þing- vallavatni — um Álftavatn — í aðalána, sem þaðan frá heitir Hvitá, alt upp í Hvítárvatn. Þrjár ár nokkuð stórar auka mest á vatnsmagn Hvítár, Brúará og Tungufljót að norðan og Laxá að austan. Þrír hreppar ná til Ölfusár að austanverðu, Eyrarbakkahreppur, Sandvíkurhreppur og Hraungerðishreppur, en Ölfusið eitt að vestan og norðanverðu. Ölfusá er ekki mjög úr hófi breið á 2/3 að ofanverðu. í þrengslum rennur hún milli lágra kletta, suður frá Ingólfsfjalli, Þar var hengibrúin bygð 1891. Selfoss er neðan við brúna, eini fossinn í Ölfusá, og líkist þó meira hávaða en verulegum fossi.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.