Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 23.06.1911, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 23.06.1911, Blaðsíða 1
Verð árgangsins (minnst, 60 ai kir) 3 kr. 50 'aur. erlendis 4 kr. 50 aur.,r og í Ameríku doll.: 1.50. Borqist fyrir júnimánað- arlok. ÞJOÐVILJINN. --—Iff: Tuttugasti og fimmti A r g a n g u r =_■ = M 28—29. Reykjayík 23. júní Uppsögn, skrifleg ógild nema komið sé til útgef- anda fyrir 30. dagjúní- mðnaðar og kaupandi I samhliða uppsögninni borgi skuld sína íyrir blaðið. 1911. Ræöa Jóqs Jónssonar sapíræiings. (Flutt af svölum alþingisíióssins 17, .júní síðastl.). ÁTTVIRTA samkoma! Þegar eittlivað óvenjulegt stendur til, ein- hver mannfagnaður eða hátíðahöld úti við, mun flestum hugleikið að veðrið sé sem bezt. Þess hafa auðvitað allir óskað í dag. En þó liggur mér viðfað segja, að einu gildi hversu viðri, — svo fögur er minninq dagsins. Land vort er á marga lund öfganna land og andstæðanna. Það er kuldalegt og ömurlegt og eyðilegt umhorfs, þegar ekki sér til sólar, þegar þoka og dimm- viðri taka fyrir útsýn alla. En það getur aldrei orðið svo dimmt í lopti, svo napurt ogkuldalegt, að ekki birti fyrir hugskotsjónum vorum, að ekki ylji um hjarta- rætumar, er vér rennum hugan- um til Jóns Siaurðssonar. Það er fagurt umhorfs héma á heiðskímm sumardegi með dökk- bláan fjallahringinn á þrjá vegu og sólglitrandi sjóinn og skínandi jökulinn í vestri, — svo hreint og bjart og tignarlegt, að fátt mundi jafnast á við það. Eitt veit eg þó, sem er enn feg- urra og bjartara og hugljúfara. Það er fögur endurminning. Það er minning dagsins i dag og mannsins, sem við öll höfum í huga á þessari stundu. — Jón Sigorðsson er sann-nefndur ljóssins fulltrúi með þjóð vorri, ljóssins og sannleikans, enda var bjart yfir honum, yfir svip hans og sálu, að sögn þeirra manna, er áttu því láni 'að fagna, að kynnast honum. Ásjónan var hrein og björt, tiguleg og göfugmannleg, ennið hátt og hvelft og gáfulegt, augun skær og tindr- andi, og þótti öllum sem eldur brynni úr þeim, er hann komst í geðshræringu, munnurinn fastur og einbeittur. Það var eins og stæði ljómi og birta af öllum svip hans. Merki þessara einkenna má að nokkru sjá af myndum þeim, sem til eru af honum, þótt eigi gefi þær að lík- indum nema ófullkomna hugmynd um hann. Innsigli ljóssins er auðþekkt á a,ndiitinu. Um sál hans má segja með ofur-lítilli orðabreytingu það sem skóJdið kvað, að í honum bjó fögur sál og ætíð ung undir silfurharum. Eji þegar eg kemst svo að rrði, að það sé bjart’yfir minningu dagsins, þá á eg einkum og sér í Jagi við minningu j þess, hvað Jón Sigurðsson hefir verið j 1811 — 17. júní — 1911. fyrir þjóð síná, hvað liann hefir afrekað iyrir land og lýð. Því verður eigi lýst til hlítar í fijótu bragði, hvað Jón Sigurðsson var fyrir þjóð sína. En svo mikið er víst, að is- lenzka þjóðin væri áreiðanlega ekki kom- in það áleiðis til sjálfstæðis og menning- ar, sem rauti er á orðin, hefði Jón Sig- urðsson aldrei verið til. Vér nútíðarmenn getum yfir hofuð að tala ekki hugsað oss íslenzku þjóðina án Jóns Sigurðsson- ar. Hvern einstakan mann annan, þeirra er uppi hafa verið á síðasta aldarhelm- ingi, getum vér hugsað oss horfinn úr lífi þjóðarinnar, afmáðan af spjöldum sög- unnar, án þess að stórum saki, án þess að þjóðin væri önnur en hún er — en hann með engu móti. Það sýnir bezt hver maður hann var. Það sýnir bezt þýðingu hans fyrir íslenzku þjóðina. Hann hefir mótað og shapað hið unga. jisland, endurlej'st þjóðina i einu og öllu, að svo miklu leyti sem hægt er að við- hafa slíkt orð um mennskan mann. Hann er sannkallað mikilmenni í orðsins fyllsta skilningi, mihil- menhið, sem allir líta upji til, ein hin dýrlegasta guðs gjöf, sem þessari þjóð hefir i skaut fallið, — lifandi uppspretta ljóss og yls, sem hefir lýst tveim kynslóðumog tendrað eld í þúsundum hjartna um land allt. Hann var og er enn leiðtogi lýðsins í öllum grein- um Flestar framkvæmdir á þessu landi, fiest, og mest, sem áunnizt hefir í striti og stríði tveggja kynslóða, er ekki annað en holdgan og ímynd hugsjóna hans, uppskera og ávextir bar- áttu hans. En að baki þessu öllu liggur hið lang þýðingarmesta starf hans, grundvallarstarfið, þjóðarafrekið: Hann vehur þjoðina til lífsins, henn- ir henni aJ þehkja sjalfa si</,þjóð- réttindi sín. lcröfur sínar, h-apta sína og höllun sína, eins og skáld- ið hefir svo heppilega að orði komizt í þessum erindum: En fyrst er hann sveif yfir sviplegan mar rann sótin á móðurlands tindum, og næturþoka vors þjóðernis var þymnast af árdegis-vindum. Því optar til Fróns sem hið skrautbúna skip með skörunginn hugprúða renndi, því betur það þekkti sig sjál/t i lians svip, og sœmdir og tign sína kenndi. Þér, ísland, var sendur sá flugandinn frjáls, nieð fornaldar atgjörfi sína, að kynna þér verðleik og kosti þín sjálfs, og kenna þér ákvörðun þína. Það er þetta: að þehhja sjálfan sig og trua á sjálfan sig, hrapta sína og hÖUun, sem er fyrsta og sjálfsagðasta skilyrði alls þrifnaðar hjá þjóð og hjá einstaklingi. JÓN SIGURÐSSON

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.