Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.11.1906, Blaðsíða 1

Verð árganqsins (mmnst
60 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlenáis 4 kr. 50aur.,og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir iúnímán-
a^arlok.
VILJINN.
TdTTUGASTI Á H 8 A iV IHI B .
RITST.I ÖRI: S KÚLI THO RODDSEN.
Uppsögn skriflea, dgild
nema komið sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
horgi skuld sína fyrir
blaðið.
M 52.-53. II Bessastöðum, 15. nóv. 19 0 6.
1 A varp ti! Islcndmga. Vegna þess, hvernig stjórnmál Islands horfir nú við, höfum vér undirritaðir §|erum nú sammála. Vér teljum ongan vaf'a á því, að allir blaðanienn iands vors, eða að minneta kosti flestir þeirra, riti fúslega undir „A- varp til íslerjdingau, sem birt er i þessu nr. blaðs vors. í danska blaðinu „Politíken'1, sbr. 40.— 42. nr. „Þjóðv.“ b. á., en sú grein vor var rituð í fyllsta sarnræmi við kröfur þær, er þingmenn stjórnarandstæðing t höfðu komið sér saman um á leiðinnitil Kaupmannahafnar síðastl. surnar. og þar sem stjórnarmenn tjáðu sig einnig tybo-
stjórnendur íslenzkra blaða komið oss j
sarnan iun, að veita fylgi vort, og styðja j
að þvi, að ákveðin verði staða Islands
gagnvart Danmerkun'íki, svo sem hér
segir:
ísland skal vera frjálst sarnbandsland
við Danmörku, og skal með sambands-
iögum, er ísland tekur óháðan þátt i,
kveðið á um það, hver málefni íslands
hljóta, eptir ástæðum landsins, að vera
sameiginleg mál þess og rikisins. — I
öllum öðrum ruálum skulu Islend-
ingar vera einráðir með konungi um
löggiöf sína og stjórn. og verða þau mál
ekki borin upp fyrir konung í ríkisráði
Dana.
A þessum grundvelli viljum vér ganga
að nýjum löguin um róttarstöðu Islands,
væntanlega með ráði fyrirhugaðrar mi’li-
landanefndar.
En eins Og vér álítum brýna nauðsyn
þess, að blöð landsins lát.i nú almenning
hér á landi vita það, að vér viljum allir
vinna saman að þ /i, að búið verði með
lögum þanuig lagaða réttar töðu Islands,
eins og það or og sanufæring vor, að
þeitn n.álstað verði þvi greiðlega sígurs
auðið, þoss oindrcguar og almennar sem
þjóð vor lælur i ljósi sauihuga fylgi sitt
við þessa moginstefnu, hvar sem keiuur
til heDnar kasta.
Vér erum á þeim tímamótum, að ein-
ing vor út á við i þessu máli er slcilyrði
velferðar vorrar og þjóðarsóma, og fyrir
þvi viljuin vér skora á landsmenn, að
halda nú fast fram, og án ágreinings,
þessum undirstöðuatriðum hinna væntan-
legu nýju sambandslaga.
Löggjafatful 11rúr r laridsins hafa komið
fram sem einn maður erlendis i þessu
tnáli. Blöð Islands, og opinberar raddir
almenuings, þurta, og eiga, að koma fram
á sama hátt, og vér treystum því, að
j jóðin muni öll láta á sér finna, að hún
vili taka i sama streng með hverjuin þeim
hætti, er henni veitist færi á, að lýsa
yfir skoðun sinni.
7n 1906.
Benedikt Sveinsson. Bjöbn JÓNSSON.
ElNAR H IÖBLEIESSON. HaNNESÞoBSTEINSSO.V.
SkÚLI THOBODnSEN.
Eigi samningar dönsku og islenzku
þjóðarinnar, að þvi er ný sambandslög
soertir, er nái samþykki danska og ís-
lenzka löggjafarvaldsins, að verða þjóð
vorri svo fullr.ægjandi, og hei.llavænlogir, j
sem ákjósanlegt er, má það nú ekki bregð- j
ast, að eigi að eins íslenzkir blaðamenn, i
heldur og alþingi, standi, sem einD mað- |
ur, og hafi eindregið fylgi þjóðarinnar við !
að styðjast. 1
Það er enginn efi á því, að Friiítik kon-
ungur VIII. óskar þess af alhnga, að
samkomulagið milli danska og islenzka
löggjafarvaldsins verði sem allra bezt í
þessu rriáli, svo að þær lyktir verði á
samningunum, sem Islendingar una, og
margt virðist einnig benda á það, að ýms-
ir helztu stjórnmálamenn Dana vilji nú
líta mun sanngjarnari augum á sjálf-
stæðiskröfur þjóðar vorrar, en vér höfurn
áður átt að venjast.
Engu að siður or þó bezt, að vera við
því búinn, að gömlu sfjórnmálakenning-
arnar, um „yfirdrottnan“ Dana, séu enn
svo rikjandi í hugum sumra danskra stjórri-
málarnanna, að vér Islendingar þurfum á
allri lipurð, einurð og einbeittni að lralda,
til þess að fá viðunanleg málalok.
Sórstaklega er m.jög hætt við því. að
kröfur þær, er nú beyrast í surnum blöð-
um Dana, og lúta að jafnrótti Dana og
íslendinga, að því er til atvinnureksturs
hér á landi kemur, geti orðið óþægilegar
viðhings, með því að eigi getur talizt, að
vér Islendingar höfum Iö£rejöf og stjórn
sórmála vorra að fullu, ef Dönum er tryggt
slíkt jafnrétti, eða geymdur eptirlitsrétt-
ur í því skyni.
Standi íslendingar, og fulltrúar þeirra
í væntanlegii millilandanefnd, því eigi
sjálfir, setri einn maður, hefnir það sin
að öllum líkindum að meira eða minna
leyti, þar sem á hinn bóginn all-miklar
líkur eru til þess, að Danir verði ljúfari
i samnirigunuin, ef vér stöndum allir sem
fastastir fyrir, og látum enga sundrung
komast að, livorki i stóru nó smáu.
Það er margt, sem bendir á það , að
Islendingum bjóðist nú gott tækifæri, til
þess að koma ár sinni þolardega fyrir
borð, og. rná það því ekki koma fyrir, að
vér spillnm fyrir sjálfum oss, er verst
gegnir.
Að því er snertir meginstefnuna. sem
fylgt er f'ram í „Avarpi til Islendingau,
er hún að öllu leyti satnhljóða grein vorri
töldu jafD vel — þrátt fyrir framkomu
þeirra í „undirskriptarmá]inu“ á síhistl
þingi — æskilegt, að „undirskript“ undir
skipunarbréf íslenzka sérmálaráðherrans
væri eigi eptirleiðis hagað, sem gjört vrr,
er núverandi ráðherra íslands var skip-
aður. þykir hiklaust moga treysta því, að
þeir fylgi meginkrötum í ofan greindu
„Avarpi til Islendinga1’, og láti et gau
flokkaríg valda ágreiningi.
Frá sjónarmiði ýmsra stjórnaramLtcrð-
inga hefði að vísu farið bezt á því, i ð
þjóðinni hefði gefizt kostur á, að gangM
til kosninga, áður en valdir voru fuii-
truar í væntanlega millilandanefnd, svo
að skoðanir hennar á máli þessu gætu
komið sem glöggast í ljós.
En skyldu menn mega vænta þess?
þvi miður geium vér os? eigi neina von
um það, þótt sanngjarnt virðist.
En því ríkari skylda hvílir þá á ráð-
herranum og flokki þeim, er hann styðst
við, að leggja allt kapp á það, að láta
nú ekki neinn flokkríg komast að í
stórmáli því, er hér um ræðir. Hér
gefst iáðherranum einnig ágætt færi, t.il
að sýua þjóðrækni sína, er mjög hafa
verið bornar brigður á 'að undan förnu.
Hann á nú að sýria, að horium sé
eigi óannara um það, en öðrum, að afla
þjóð vorri sem allra. mests sjálfstæðis.
Verum nú allir sem allra bezt sam-
taka.
Er eigi þörf á ÞíngvaíSafundi?
Þrátt fyrir áskoranir nrn þingrof, og
nýjar jcingkosningar, er stjórninni bárust
í fyrra vetur, og enda þótt skipuri vænt-
anlegrar millilandanefndar, til að búauml-
ir ný sambandslög, virðist gef'a sérstaka
ástæðu til þess, þarf þó að likindum alls
eigi að vænta þess, að stjórnin finni hvöt
hjá sóf til þess, að rjúfa alþingi, og láta.
nýjar þingkosningar fara fram á komanda
vori.
En þar sem þjóðin á því væntanlega
eigi kost. á því, að ganga til |;ingkosn-
inga, og láta i Ijós skoðun sina á lang-
býðingarrnesta málefni landsins, sambandi
Islands og Danmerkur, verður hún að lýsa
skoðun sinrii sem greinilegast á annan
liátt.
Mál þetta ætti því að verða eitt af