Ísafold - 27.11.1912, Blaðsíða 1

Ísafold - 27.11.1912, Blaðsíða 1
Kemur út tvisvar í viku. Verö árg. (80 J arkir minst) 4 kr., erlenðis 5 kr. eöa IV* { öollar; borgist fyrir miðjan júli (erlenöis ( fyrirfram). ISAFOLD Uppsögn (skrifleg) bunöin viö áramót, er ógilö nema komin sé iil útgefanöa fyrir 1. okt. og kaupanði skulölaus viö blaðiö. Afgreiösla: Austurstræti 8. XXXIX. árg. Reykjavík 27. nóvember 1912. 79. tölublað Björn jónsson 8. október 1846 - 24. nóvember 1912 SRJÚPIÐ í lotning, hneigið öldung hárum, heilögum friði sali stafar bráin, þreytan er horfin, dreginn sviði úr sárum, sólstaíir himins leika um skörung dáinn. Saga við brjóst hans byrgir hvarm og grætur býður í nafni íslands: góðar nætur. Stórhuga, geiglaus stóð hann fast á svelli, sterkur og fremstur jafnt til sókna og varna, hugsjónum trúr og tryggur hélt hann velli til þess að rétta hluta landsins barna —; rökfimur, skýr í riti, snjall í svörum, röggsamur þó að orkan væri á förum. Starf hans var drýgsta lyftimagn vort lengi, leiðsögn hans blys, sem endast fram í tímann; sú er min trú, að sorgin gripi í strengi saknaðardjúp, er harðnar réttarglíman. Myndi þá ekki happi þjóðin hrósa Helju þann Baldur úr ef mætti hún kjósa! Svo var um hann sem fleiri mikilmenni — misskilning sinnar tíðar oft hlaut sæta —, þau fá að launum þyrnisveig að enni þegar þau vilja lýðinn hefja og bæta. Sú er þó bót, að sæmdarorðið lifir, sögunnar dómur gröfum þeirra yfir. íslenzkra jökla hátign yfir hvarmi heiðrik og stórfeld lýsti af enni og brúnum, logandi eldur byltist dýpst í barmi, bjarmanum sló á fjölda af huldum rúnum. Harðfylginn var hann hverju réttu máli, hjartað hans mótað gull í kærleiksbáli. — Man ég þá stund er hinsta sinn eg sá hann, svipbrigðum dauðans merktan fjalla-örninn, titrandi af viljans þrótti og lifsþrá lá hann, landið sitt fól hann guði og öll þess börnin. Mér var sem vafurloga huliðsheima heilaga sæi eg um hann ljóma og streyma —. Aldir og sagan mikilmennin stækkar, mót þeirra skýrist bezt i framsókn þjóðar. Kumblið þess manns, er hér er liðinn, hækkar, heiðursvörn um það tengja dísir góðar —. — Foringinn sefur — víkið hljótt til hliðar — hjúpaður ljóma af dagsbrún árs og friðar. Gudm. Guðmundsson. Æfiatriði. Björn Jónsson var fæddur þ. 8. október (ekki 3. okt. eins og önnur blöð hafa skýrt frá) 1846 í Djúpa- dal í Barðastrandarsýslu. Foreldrar hans voru Jón Jónsson hreppstjóri og kona hans Sigríður Jónsdóttir, er þar bjuggu lengi og dóu bæði sama árið (1862). Áttu þau 6 börn, er á legg komust. Var B. J. elztur þeirra. Systkini hans voru: Sveinn Jónsson trésmiður í Stykkishólmi (d. 1909), Ingibjörg (ekkja hér í Rvík), Steinunngift Einari Magnússyni kaupm. á Vatneyri, Júlíana gift Jóni Jónssyni í Djúpadal og Bjarni snikkari, er fór til Vesturheims fyrir nál. 25 árum og hefir eigi af honum frézt um 20 ára skeið. B. J. ólst upp með foreldrum sínum fram til 13 ára aldurs; hafði hann þá venjuleg drengjastörf, eins og þau gerast á fátæku sveitaheimili, á hendi, smalamensku o. s. frv. Mun foreldrum hans eigi hafa til hugar komið að setja hann neitt til menta. En það sem réð því, var í raun og veru tilviljun. Svo stóð sem sé á, að prestlaust var í Gufudal árin næstu á undan 1860 og þjónaði sira Ólafur E. Johnsen á Stað á Reykjanesi prestakallinu i millibili. Hann varð því til að búa B. J. undir fermingu og fanst þá svo mikið til um námfýsi og atgervi piltsins, að hann mátti eigi annað heyra en að hann yrði til menta settur. Talaði hann um það við föður hans og bauð honum að taka hann til sín og kenna honum. Varð það þá úr, að B. J. fór að Stað til síra Ó. E. Johnsen og var þar við nám veturinn 1859—1860 og 1860—1861. Reyndist síra Ólafur E. Johnsen honum jafnan síðan hinn mesti hollvinur og hjálpvættur. Var B. J. á Stað að sumrinu öll sín skólaár og átti jafnan ást- fóstri að fagna þar. Hann skoðaði síra Ó. E. J. sem fósturföður sinn. Veturinn 1862—1863 kom síra Ólafur Johnsen B. J. til náms hjá Sveini prófasti Níelssyni áStaðar- stað. Síra Sveinn kendi þá mörgum piltum undir skóla og þótti ágætur kennari. Mun B. J. hafa búið að þeirri góðu undirbúningskenslu alla sína skólatíð. Dvöl hans á Staðarstað varð og upphaf annars meira, því að þar kyntist hann konu sinni, er seinna varð. Um haustið 1863 gekk B. J. inn i skóla. Voru þar með honum í bekknum m. a. Björn M. Ólsen prófessor, sira Valdimar Briem sálmaskáld og síra Jón á Stafafelli, og þessir venjulega efstir eftir þeirri röð, sem hér er skráð. Um skólavist B. J. segir síra Friðrik Bergmann í grein í Eimreiðinni 1904: »Þótti hann ágætur skólamaður og var álitinn nokkurn veginn jafnvígur á allar námsgreinir. En einn af skóla- bræðrum hans, sem nú er löngu látinn höfum vér heyrt segja, að mest hafi hann öfundað hann af því, hve nám mannkynssögunnar og alt, er að því lýtur, hafi leikið honum í hendi«. Úr skóla útskrifaðist B. J. 1869. Mun þá hugur hans hafa staðið til að sigla þegar, en efnaleysi hamlaði, og var hann þá um hríð að hugsa um að leggja fyrir sig guðfræði hér við prestaskólann. En úr þvi varð samt eigi, heldur fór hann þá um haustið til Flateyjar og dvaldi þar næsta vetur og kendi piltum undir skóla. En árið 1870 sigldi hann til Khafnar og tók að stunda þar lög við háskólann. Þar komst hann brátt í kynni við Jón Sigurðs- son forseta og mun sú viðkynning mjög hafa að því stuðlað, að hugur hann hneigðist þá þegar að stjórn- málum. Hann kallaði siðar meir Jón Sigurðsson »ógleymanlegan stjómmálakennara sinn«. B. J. var stöðugur gestur og velkominn á heimili Forseta og eftir því sem kunnugum mönnum hefir sagst frá hafði Jón Sigurðsson mikið álit á B. J. Indriði Einarsson segir t. d. í Endurminningum sínum um Forseta: Bjöm Jónsson virti Forseti mest af öllum ungum Is- lendingum, sem komu til háskólans í þau fimm ár, sem eg var þar. Og annar rithöf. (síra Fr. J. B.) segir í grein um B. J. í Eimr., að Jórt Sig. hafi átt að segja, að hann þekti engan meðal ungra námsmanna is- lenzkra, er eins vel vœri til foríngja fallinn og B. J. — Líkt kemur og fram í bréfunr J. S. frá þeim árum. Það mun hafa verið mest íyrir fulltingi Jóns Sigurðssonar, að B. J. var falið að rita Skírni 1872. Það starf og stjórnmála-afskifti hans um það leyti munu hafa allmjög dregið hann frá náminu, svo að eigi varð úr prófi að því sinni. Hann var þau ár í ritnefnd Nýrra Félagsrita; reit þar m. a. itarlega grein um lagaskóla hér á landi og fleira. Skírni reit hann 2 ár( 1872—1874. En þá um sumaiáð fór hann hing- að heim og varð það þá úr, að hann staðfestist hér, Þá um sumarið var það ákveðið á Þingvalla- fundi að stofna skyldi nýtt þjóðhlað og B. J. fenginn til að taka að sér forstöðu þess. Sneri B. J. sér þá til útgefenda Víkverja, blaðs þess, er Páll heit. Melsteð þá stýrði og falaði blaðið til kaups. Úr beinum kaupum varð eigi, en það varð að samkomu- lagi, að Víkverji skyldi hsatta, en hið nýja blaðsent kaupendum hans. ísafold nefndi B. J. blaðið og kom 1. blaðið út þ. 19. sept. 1874. Síðar sama árið þ. 10. des. kvæntist hann Elísa- betu Sveinsdóttur (prófasts Níelssonar á Staðastað). Næstu 4 árin dvaldist B. J. i Reykjavík og hafði á hendi ritstjórn ísafoldar. En auk þess vann hann á skrifstofu bæjarfógetans, sem þá var, L. E. Svein- björnsons, síðar háyfirdóm.arn og þar á eftir á skrif- stofu landshöfðingja. Á þossum árum (1877) stofnaði hann og ísafoldarprentsmiðjix. Hugsuninni um lagapróf hafði B. J. samt eigi slept fram af sér og árið 1878 réðst hann enn til siglingar i þvi skyni m..a. að ljúka laganámi.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.