Ingólfur - 14.02.1904, Blaðsíða 1
INGÓLFUR.
II. AIl.
Reikjavík, sumiudagÍHn 14. febrúar 1904.
G blað.
Langfrjálslindasta lífsábirgðarfélagið á
INGOLFUR.
kemur út einu sinni í viku
eftirleiðis; aukablöð við og
við; ræðir landsmál öll og
stórmál höfuðstaðarins; flitur
fréttir innlendar og útlendar;
er besta auglísingablað. Kost-
ar 2 kr. og 80 a, erlendis 3
kr., útsölumenn fá 20% og 1.
árg. blaðsins meðan til vinst
ef þeir hafa 10 kaupendur.
Til Guðmundar Björnssonar læknis.
Frá mildu móðurauga
hve móðurástin skein
svo hjartanleg á hljóðan
og híran vöggusvein:
og faðir einnig unni
þeim ingsta dreng sem víf,
og hópur bernsku blómstra
var beggja indi og lif.
Að heiman bjó sig halur
því hinsta sinn að gröf,
hann vildi filgja vini.
Hvað var, sem olli töf?
Var einhver huldu ómur
frá örlaganna dís,
sem sagði: „Dvel, því döpur
þér dauðafregn er vís?“
I hvíln horfði svanni
á hópiun barna sinn,
á brjóstmilking í blundi
með barnsins værð á kinn;
í móðurbrjóstið blíða
þá beindi dauðinn ör
svo dagur hvarf í draumi
og dró úr æðum fjör.
Og hann, sem henni unni
við hvilubeðinn stóð
og hann veit best um harminn
— það herma engin ljóð. —
Sú dauða undin æða
hans ástar snerti hönd;
nú gat ei reint að græða
hin góða læknis hönd.
Hve svipult hvarf þjer svanni.
Hví sviftur varstu il
af hádagssól í heiði?
Hvi hneig hún ægis til?
Og víst er von þú sirgir
þitt vífið banasært;
nú munaðarlausir misstu
sitt móðurhjarta kært.
L 2.
Islandi er
Umboðsmaður: Jens B. Waage.
Gaddavírslögin.
Menn urðu ekki lítið hissa i snmar, þegar
þeir fréttu, að þingið væri að kaupa gadda-
vír firir hálfa milljón króna. Menn trúðu því
ekki. Héldu blátt áfram, að nú væri verið
að skrökva upp á þingið. Uó að þingið væri
eiðslusamt og ófullkomið í mörgu, þá gátu
menn ekki búist við þessu af því.
Og það var ekki aðeins utanþingsmenn,
sem áttn bágt með að átta sig á málinu eða
finna púðrið í þvi. Þrátt firir margþvældar
umræður á þinginu sjálfu og ákafan undir-
róður þar, þá tókst þó ekki að troða þessari
„stóru hugsun“, að ætla sér að girða öll tún
á landinu „eftir vissum reglnm“, inn i meir
enn helming þingmanna og frumvarpið marð-
ist gegnum þingið með 1 atkvæðis muti í
neðri deild.
Og það stóð ekki á staðfestingunni. Al-
berti sá ekkert í frumvarpinu, sem gæti verið
hættulegt firir „ríkiseininguna“, og hann flítti
sér að sína frjálslindi sitt með því að fá
staðfestingu konungs á frumvarpinu, og það
varð að lögum 19. deshr. f. á.
Tilgangurinn með lögunum, „stóra hugsun-
in“ sem er aðalinntak þeirra, eins og einn af
höfuðpaurum þingsins komst að orði, er sú,
að koma á fáura árum girðingu um hvern
ræktaðan blett á iandinu. Og þessi hugsun
á að framkvæmast með því að stjórnin á að
kaupa gaddavír firir hálfa milljón og lána
þeim sem þess óska.
Það firsta sem maður rekur augun í er
það, að það er þó í raunirrai ekki aðalatriðið
í lögunuiu að hjálpa mönnum til að girða
tún sín. Firirsögn laganna, lög um túngirð-
ingar, er ekki réttnefni. Lögin eiga ekki við
j aðrar túngirðingar en gaddavírsgirðingar.
Þau vilja ekki stirkja menn til að koma
upp girðingum um tún sín, ef úr öðru efni
eru. Og þó játar annar aðalflitjandi málsins
j að grjótgirðingar séu einhverjar þær hestu
og varanlegustu girðingar, sem hægt sé að fá.
Og sami maður kannast við, hve gadda-
vírsgirðingarnar hafi reinst stopular og end-
ingarillar. Ef flutningsmennirmr hefðu verið
,.agentar“ firir eitthvern gaddavirskaupmann
eða einhverja gaddavírsverksmiðju, þá hefði
þessi sérstaka gaddavírs-velvild verið skiljan-
leg, og það er vel trúlegt, að þeir hefðu þá,
eins og einn þeirra hauðst til, getað tekið að
sér firir lOOkróna ómaksiaun aðeins að koma
hálfu milljóninni í gaddavír. En þegar því
nú ekki er að heilsa að þeir séu það, þá er
það óskiljanleg rangsleitni við þá menn, sem
j ekki hafa trú á gaddavírsgirðingum, eu vilja
koma upp góðum girðingum um sín tún, úr
grjóti t. d., að þeir skuli ekki getaátt kost á
sama láni úr landssjóði og hinir, sem gadda-
vírinn nota. Lánsupphæðina rnátti þó auð-
vitað rniða við það sem gaddavírsgirðing með
sömu lengd kostaði, ef hitt þótti of mikið lán
sem girðing úr öðru efni kostaði. Nei, þing-
ið vildi nú ráða; það vildi húa firir menn,
vera formindarar þeirra.
Lögin áttu því að heita, eins og almenn-
ingur skírði þau strags, lög um gaddavír en
ekki lög um túngirðingar.
En hvernig stendur á því, hljóta menn að
spirja, að þingið fer að hlaupa til að bjóða
mönuum þetta gífurlega stórlán úr lands-
sjóði, sem enginn hefir beðið um. Hafði
þingið svo mikil fjárráð, að það vissi eigi
til hvers ætti að nota féð? Nei, öðru nær.
Það gat ekki sint nauðsinlegum þörfum lands-
ins á íjárlögunum, en vantaði til þess rúmar
400,000 krónur og eru þó ótalin lán til ímsra
framfara.firirtækja, er þingið hafði samþikt að
veita, ifir 200000 kr. og enn ímislegur kostn-
aður, er ní lög hafa i för með sér á fjárhags-
tímabilinu, svo sem gagnfræðaskólastofnun á
Akureiri, útríming fjárkláða og stjórnarráðið
níja, alls ifir 200000 kr. Þingið hafði því
ráðstafað ifir 800000 kr. til brúkunar á fjár-
hagstímabilinu fram ifir tekjur landssjóðs og
þó ræðst það í það af sjálfsdáðum og óbeðið,
að bjóða fram 500000 kr. lán í gaddavír.
Þeim var saunarlega vorkunn sumum þing-
mönnunum í sumar, þótt þeim ofbiði þetta
háttalag þingsins í fjármálum og kölluðu það
óhófiega eiðslusemi og bruðlunarsemi. — En,
eg vík að því aftur, hvað gat nú stiðjöndum
þessara gaddavírslaga gengið til að fara að
hjóðast til að hina mönnum ofan á allt
500000 kr., sem ekki voru til, og langt frá
því. Jú, það var „stóra hugsnnin“, „merki-
legasta málið sem komið hefur fram á þingi“.
Já, í sannleika „merkilegasta“ málið, munu
margir segja. (Frh.)
B r o d d i.
Filgjur.
, II.
Margvíslegar óheillir steðja að mönnum og
væri illa komið hag þeirra, ef eigi hefðu
þeir neinar verndarvættir. En firir því mega
þeir oft undan stíra hættuuni, að ifir þeim
vaka verndarvættir slíkar sem Grímur með-
hjálpari og aðrar heillafilgjur. — Eilgjur eru
margvíslegar, en ekki eru þær allar jafntrú-
ar. Munu kinfilgjur vera flestum trúrri, því
að þær ganga að erfðum mann framafmanni.
Eru þess fullljós merki, hvar sem litið er, en
næst oss eru þau, er löggjafar vorir hafa sínt
hverjum, er rétt skinjar gjörðir þeirra.
Það er oss Islendingum minnisstætt, hvert
stórmenni það var, er nam þetta land.' Voru
það menn af hinum bestu ættum i Noregi,
hersa sinir og konunga. Mun mörgum ljúft
að sjá, hversu kinfilgjan, konungslnndin, er
lífseig orðin og hvern veg henni er háttað
hjá löggjöfunum. — Þess hefur fir verið get-
ið í blaði þessu, hversu hermenskan og vík-
ingalundin lístu sér á síðasta þingi, er það
skildi i lög setja að riðja veg og rækta skóg